Personel Yoksa Ceza Var, Peki Sınırı Ne?

Yapım ihalelerinde, işin kalitesi için teknik personel (mühendis, mimar vb.) çalıştırılması zorunludur. Ancak yükleniciler bazen bu personeli bildirmez veya sahada bulundurmaz. İdarelerin bu durumda ceza kesmemesi kamu zararı doğurur. Hakedişlerden yapılacak kesintilerin mevzuata uygun hesaplanması konusunda Yaka Danışmanlık uzmanlığı, hem idareyi hem yükleniciyi korur. Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 07.02.2024 tarihli ve 56444 tutanak sayılı kararı, ceza uygulamasının sınırlarını çizmiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"Sözleşme gereği aranan belgelerin yüklenici tarafından mevzuatta belirlenen süre içerisinde idareye sunulmaması ve idarenin de bu belgeleri yükleniciden talep etmemesi nedeniyle, sözleşmenin 23 ve 25'inci maddelerinde öngörülen cezai müeyyidelerin uygulanması gerekir."

Olayın Özü: Bildirilmeyen Personel

Bir belediye hamamı ikmal inşaatında, yüklenici sözleşmede öngörülen teknik personelin (mühendis, tekniker) belgelerini idareye sunmamıştır. İdare, işin süresinde bittiğini ve personelin fiilen çalıştığını savunarak herhangi bir ceza kesintisi yapmamıştır. Sayıştay denetçisi ise, bildirim yapılmamasının "personel bulundurmama" hükmünde olduğunu belirterek, iş süresi boyunca her gün için ceza kesilmesi gerektiğini ve bu tutarın kamu zararı olduğunu raporlamıştır.

İdarenin Savunması: "İş Bitti, Zarar Yok"

Sorumlular, işin fen ve sanat kurallarına uygun bittiğini, geçici kabulün yapıldığını, ceza kesmenin amacının işi sağlama almak olduğunu, iş bittikten sonra ceza kesmenin hakkaniyete aykırı olduğunu savunmuşlardır. Ayrıca ceza tutarının sözleşme bedeline oranla çok yüksek olduğunu belirtmişlerdir.

Sayıştay Temyiz Kurulu'nun Kararı

Kurul, Yapım İşleri Genel Şartnamesi ve sözleşme hükümlerine göre, teknik personel belgelerinin sunulmamasının "personel bulundurmama" olarak kabul edileceğini ve ceza gerektirdiğini teyit etmiştir. İdarenin bu belgeleri istememesi ve ceza kesmemesi "görev ihmali" olarak değerlendirilmiştir. Ancak Kurul, sözleşmedeki "cezaların toplam tutarı ilk sözleşme bedelinin %15'ini geçemez" hükmünü dikkate alarak, Sayıştay dairesinin hesapladığı yüksek ceza tutarını %15 tavanına çekerek düzeltmiş ve bu sınırlı tutarı kamu zararı olarak onamıştır.

Analizin Sonucu

  • Bildirim Zorunluluğu: Teknik personelin fiilen sahada olması yetmez; diplomaları ve taahhütnameleri idareye resmi olarak sunulmalıdır. Sunulmazsa "yok" sayılır.
  • Ceza Kesinliği: Bildirim yapılmayan her gün için sözleşmedeki günlük ceza hakedişten kesilmelidir.
  • %15 Kuralı: Kesilecek toplam cezalar (gecikme cezaları dahil), sözleşme bedelinin %15'ini aşamaz. Kamu zararı hesabı bu tavanı aşmamalıdır.