Yargıtay'dan "Talep Sonucu" Uyarısı: Dava Dilekçesi Belirsizse Karar Bozulur!

Sözleşmenin haksız feshedildiğini iddia eden yüklenicilerin açtığı davalarda, ne talep edildiğinin dava dilekçesinde açık, net ve çelişkisiz bir şekilde belirtilmesi (HMK 119/ğ) davanın sıhhati için zorunludur. Yüklenicinin aynı anda hem işe devam etmeyi (muarazanın meni) hem de feshin sonuçlarına (tazminat, teminat iadesi) dayanması, talebin belirsiz olmasına yol açar. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve fesih davalarında, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, dava stratejinizin ve talep sonucunuzun Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na (HMK) uygun şekilde kurgulanmasını sağlar. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin 31.01.2023 tarihli ve E:2022/1282, K:2023/1128 sayılı kararı, bu usuli eksikliğin sonuçlarını net bir şekilde göstermektedir.

Kararın İlgili Kısmı

"Bu anlatımlar çerçevesinde somut olay incelendiğinde; davacı dava dilekçesinin sonuç kısmında, muarazanın menine ve davacının iş bitirme süresinin hitamına kadar işine devam etmesinin sağlanmasına, aksi halde feshin geçersizliğinin tespiti ile fazlaya dair haklar saklı kalmak kaydıyla şimdilik 5.000,00 TL eksik ödemenin ... tahsiline ... Dava dilekçesinin ilk sayfasında dava konusu kısmında ise talep “Fesih ihbarnamesinin haksız ... tespiti ile ... teminatının iadesi ve şimdilik 5.000,00 TL’lik zarar...” ... Bu durumda; davacının dava dilekçesindeki talep sonucu açık olmayıp HMK’nın 31. maddesi gereğince davayı aydınlatma ödevi gereği hakimin talep sonucunu açıklattırmadığı anlaşıldığından kararın bozulması gerekmiştir."

İdare Feshetti, Yüklenici Çelişkili Taleplerle Dava Açtı

Davacı yüklenici, Hakkari İl Özel İdaresi ile bir yol yapım işi sözleşmesi imzalamıştır. İşin yürütülmesi sırasında, idarenin talebiyle sözleşme dışı alanda çalışmaya zorlandığını, bu alanda ölümlü iş kazası meydana geldiğini, sonrasında ise idare ve askeri makamlarca şantiye sahasına girişinin engellendiğini iddia etmiştir. Davalı idare ise yüklenicinin işe başlamadığını, şantiye kurmadığını ve iş programına uymadığını belirterek sözleşmeyi 26.08.2016 tarihinde haklı nedenle feshetmiştir. Yüklenici, bu feshe karşı dava açmıştır.

İlk Değerlendirme: Mahkemeler Feshin Haklı Olduğuna Karar Verdi

İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi, idarenin fesih öncesi yaptığı uyarılara, işin yavaşlatıldığına ve kalan sürede bitirilemeyeceğine dair bilirkişi raporuna dayanarak, idarenin feshini haklı bulmuş ve davayı reddetmiştir. Mahkemeler, davacının "sözleşme dışı alanda çalışmaya zorlandım" iddiasını "hakedişi (itiraz şerhine rağmen) alarak zımnen kabul etmiştir" şeklinde yorumlamış ve mücbir sebep koşullarının oluşmadığına karar vermiştir.

Yargıtay Analizi: "Önce Usul! Talebini Açıkla!" (HMK 31)

Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, mahkemelerin esasa ilişkin bu değerlendirmelerine hiç girmeden, kararı temel bir usul hatasından BOZMUŞTUR: Dava dilekçesindeki talep sonucu (petitum) açık değildir.

Yargıtay'a göre:

  1. Dava dilekçesinin "konu" kısmı ile "talep sonucu" kısmı birbiriyle çelişkilidir.
  2. Dilekçede aynı anda hem "işe devam etme/muarazanın meni" (sözleşme ayakta kalsın) talebi, hem "feshin haksızlığının tespiti" talebi, hem "teminatın iadesi" talebi (fesih sonucu), hem "eksik ödeme" talebi, hem de "5.000 TL zarar" talebi vardır.
  3. Mahkemenin, HMK 31 (Hakimin Davayı Aydınlatma Ödevi) uyarınca, davacıya taleplerinin ne olduğunu, hangisini istediğini (menfi zarar mı, müspet zarar mı, teminat mı, işe devam mı?) net bir şekilde açıklatması ve bu taleplere göre dava değerini kuruşlandırmasını istemesi gerekirdi.
  4. Bu temel usul işlemi yapılmadan, davacının talepleri arasından sadece "feshin haksızlığı" iddiası seçilip karar verilmesi "eksik inceleme"dir.

Analizin Sonucu

  1. Talep Sonucu Net Olmalıdır (HMK 119/ğ): Yüklenici, dava açarken ne istediğini (örneğin feshin haksızlığının tespiti + menfi ve müspet zararlarının tazmini) açıkça belirtmelidir.
  2. Hakimin Davayı Aydınlatma Ödevi (HMK 31): Talep belirsiz veya çelişkili ise, hakim davacıya bunu açıklatmak zorundadır. Bu yapılmadan verilen karar usulden bozulur.
  3. Birbiriyle Çelişen Talepler: Yüklenici aynı anda hem sözleşme ayakta kalsın (işe devam) hem de sözleşme feshedilmiş gibi tazminat/teminat iadesi talep edemez (terditli talep hariç).
  4. Usul Esastan Önce Gelir: Dava esastan haklı görünse bile, HMK 31 gibi temel usul kurallarına uyulmaması, Yargıtay için doğrudan bir bozma nedenidir.