Özel Sektör İş Deneyimi: Noter Onayı Yoksa Belge de Yok! (Danıştay'ın Emsal Kararı)

Özel sektöre gerçekleştirilen yapım işlerinden elde edilen deneyimin kamu ihalelerinde kullanılabilmesi, yükleniciler için hayati bir öneme sahiptir. Ancak bu deneyimin belgelendirilmesi sürecinde aranan "noter onaylı sözleşme" şartı, sektörde ciddi hukuki tartışmalara yol açmaktadır. Danıştay 13. Dairesi'nin 10/02/2025 tarihli E:2024/3281, K:2025/676 sayılı kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun (DİDDK) bu konudaki nihai görüşünü yansıtarak, noter onayının bir tercih değil, mutlak bir zorunluluk olduğunu ortaya koymuştur. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve iş deneyim belgesi sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, firmaların gelecekteki fırsatları kaybetmesini engelleyecektir.

Kararın İlgili Kısmı

"...yargı kararıyla hukuka uygunluğu ortaya konulan bir düzenlemeye dayalı olarak tesis edilen bir idari işlemin iptaline karar verilmesi, özel sektöre yapılan işler ile ilgili sözleşmelerin noter onaylı olarak düzenlenmesinden kaçınılmasına sebebiyet verecek olmasının yanı sıra söz konusu düzenlemeyi işlevsiz kılacak olması nedeniyle hukuki güvenlik ve hukuki belirlilik ilkeleri ile de bağdaşmayacağı..."

Yüklenicinin "Noter Onayı Olmayan" Sözleşme ile İş Deneyim Talebi

Analize konu olan olayda, bir yüklenici firma, Organize Sanayi Bölgesi (OSB) sınırları içinde özel bir şirkete "Güneş Enerji Santrali" yapım işini tamamlamıştır. Yüklenici, bu işe ilişkin iş deneyim belgesi almak için OSB Müdürlüğü'ne başvurmuştur. Başvurusunda işin fiilen yapıldığını kanıtlayan yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve fatura örnekleri gibi belgeleri sunmuştur.

İdarenin ve KİK'in "Yönetmelik Hükmü Açıktır" Savunması

Hem OSB Müdürlüğü hem de görüşüne başvurulan Kamu İhale Kurumu (KİK), yüklenicinin talebini, sunulan diğer belgeleri (faturalar, ruhsatlar vb.) değerlendirmeye dahi almadan, "sözleşmenin noter onaylı olmaması" gerekçesiyle doğrudan reddetmiştir.

İdarelerin savunması, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 45. maddesinin ilgili bendine dayanmaktadır. Bu savunmaya göre:

  1. Hukuki Güvenlik: Noter onayı, sözleşmenin taraflarını, tarihini ve bedelini kesin delil niteliğinde sabitleyerek hukuki güvenliği sağlar ve sahteciliği önler.
  2. Tarih Tespiti: İş deneyim belgesi tutarının güncellenmesi, sözleşme tarihine göre yapılır. Noter onayı, bu tarihin şüpheye yer bırakmayacak şekilde belirlenmesi için elzemdir.
  3. Kamu/Özel Farkı: Kamu işlerinde idarenin denetimi bir güvenceyken, özel sektör işlerinde bu güvenceyi ancak resmi bir makam olan noter sağlayabilir.

Yüklenici ise bu işlemin iptali için dava açarak, noter onayı şartının kanunda (4734 sayılı Kanun) olmadığını, Yönetmelik ile getirilen bu sınırlamanın "hakkın özüne dokunduğunu" ve işin fiilen yapıldığının diğer belgelerle ispatlanabildiği durumlarda belge verilmesi gerektiğini savunmuştur.

Danıştay'ın "Noter Onayı" Zorunluluğunu Hukuki Güvenlik İçin Şart Görmesi

Dava süreci, Danıştay daireleri arasında farklı değerlendirmelere yol açmış ancak DİDDK'nın verdiği son kararla netleşmiştir:

  1. İlk Aşama (Danıştay 13. Daire): Daire, ilk kararında (E:2023/1202) ilginç bir ayrıma gitmiştir. Yönetmelik'teki "noter onaylı" ibaresinin iptal talebini reddederek düzenlemeyi hukuka uygun bulmuş; ancak buna rağmen idarenin "sadece noter onayı yok diye" diğer belgeleri incelemeden talebi reddetmesini iptal etmiştir.
  2. Temyiz Aşaması (DİDDK): İdareler bu iptal kararını temyiz etmiş ve DİDDK (E:2024/1370), 13. Daire'nin kararını bozmuştur.
  3. DİDDK'nın Gerekçesi: Kurul, "Madem ki Yönetmelik düzenlemesi (noter onayı şartı) hukuka uygun bulunmuştur, o halde bu hukuka uygun kuralı uygulayan idari işlemin (yani KİK ve OSB'nin ret işleminin) iptal edilmesi çelişkilidir" demiştir. DİDDK'ya göre, noter onayı olmadan da belge verilebileceğini kabul etmek, hukuka uygun bulunan o Yönetmelik maddesini "işlevsiz kılacak" ve hukuki güvenlik ilkesini zedeleyecektir.
  4. Son Aşama (Bu Karar - E:2024/3281): 13. Daire, DİDDK'nın bu bozma kararına uymak zorunda kalmış (ısrar hakkı bulunmadığından) ve DİDDK gerekçeleri doğrultusunda davayı tamamen reddetmiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar serisi, özel sektöre iş yapan yükleniciler için net ve uyarıcı bir sonuç doğurmaktadır:

  • Noter Onayı Mutlak Şarttır: Özel sektöre yapılan bir iş için iş deneyim belgesi talep edilecekse, sözleşmenin noter onaylı olması bir yorum meselesi değil, yasal bir zorunluluktur.
  • Diğer Belgeler Yeterli Değildir: İşin yapıldığını gösteren fatura, hakediş raporu, yapı kullanma izin belgesi veya SGK kayıtları gibi belgeler ne kadar güçlü olursa olsun, "noter onaylı sözleşme" şartının yerine geçemez.
  • Yönetmelik Hükmü Hukuka Uygun Bulunmuştur: "Noter onayı" şartının kanunda olmamasının hakkın özünü zedelediği yönündeki iddialar, Danıştay tarafından (hem 13. Daire hem de DİDDK) kabul görmemiştir. Düzenleme, hukuki güvenlik ve sahteciliğin önlenmesi amacıyla hukuka uygun bulunmuştur.

Yükleniciler Ne Yapmalı?: Özel sektöre iş yapacak firmaların, ileride bu deneyimi kamu ihalelerinde kullanma ihtimalleri varsa, sözleşme bedeli ne olursa olsun, sözleşmeyi imzaladıkları tarihte notere onaylatmaları kritik bir zorunluluktur.