Özel Sektör İş Deneyiminde Damga Vergisi ve Fatura Düzeni: KİK'in Esasa Etkili Olmayan Hata Yorumu

Hizmet alımı ihalelerinde, özellikle özel sektöre yapılan işlerden elde edilen iş deneyimlerinin tevsiki (belgelendirilmesi), idareler ve istekliler arasında sıklıkla uyuşmazlığa neden olmaktadır. İdarelerin belgeleri değerlendirirken şekilciliğe ne kadar bağlı kalabileceği, hangi eksikliklerin "esasa etkili" sayılacağı kritik bir konudur. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, teklifinizin haksız gerekçelerle değerlendirme dışı bırakılmasını önleyecektir. Kamu İhale Kurulu'nun 19.02.2025 tarihli ve 2025/UH.II-536 sayılı kararı, bu dengeyi netleştiren önemli tespitler içermektedir.

Kararın İlgili Kısmı

"... açık bir Kanun hükmüne dayanılarak yapılan açıklama nedeniyle, istekli tarafından resmi nitelikte ek bir belge sunma gerekliliğinin bulunmadığı, idarenin sözleşmenin eksik olarak sunulduğu ve sözleşmeye ek olarak sunulan faturaların tereddüde sebep olduğu yönündeki değerlendirmelerinin de hukuki dayanaktan yoksun olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin birinci iddiasının uygun olduğu ve başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır."

Olayın Arka Planı: Üç Gerekçeyle Gelen Eleme Kararı

Bir "İş Sağlığı ve Güvenliği" (İSG) hizmet alımı ihalesinde, bir istekli firma, iş deneyimini tevsik etmek amacıyla özel sektörde gerçekleştirdiği bir İSG hizmeti sözleşmesini ve ilgili belgeleri (faturalar, SGK belgeleri vb.) sunmuştur.

İdare, bu isteklinin teklifini üç temel gerekçeyle değerlendirme dışı bırakmıştır:

  1. Sunulan sözleşmede atıf yapılan (ancak sözleşme metninde yer almayan) bir "personele yapılacak ödemeleri gösteren tablo" eksiktir.
  2. Faturalar aylık olarak değil, birbirine çok yakın tarihlerde (hizmetin sonuna doğru) düzenlenmiştir.
  3. Sözleşmeye ait damga vergisinin ödendiğini gösterir belge sunulmamıştır.

KİK'in Değerlendirmesi: "Kanun Muaf Tutmuşsa, Belge İstenemez"

KİK, idarenin eleme gerekçelerini tek tek incelemiş ve tamamını hukuka aykırı bulmuştur.

  1. Damga Vergisi Muafiyeti: Kurul, öncelikle damga vergisi konusunu ele almıştır. İstekli, teklifiyle birlikte sunduğu açıklama yazısında, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 27. maddesi uyarınca bu tür sözleşmelerin damga vergisinden müstesna (muaf) olduğunu belirtmiştir. KİK, bu tespiti doğrulamıştır. Açık bir kanun hükmü gereği damga vergisinden muaf olan bir sözleşme için, idarenin "damga vergisi ödeme belgesi" istemesinin veya bu eksiklik nedeniyle istekliyi elemesinin hukuki dayanağı yoktur. İsteklinin yaptığı açıklama yeterlidir.
  2. Fatura Düzeni: İdare, faturaların aylık düzenlenmemesini bir eleme sebebi saymıştır. Ancak KİK, isteklinin sunduğu sözleşmeyi incelediğinde, sözleşmenin 5. maddesinde "Taraflarca belirlenecek dönemler itibari ile... fatura düzenlenecektir" ifadesinin yer aldığını görmüştür. Yani sözleşme, faturaların "aylık" olmasını şart koşmamıştır. İlgili Yönetmelik (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği Md. 47) de fatura düzenine ilişkin bir belirleme yapmamakta, sadece sözleşmeyi doğrulayan faturaların sunulmasını yeterli görmektedir. Bu nedenle idarenin bu gerekçesi de reddedilmiştir.
  3. Eksik Tablo: Sözleşmede atıf yapılan ancak metinde bulunmayan ödeme tablosu konusunda KİK, bu durumun "sehven" (yanlışlıkla) metne girmiş bir ifade olduğunu, sözleşmenin eki olduğuna dair bir ibare bulunmadığını ve idarenin de bu tablonun eksikliğine dair somut bir gerekçe sunamadığını belirtmiştir. İşin ifa edildiği fatura ve SGK belgeleriyle sabit olduğundan, bu eksiklik esasa etkili bir eksiklik olarak görülmemiştir.

Sonuç olarak KİK, idarenin eleme kararını yerinde bulmamış ve düzeltici işlem (isteklinin teklifinin yeniden değerlendirmeye alınması) yönünde karar vermiştir.

Kritik Not: Yaklaşık Maliyet Şikâyetinin Süresi

İstekli, aynı başvuruda ihalenin yaklaşık maliyet hesabının da hatalı olduğunu iddia etmiştir. KİK, bu iddiayı süre yönünden reddetmiştir. Yaklaşık maliyet, 4734 sayılı Kanun'un 36. maddesi uyarınca ihalenin ilk oturumunda (23.12.2024) açıklanmıştır. Yaklaşık maliyete yönelik şikâyetlerin, bu tarihten (farkına varıldığı tarih) itibaren 10 gün içinde yapılması gerekirken, istekli şikâyetini 10.01.2025 tarihinde yapmıştır. Bu nedenle yaklaşık maliyete ilişkin iddia, süre aşımı nedeniyle incelenmemiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, tekliflerin değerlendirilmesi sürecine ilişkin iki önemli ders vermektedir:

  1. Belge Değerlendirmede Esas: İdareler, belgeleri incelerken aşırı şekilci davranmamalıdır. Özellikle kanuni bir muafiyet (damga vergisi gibi) söz konusuysa, bu muafiyete rağmen "ödeme belgesi" talep etmek hukuka aykırıdır. Sözleşmedeki küçük, esasa etkili olmayan (sehven yazılmış) ifadeler, işin yapıldığını gösteren ana belgeler (fatura, SGK) tamamsa, eleme gerekçesi yapılamaz.
  2. Yaklaşık Maliyete İtiraz Zamanı: İstekliler için en kritik uyarılardan biri: Yaklaşık maliyetin hatalı olduğunu düşünüyorsanız, şikâyet süreniz ihale komisyon kararının tebliğinden itibaren değil, yaklaşık maliyetin açıklandığı ihale (ilk oturum) tarihinden itibaren 10 gün içinde başlar. Bu süre kaçırılırsa, yaklaşık maliyetin hatalı olduğuna dair iddialar KİK tarafından incelenmez.