İşi Mahkeme Kararıyla Alan Yüklenici, Sadece Kalan Kısmı Yaptığı İçin İş Eksilişi Tazminatı Alabilir mi?

Kamu ihalelerinde itiraz süreçleri sonucunda ihalenin el değiştirmesi, karmaşık hukuki durumlar yaratmaktadır. Özellikle ilk yüklenicinin işin bir kısmını yapmasından sonra, mahkeme kararıyla işi devralan ikinci yüklenicinin hakları, özellikle iş eksilişi tazminatı konusunda, sıkça tartışılmaktadır. 4735 sayılı Kanun'un 24. maddesindeki (veya YİGŞ 21. Md.) %80'in altında kalan işlere ilişkin tazminat hükmünün bu duruma uygulanıp uygulanamayacağı net değildir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, yasal haklarınızı doğru yorumlamanızı sağlar. Bu analizde, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi'nin 06.04.2017 tarihli, 2016/2579 E. ve 2017/1579 K. sayılı kararı ışığında bu özel durumu inceleyeceğiz.

Kararın İlgili Kısmı

"Dava dışı yüklenici ile yapılan sözleşme feshedildikten sonra, davacı ile yapılan sözleşme içeriğinden, önceki yüklenicinin gerçekleştirdiği imalât dışında kalan 139 daire ile ilgili akdî ilişki kurulduğu ve davacıya 139 dairenin sözleşmede kararlaştırılan işleri yaptırılarak bedelinin ödendiği ve yapılan sözleşmesinden eksik bir iş yaptırılmasının söz konusu olmadığıından, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu 24. maddesinin son fıkrasının somut olayda uygulanması ve buna göre tazminat istenmesinin mümkün olmadığı..."

İtiraz Süreci ve İşin İki Firmaya Bölünmesi

Bir lojman onarımı ihalesinde, davacı firma ihaleyi kaybetmiş, ihale dava dışı başka bir firma üzerinde kalmıştır. Davacı firma, önce idareye, sonra KİK'e başvurmuş, her iki başvurusu da reddedilmiştir. Bunun üzerine firma, KİK kararının iptali için İdare Mahkemesi'ne dava açmış ve kazanmıştır. Bu yargı kararı sonucunda idare, davacı firma ile sözleşme imzalamıştır. Ancak bu esnada, ilk firma işin bir kısmını (%48,71) yapmış olduğundan, davacı firma ile sadece işin geriye kalan %51,29'luk kısmı için sözleşme kurulabilmiştir.

Yüklenici: "İş %80'in Altında Kaldı, Tazminat İsterim"

Davacı yüklenici, işin tamamını değil, sadece kalan kısmını yapabilmiştir. Firma, 4735 sayılı Kanun'un 24. maddesinin son fıkrasına (veya YİGŞ Md. 21/5) dayanarak bir talepte bulunmuştur. Bu madde, "işin sözleşme bedelinin %80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan" hallerde, yükleniciye gerçek giderleri ve kârına karşılık olarak, %80 ile yapılan işin tutarı arasındaki farkın %5'inin ödenmesini öngörmektedir. Yüklenici, işin sadece %51'lik kısmını yaptığından bu tazminatı hak ettiğini iddia etmiştir.

Yargıtay: "Sözleşmeniz Zaten 'Kalan İş' İçin, İş Eksilişi Yok"

Yargıtay, davalı idarenin savunmasını haklı bulmuştur. Yüksek Mahkeme'ye göre, davacı yüklenici ile imzalanan sözleşme, ihalenin tamamı için değil, zaten "önceki yüklenicinin gerçekleştirdiği imalât dışında kalan" %51,29'luk kısım için imzalanmıştır. Davacı, sözleşmesinde yazan işlerin tamamını yapmış ve bedelini almıştır. Dolayısıyla, davacının kendi sözleşmesi kapsamında bir iş eksilişi söz konusu değildir. 4735 sayılı Kanun Madde 24'ün uygulanabilmesi için, bir yüklenicinin imzaladığı sözleşme bedelinin %80'inin altında bir imalat yaptırılması gerekir. Oysa bu olayda sözleşme, baştan "eksik iş" için imzalanmıştır.

Analizin Sonucu

Yargıtay, 4735 S.K. Md. 24/son fıkrasının somut olayda uygulama şartlarının oluşmadığını belirterek davanın reddedilmesi gerektiğine karar vermiş ve ilk derece mahkemesinin kabul kararını bozmuştur.

  • İdareler için ders: İtiraz süreçleri sonunda ikinci bir yüklenici ile "kalan işler" için sözleşme imzalanırken, sözleşmenin kapsamı (hangi imalatların yapılacağı) net bir şekilde tanımlanmalıdır. Bu durumda, iş eksilişi tazminatı (YİGŞ 21/5) gündeme gelmeyecektir, çünkü sözleşmenin kendisi eksiltilmiş işi kapsamaktadır.
  • Yükleniciler için ders: Mahkeme kararıyla bir işi devralan yükleniciler, imzaladıkları sözleşmenin sadece "kalan işleri" kapsadığını bilmelidir. İşin tamamını yapamadıkları gerekçesiyle (ilk firmanın yaptığı kısımdan dolayı) iş eksilişi tazminatı talep edemezler.