Kantinci Hizmetten Memnuniyetsizlik Sebebiyle Sözleşmeyi Yenileyemedi! (Danıştay'dan OAB Takdir Yetkisine Onay)

Okul kantinlerinin işletilmesi süreçlerinde, mevcut işletmecilerin sözleşme süreleri bittiğinde sözleşmenin yenilenip yenilenmeyeceği konusu, idareler (Okul Aile Birlikleri - OAB) ile işletmeciler arasında sıklıkla uyuşmazlığa neden olmaktadır. MEB Okul Aile Birliği Yönetmeliği'nin 21/4. maddesi, OAB'lere bu konuda bir takdir yetkisi tanımaktadır. Danıştay 13. Dairesi'nin 25/02/2025 tarihli E:2024/3545, K:2025/927 sayılı kararı, OAB'nin bu takdir yetkisini hangi koşullarda kullanabileceğini ve hangi gerekçelerin sözleşmeyi yenilememek için "esaslı bir değerlendirme" sayılacağını netleştirmiştir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve idari takdir yetkisinin sınırlarına ilişkin sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, idarenin takdir yetkisine karşı hukuki pozisyonunuzu güçlendirecektir.

Kararın İlgili Kısmı

"...okul kantinini 10 yıldan fazla süredir işleten mevcut kantinci yönünden; kantin kira bedelinin çok düşük olması, verilen hizmetin okulun ihtiyaçlarını karşılayamaması, alınan ürünlerde kurt ve yabancı maddelerin çıkması, öğrencilerle kaba ve yüksek sesle konuşulması... memnun olunmaması sebebiyle mevcut işletmecinin (davacının) kantin işletmeyi kabul etse dahi yeni dönemde kantin ihalesi yapılmasına karar verilmiştir."

Mevcut İşletmecinin Sözleşme Yenileme Talebi

Bir Anadolu Lisesi kantinini 2010 yılından beri (10 yıldan fazla süredir) işleten davacı, sözleşme süresinin bitiminin ardından sözleşmenin yenilenmesini talep etmiştir. Davacı, MEB Okul Aile Birliği Yönetmeliği'nin 21/4. maddesinde yer alan "sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getiren" şartını taşıdığını iddia etmiştir.

OAB'nin "Memnuniyetsizlik" ve Anket Gerekçeli Ret Kararı

Okul Aile Birliği (OAB), mevcut işletmecinin (davacı) talebini reddetmiş ve yeni bir ihale (2886 S.K. Pazarlık Usulü) yapılmasına karar vermiştir. OAB, bu ret kararını somut gerekçelere dayandırmıştır:

  1. Hizmet Kalitesi: Verilen hizmetin okulun ihtiyaçlarını karşılayamaması.
  2. Hijyen Sorunları: Alınan ürünlerde "kurt ve yabancı maddelerin çıkması".
  3. İletişim Sorunları: Öğrencilerle "kaba ve yüksek sesle konuşulması".
  4. Memnuniyet Anketi: Okul genelinde yapılan ankette, öğrencilerin %82'sinin kantinden memnun olmaması (büyük çoğunluğun en düşük puanları vermesi).
  5. Düşük Kira Bedeli: Mevcut kira bedelinin çok düşük olması ve gerçek kira bedelinin yeni ihalede ortaya çıkacak olması.

OAB, bu gerekçelerle davacının talebini reddetmiş ve yeni ihale sürecini başlatmıştır. Davacı, bu yeni ihaleye katılmamış ancak ihalenin iptali için dava açmıştır.

Danıştay: "OAB'nin 'Uygun Görme' Takdir Yetkisi Keyfi Değildir"

İlk Derece Mahkemesi, davacının "sözleşme yenilememe" işlemine karşı açtığı başka bir davadaki (sonradan kaldırılan) bir YD kararını gerekçe göstererek, "esaslı bir değerlendirme yapılmadığı" iddiasıyla ihaleyi iptal etmiştir.

Ancak Danıştay 13. Dairesi, bu kararı bozmuş ve davayı reddederek yapılan ihaleyi hukuka uygun bulmuştur. Danıştay'ın gerekçesi şöyledir:

  1. Yönetmelik (Md. 21/4) Takdir Yetkisi Verir: İlgili yönetmelik maddesi, sözleşmenin yenilenmesi için iki şart arar: 1) İşletmecinin talep etmesi ve 2) Bu talebin OAB tarafından "uygun görülmesi".
  2. "Uygun Görme" Bir Zorunluluk Değildir: Bu "uygun görme" ifadesi, OAB'ye idari bir takdir yetkisi tanır. OAB, yükümlülükler yerine getirilse bile hizmet kalitesini yeterli bulmuyorsa talebi reddedebilir.
  3. İdare Esaslı Değerlendirme Yapmıştır: Olayda OAB, takdir yetkisini keyfi kullanmamıştır. Ret kararını; somut şikayetler (kurtlu ürün, kaba davranış), objektif veriler (öğrenci memnuniyet anketi) ve kamu yararı (düşük kira bedeli) gibi "esaslı bir değerlendirme"ye dayandırmıştır.
  4. İhaleye Çıkılması Hukuka Uygundur: Sözleşme yenileme talebi bu somut gerekçelerle hukuka uygun olarak reddedildiğinden, idarenin yeni bir ihale yapmasında hukuka aykırılık yoktur.
  5. İhaleye Katılım: Danıştay ayrıca, davacının "ihale ilanındaki bir madde (Md. 4.4) yüzünden ihaleye alınmadığı" iddiasını da reddetmiştir. Kararda, o maddenin "başka bir kantin" işletmeyi yasakladığı, mevcut kantin işletmecisinin (davacının) ihaleye girmesine engel olmadığı, hatta idarenin davacıya "ihaleye girebilirsiniz" dediği, ancak davacının kendi iradesiyle ihaleye katılmadığı vurgulanmıştır.

Analizin Sonucu

Bu karar, okul kantin işletmecileri ve okul aile birlikleri için önemli sonuçlar doğurmaktadır:

  • OAB'ler İçin: Yönetmelik, OAB'lere sözleşme yenileme konusunda "uygun görme" takdir yetkisi vermektedir. Ancak bu yetkinin keyfi kullanılmaması, hizmet kalitesi, hijyen, öğrenci memnuniyeti gibi somut ve objektif verilere (anket, tutanak, şikayet dilekçeleri) dayandırılması, idari işlemin hukuki temelini güçlendirir.
  • Mevcut İşletmeciler İçin: Sözleşmeden doğan mali yükümlülükleri (kira ödemesi vb.) yerine getirmek, sözleşmenin otomatik olarak yenileneceği anlamına gelmez. OAB'nin hizmet kalitesi, hijyen ve memnuniyet gibi kriterlere dayalı olarak "uygun görmeme" hakkı bulunmaktadır.
  • İhale Süreci: OAB, mevcut işletmecinin talebini somut gerekçelerle reddettiği takdirde, 2886 sayılı Kanun uyarınca yeni ihale yapma hakkına sahiptir.