Yargıtay Kararı: %10 İş Artışı Bedeline de İhale Tenzilatı Uygulanmak Zorundadır!

Götürü bedel sözleşmelerde yasal sınırlar içinde kalan iş artışlarının nasıl fiyatlandırılacağı, idareler ve yükleniciler arasındaki en temel anlaşmazlıklardan biridir. Yükleniciler genellikle bu ilave işlerin tenzilatsız ödenmesini talep ederken, idareler sözleşme bütünlüğünü savunur. Yargıtay 15. Hukuk Dairesi'nin 22.09.2020 tarih ve 2020/1158 E., 2020/2532 K. sayılı kararı, bu tartışmaya net bir nokta koyarak, ihale tenzilatının %10 iş artışı için de geçerli olduğunu hükme bağlamıştır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, firmanızın alacaklarını doğru ve eksiksiz tahsil etmesini güvence altına alır.

Kararın İlgili Kısmı

"Bu durumda mahkemece delil sözleşmesi niteliğinde olup HMK 193. hükmü gereğince resen gözetilmesi gereken Yapım İşleri Genel Şartnamesi 21. maddesine göre götürü bedelli işlerde %10 oranındaki iş artışının sözleşme fiyatları ile ve ihale dökümanındaki hükümler çerçevesinde yaptırılabileceği öngörülmüş olup, bunun sonucu olarak ihale dökümanlarına göre yüklenicinin yaptığı ihale tenzilatının %10 iş artışındaki bedele de uygulaması gerektiği..."

Götürü Bedel İşte Tenzilat Anlaşmazlığı

Davacı yüklenici, bir üniversitenin ısı santrali galeri kanalı yapım işini 16.07.2013 tarihli sözleşme ile %19.05... tenzilatla götürü bedel olarak üstlenmiştir. Sözleşmenin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ), götürü bedelli işlerde %10'a kadar ilave işin yaptırılabileceğini düzenlemektedir. Yüklenici, %10 ilave işler anlaşma tutanağını ihtirazi kayıtla imzalamış ve tenzilat kesintisi yapılmadan bu işlerin bedelini talep etmiştir.

Hakedişe Konulan İhtirazi Kaydın Yetersizliği

Yargıtay, kararında ayrıca yüklenicinin hakedişe koyduğu şerhi de incelemiştir. Davacı, 3 No'lu kesin hakediş tutanağını "ihtirazi kaydımdır, fazlaya ilişkin hak, alacak ve dava haklarımızın saklı kalmak kaydıyla imzalıyoruz" şeklinde genel bir şerhle imzalamıştır. Yargıtay, bu şerhin YİGŞ'nin 39. maddesinde belirtilen usule (itirazın nedenleri, idareye verilen dilekçe tarihi vb.) uygun olmadığını belirtmiştir.

Yargıtay'ın Değerlendirmesi: Tenzilat Sözleşmenin Ayrılmaz Parçasıdır

Yargıtay, davanın esasına ilişkin olarak YİGŞ Md. 21'i analiz etmiştir. Bu madde, %10 oranındaki iş artışının "sözleşme fiyatları ile ve ihale dökümanındaki hükümler çerçevesinde" yaptırılabileceğini açıkça belirtmektedir. Yargıtay'a göre bu ifade, "ihale dökümanları" uyarınca yüklenicinin teklif ettiği tenzilat oranının, bu %10'luk iş artışına da aynen uygulanması gerektiği anlamına gelmektedir. Yargıtay, hakedişe konulan ihtirazi kaydın da geçersizliği nedeniyle davanın tümden reddedilmesi gerekirken kısmen kabulüne karar verilmesini hatalı bulmuştur.

Analizin Sonucu

  • İdareler İçin: Götürü bedelli işlerde %10 yasal iş artışı sınırları içinde kalan ilave imalat bedellerini öderken, yüklenicinin sözleşmede kabul ettiği ihale tenzilatı oranını bu ilave işlere de uygulamaları Yargıtay içtihadı gereğidir.
  • Yükleniciler İçin: %10 iş artışı kapsamındaki imalatların bedelinin, sözleşme bedeline uygulanan tenzilat oranı kesilerek ödeneceği bilinmelidir. Ayrıca, hakedişlere konulacak ihtirazi kayıtların YİGŞ Md. 39'a uygun, spesifik ve gerekçeli olması, hak arama sürecinde davanın usulden reddedilmemesi için hayati önem taşımaktadır.