"Çağrı Merkezi Personel İşi Sayılmaz" Kuralı İş Deneyimini Kapsar mı? Danıştay'dan Emsal Yorum!

4734 sayılı Kanun'un 62. maddesi (e) bendi ve Kamu İhale Genel Tebliği'nin 78.1.2. maddesi, "çağrı merkezi hizmetlerinin" personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmeyeceğini düzenler. Bu düzenlemenin temel amacı, bu tür hizmetlerin (taşeronlaşma yasağına takılmadan) idarelerce ihale yoluyla alınabilmesini sağlamaktır. Ancak bu kuralın, "çağrı merkezi" işinden elde edilen iş deneyim belgelerinin, "personel çalıştırmaya dayalı" diğer ihalelerde benzer iş olarak kullanılıp kullanılamayacağı konusunda ciddi tereddütler yaratmaktaydı. Danıştay 13. Dairesi'nin 03/02/2025 tarihli E:2024/3568, K:2025/548 sayılı kararı, bu hukuki düğümü çözerek, yasağın ihale etme ile ilgili olduğunu, iş deneyimini kapsamadığını netleştirmiştir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve iş deneyim belgesi sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, mevzuat yorumlarındaki nüanslar nedeniyle hak kaybı yaşamanızı engeller.

Kararın İlgili Kısmı

"...çağrı merkezi hizmetinin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak kabul edilmeyeceğine ilişkin Tebliğ'in 78.1.2. maddesinde yer alan kuralın, çağrı merkezi hizmetinin idarelerce ihale yoluyla alınmasına imkan tanınmasına ilişkin olduğu, çağrı merkezi hizmetine ilişkin iş deneyim belgelerinin, salt çağrı merkezi hizmetine ilişkin olmasının personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında, benzer işe uygun bulunmasına engel teşkil etmeyeceği..."

"Çağrı Merkezi" İş Deneyiminin Reddedilmesi

Bir idare, 822 kişilik "Personel Çalıştırmaya Dayalı Hizmet Alımı" ihalesi gerçekleştirmiştir. İhalenin benzer iş tanımı "personel çalıştırmaya dayalı her türlü hizmet" olarak belirlenmiştir.

İhale komisyonu, "Çözüm Merkezi İşletim Hizmet Alım İşi" (yani Çağrı Merkezi) iş deneyim belgesi sunan bazı isteklileri, 4734 S.K. Md. 62/e ve Tebliğ Md. 78.1.2'ye atıf yaparak ("Çağrı merkezi hizmetleri personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmez") tekliflerini değerlendirme dışı bırakmıştır.

KİK'in "Yasak İhale Etmek İçin, Deneyim İçin Değil" Yorumu

Elenen isteklilerden biri KİK'e başvurmuştur. KİK, "düzeltici işlem" kararı vererek idarenin kararını hukuka aykırı bulmuştur. KİK'in gerekçesi özetle şöyledir:

Tebliğ Md. 78.1.2'deki "sayılmaz" ibaresinin amacı, bu işlerin ihale edilebilmesini sağlamaktır. Yoksa bu işlerden elde edilen deneyimin "personel çalıştırmaya dayalı iş" olarak kullanılmasını engellemek değildir. KİK, idareye dönerek "Bu çağrı merkezi işinin, Tebliğ 78.1.1'deki şartları (personel sayısı belli mi, %70 işçilik mi, tam zamanlı mı, sürekli mi vb.) taşıyıp taşımadığını esastan incele" ve ona göre karar ver demiştir.

İhaleyi kazanan (davacı) firma, KİK'in bu düzeltici işlem kararına karşı dava açmış, ancak İdare Mahkemesi davayı reddetmiştir.

Danıştay'ın "Gerekçeli Onama" Kararı: Tek Kriter %70 İşçilik!

Temyiz üzerine Danıştay 13. Dairesi, İdare Mahkemesi'nin ret kararını (dolayısıyla KİK kararının sonucunu) "Gerekçeli Onayarak" onamıştır. Danıştay, KİK'in temel yorumuna katılmakla birlikte, incelemenin nasıl yapılması gerektiği konusunda KİK'ten ayrışarak yeni ve net bir kriter belirlemiştir:

  1. KİK Yorumu Doğrudur: Danıştay, Tebliğ Md. 78.1.2'deki "sayılmaz" kuralının, bu işlerin ihale edilebilmesine imkan tanımak için getirildiğini, bu işlerden elde edilen deneyim belgelerinin benzer iş olarak kullanılmasını engellemediğini teyit etmiştir.
  2. KİK'in İnceleme Kriteri Hatalıdır: Danıştay, KİK'in "Tebliğ 78.1.1'deki tüm şartlar (personel sayısı, tam zamanlı çalışma, süreklilik) incelensin" şeklindeki yönlendirmesini hatalı bulmuştur.
  3. Danıştay'ın Yeni Kriteri: Danıştay'a göre, Tebliğ 78.1.1'deki bu şartlar (personel sayısı, süreklilik vb.) idarelerin ihale açarken uyması gereken kurallardır. Bir işin "deneyim" olarak personel ağırlıklı olup olmadığını anlamak için bu şartların tamamını aramak, benzer iş tanımını ölçüsüz daraltır ve rekabeti kısıtlar.
  4. Tek Objektif Ölçüt: Danıştay, bu tür deneyim belgelerinin (çağrı merkezi, HBYS vb.) "personel çalıştırmaya dayalı" sayılıp sayılmayacağına karar vermek için tek bir objektif ölçütün yeterli olduğuna hükmetmiştir: İş deneyim belgesine konu işin "yaklaşık maliyetinin en az %70'lik kısmının asgari işçilik maliyeti... dahil işçilik giderinden oluşması" şartı.

Sonuç olarak Danıştay, KİK'in "idare yeniden incelesin" kararının sonucunu doğru bulmuş, ancak idarenin bu incelemeyi Tebliğ 78.1.1'deki tüm şartlara göre değil, sadece "%70 işçilik maliyeti" kriterine göre yapması gerektiğini belirterek Mahkeme kararını gerekçeli olarak onamıştır.

Analizin Sonucu

Bu karar, "personel çalıştırmaya dayalı" olmayan (HBYS, çağrı merkezi vb.) işlerden elde edilen deneyim belgelerinin, "personel çalıştırmaya dayalı" ihalelerde kullanılmasına ilişkin gri alanı netleştirmiştir:

  • Tebliğ Md. 78.1.2 İş Deneyimini Engellemez: "Çağrı merkezi... personel işi sayılmaz" kuralı, bu işlerin ihale edilebilmesi içindir, bu işlerden elde edilen deneyimi geçersiz kılmaz.
  • Benzer İş İçin Tek Kriter: %70 İşçilik: Bir çağrı merkezi (veya HBYS) iş deneyim belgesinin, "personel çalıştırmaya dayalı hizmet" ihalesinde benzer iş olarak kabul edilmesi için, o işin yaklaşık maliyetinin en az %70'inin işçilik giderinden oluşup oluşmadığına bakılması yeterlidir.
  • Diğer Şartlar Aranmaz: Deneyim belgesinde "personel sayısının belli olması", "tam zamanlı çalışma" veya "süreklilik arz etme" gibi Tebliğ 78.1.1'deki diğer şartların aranması, Danıştay'a göre rekabeti kısıtlayıcı ve hukuka aykırı bir yorumdur.