Teknik Personel Bildirimi Gecikti Diye Ceza Kesilir mi? Sayıştay: "İş Başlamadıysa Ceza Yok"

Yapım işleri sözleşmelerinde teknik personel bulundurma yükümlülüğü, genellikle iki aşamalı bir denetime tabidir: Birincisi, YİGŞ 19. madde uyarınca personelin belgelerinin (taahhütname, diploma vb.) süresinde idareye sunulması; ikincisi ise bu personelin iş programına uygun olarak sahada bulundurulmasıdır. İdarelerin, sadece birinci aşamadaki (belge teslimi) gecikmeyi gerekçe göstererek ceza kesmesi, sıkça karşılaşılan bir hukuki yanılgıdır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, sözleşmesel cezaların amacına ve hukuka uygunluğunu temin eder. Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 18.05.2022 tarihli ve 52015 sayılı Kararı, bu iki yükümlülük arasındaki farkı net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Kararın İlgili Kısmı

"Ayrıca işin sözleşmesinin ilgili maddesinde ' ... teknik personeli iş programına göre iş başında bulundurmadığı takdirde” şeklinde belirtildiği, iş programına göre iş başında bulundurmadığı takdirde belirtilen cezanın öngörülmekte olduğu, bu durumda iş henüz başlamadığından işbaşında bulundurmamak olarak değerlendirilmesinin uygun olmadığı sonucuna varılmaktadır."

Belgelerin Geç Sunulması Nedeniyle Uygulanan 7 Günlük Ceza

Bir belediyenin yürüttüğü banliyö hattı yapım işinde, sözleşme ve YİGŞ 19. madde gereği yüklenicinin, teknik personel belgelerini yer tesliminden itibaren 5 gün içinde (en geç 04.07.2016'ya kadar) idareye sunması gerekiyordu.

Yüklenici, bu belgeleri 7 gün gecikmeyle 11.07.2016 tarihinde idareye sunmuştur.

Sayıştay Dairesi: "Belge Gecikmesi, Personelin Yokluğu Anlamına Gelir"

Sayıştay Dairesi, bu 7 günlük gecikmeyi, teknik personelin o 7 gün boyunca "iş başında bulunmadığı" şeklinde yorumlamıştır. Daire, bu tespitten hareketle, 7 günlük süre için sözleşmedeki günlük cezanın uygulanmamasını kamu zararı olarak değerlendirmiş ve sorumlulara tazmin hükmü vermiştir.

Temyiz Kurulu: Ceza, Belgenin Değil, Personelin "İş Programına Göre" Yokluğuna Bağlıdır

Sayıştay Temyiz Kurulu, sorumluların itirazını haklı bularak Daire kararını BOZMUŞTUR. Temyiz Kurulu'nun gerekçesi, "belge sunma yükümlülüğü" ile "iş başında bulunma yükümlülüğü" arasındaki farka dayanmaktadır:

  1. Cezanın Şartı "İş Programı"dır: Kurul, sözleşmedeki ceza maddesinin, "belgeleri geç sunarsa" değil, "...teknik personeli iş programına göre iş başında bulundurmadığı takdirde" ceza kesileceğini amir olduğunu vurgulamıştır.
  2. İş Henüz Başlamamıştı: Temyiz Kurulu, dosyadaki belgeleri inceleyerek, o 7 günlük gecikme periyodunda fiili saha çalışmalarının henüz başlamadığını tespit etmiştir. İşin, başka kamu kurumlarıyla (örn: ... Genel Müdürlüğü) yapılması gereken koordinasyon ve çalışma takvimi belirleme süreçleri nedeniyle geciktiği anlaşılmıştır.
  3. Fiili İhtiyaç Yoksa Ceza da Yoktur: Sonuç olarak Kurul, iş programına göre o tarihlerde sahada fiili bir imalat yokken ve personelin varlığına teknik bir ihtiyaç duyulmazken, sadece "belgelerin idareye geç sunulması" eylemine dayanarak "iş başında bulunmama" cezası kesilmesinin sözleşmeye uygun olmadığına karar vermiştir.

Analizin Sonucu

  • Bu karar, idarelerin teknik personel denetiminde şekilcilikten öte, işin gereklerine odaklanması gerektiğini vurgulamaktadır.
  • İdareler için: Bir yüklenici teknik personel belgelerini geç sunarsa, idare hemen ceza kesmemelidir. Öncelikle o gecikme süresi içinde iş programına göre personelin sahada olmasını gerektiren kritik bir imalat (örn: beton dökümü, kritik montaj) olup olmadığını kontrol etmelidir. Eğer iş fiilen başlamamışsa veya o anki imalat personelin uzmanlık alanında değilse, ceza kesilmesi hukuken riskli olacaktır.
  • Yükleniciler için: Sözleşmesel yükümlülük gereği belgeler süresinde sunulmalıdır. Ancak, elde olmayan nedenlerle (koordinasyon eksikliği, idareden kaynaklı gecikmeler) işe fiilen başlanamamışsa, idarenin sadece belge gecikmesine dayanarak ceza kesmesi halinde bu karar emsal gösterilerek itiraz edilebilir.