Kamu ihalelerinde iş deneyimi, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme konusundaki teknik yeterliğini gösteren en önemli belgelerden biridir. İş deneyiminin nasıl tevsik edileceği, işin kamuya mı yoksa özel sektöre mi yapıldığına göre farklılık gösterir. Özellikle, bir kamu ihalesi kapsamında "alt yüklenici" olarak çalışılan işlerin belgelendirilmesi, kendine özgü kurallara tabidir ve bu kurallara uyulmaması, sunulan belgelerin geçersiz sayılmasına neden olabilir. İhale, sözleşme ve hakediş süreçlerinde, iş deneyim belgelerinin mevzuata uygunluğunun doğru bir şekilde değerlendirilmesi, hem istekliler hem de idareler için kritik öneme sahiptir. Bu alanda yaşanabilecek uyuşmazlıklarda Yaka Danışmanlık, taraflara hukuki ve teknik danışmanlık hizmeti sunarak doğru adımların atılmasına yardımcı olmaktadır. Kamu İhale Kurulunun 25.06.2025 tarihli ve 2025/UH.II-1382 sayılı kararı, bir kamu işinde alt yüklenici olarak yapılan bir işin, özel sektöre yapılmış bir iş gibi sunulmasının hukuki sonuçlarını net bir şekilde ortaya koymaktadır.

İş Deneyiminin Belgelendirilmesinde Kamu ve Özel Sektör Ayrımı

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, iş deneyiminin belgelendirilmesi için iki temel yöntem öngörür:

  1. Kamuya Yapılan İşler: Belge düzenlemeye yetkili kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan işler, bu kurumlar tarafından düzenlenen "iş bitirme belgesi" veya "alt yüklenici iş bitirme belgesi" ile tevsik edilir.
  2. Özel Sektöre Yapılan İşler: Gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan kurumlara yapılan işler ise, taraflar arasındaki "sözleşme" ve bu sözleşme kapsamındaki işin yapıldığını gösteren "faturalar" ile tevsik edilir.

Bu ayrım, belgelendirme yönteminin işin kime yapıldığına göre belirlendiğini gösterir.

Alt Yüklenici İşinin Yanlış Belgelendirilmesi

İncelemeye konu kararda, aks kantarlarının bakım, onarım ve kalibrasyonu işi ihalesinde, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen istekli, iş deneyimini tevsik etmek için özel bir mühendislik firması ile yaptığı sözleşmeyi ve bu sözleşme kapsamında kestiği faturaları sunmuştur. İlk bakışta bu durum, özel sektöre yapılmış bir işin belgelendirilmesi gibi görünmektedir.

Ancak Kurul, yaptığı detaylı incelemede, bu sözleşmeye konu olan "Akıncı, Gölbaşı ve Elmadağ istasyonlarındaki kantar kalibrasyon" işinin, aslında Karayolları 4. Bölge Müdürlüğü'nün daha önce yaptığı bir ihalenin parçası olduğunu tespit etmiştir. Yani, isteklinin sözleşme imzaladığı özel mühendislik firması, Karayolları'nın yüklenicisi konumundadır ve istekli de bu işte fiilen bir "alt yüklenici" olarak çalışmıştır.

Bu tespit, durumu hukuken tamamen değiştirmektedir. İşin asıl sahibi bir kamu kurumu (Karayolları) olduğu için, bu işte alt yüklenici olarak edinilen deneyimin, Yönetmelik gereği Karayolları Bölge Müdürlüğü tarafından düzenlenecek bir "alt yüklenici iş bitirme belgesi" ile tevsik edilmesi zorunludur. İsteklinin, bu yolu izlemek yerine, yüklenici firma ile yaptığı özel sözleşmeyi ve faturaları sunması, iş deneyimini tevsik için yanlış bir yöntem kullanması anlamına gelmektedir.

Dahası, Kurul, Karayolları'nın asıl ihalesine ait İdari Şartname'de "alt yüklenici çalıştırılamaz" hükmünün bulunduğunu da tespit etmiştir. Bu durum, isteklinin yürüttüğü faaliyetin resmi bir alt yüklenicilik sıfatı dahi taşımadığını, dolayısıyla bu işten dolayı herhangi bir resmi iş deneyim belgesi düzenlenmesinin de mümkün olmadığını göstermektedir.

Kurulun Düzeltici İşlem Kararı

Bu gerekçelerle Kamu İhale Kurulu, istekli tarafından sunulan iş deneyim belgelerinin (sözleşme ve faturalar) mevzuata uygun olmadığına ve bu nedenle teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine karar vermiştir. İdarenin bu belgeleri kabul ederek ihaleyi istekli üzerinde bırakması hatalı bulunduğundan, "düzeltici işlem" belirlenmesine hükmedilmiştir.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, iş deneyim belgelerinin niteliği ve sunumu konusunda önemli dersler içermektedir.

İstekliler açısından: Bir iş deneyimini ihaleye sunmadan önce, o işin hukuki niteliğini doğru tespit etmek hayati önemdedir. Eğer bir kamu ihalesi kapsamında alt yüklenici olarak çalışıldıysa, bu deneyim ancak iş sahibi kamu idaresinden usulüne uygun olarak alınacak bir alt yüklenici iş bitirme belgesi ile kanıtlanabilir. Yüklenici firma ile yapılan özel bir sözleşme ve faturalar, bu durumda geçerli bir iş deneyim belgesi olarak kabul edilmez. Ayrıca, alt yükleniciliğe izin verilmeyen bir işte çalışmanın, iş deneyimi olarak değerlendirilemeyeceği de unutulmamalıdır.

İdareler açısından: İdareler, özellikle özel sektöre yapılmış işlere ilişkin sunulan sözleşme ve faturaları incelerken, işin nihai sahibinin kim olduğunu ve işin bir kamu projesinin parçası olup olmadığını araştırmalıdır. Sunulan belgelerdeki işin tanımı, yeri veya tarafları, işin bir kamu ihalesiyle bağlantılı olduğuna dair şüphe uyandırıyorsa, gerekli teyitleri yaparak belgenin geçerliliğini dikkatle değerlendirmelidirler. Bu, ihalenin doğru ve liyakatli bir istekli üzerinde kalmasını sağlayacaktır.