Araçların İşbaşında Olmadığı Nasıl İspat edilir? Ceza Kesmek İçin "Yokluk" Tespiti Şarttır

İdareler veya denetçiler, yüklenicinin bazı araçları getirmediğini fark edebilir. Ancak "bu araçlar hiç gelmedi, o zaman 2 yıl boyunca her gün ceza kesilmeliydi" demek hukuken geçerli midir? Cezanın her bir gününün ispatlanması gerekir. Denetim süreçlerinde savunma stratejinizi belirlemek için Yaka Danışmanlık uzmanlığına başvurabilirsiniz. Bu analiz, Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 08.05.2024 tarihli ve 56816 tutanak sayılı kararı esas alınarak hazırlanmıştır.

Kararın İlgili Kısmı

"Dosya eklerinde araçların işin başından sonuna kadar işbaşında bulunup bulunmadığına denetçi tarafından yapılan başka bir tespit tutanağı ya da kanıtlayıcı belge olmadığı için, 3 gün için yapılan tespitin tüm sözleşme süresine genişletilerek... hesaplama yapılmasının dayanağının eksik olduğu değerlendirilmektedir."

3 Günlük Tespit, 500 Günlük Ceza

Park bahçe bakım işinde, savcılık ve müfettişler tarafından yapılan ani baskınlarda (toplam 3 farklı günde), yüklenicinin taahhüt ettiği kamyon ve yükleyicilerin sahada olmadığı tespit edilmiştir. Sayıştay denetçisi, bu tespitlerden hareketle "Demek ki bu araçlar işin başından beri hiç yoktu" varsayımında bulunmuş ve işin süresi olan 500+ gün için günlük ceza hesaplayarak kamu zararı çıkarmıştır.

Sayıştay Temyiz Kurulu'nun Kararı: Şüphe Sanıktan (Sorumludan) Yana

Temyiz Kurulu, kamu zararını kaldırmıştır (beraat):

  1. Tespitin Sınırı: 3 gün yapılan tespit, sadece o 3 günü bağlar. Aradaki yüzlerce gün araçların orada olup olmadığını kimse bilmiyordur. "Muhtemelen yoktu" denilerek ceza kesilemez.
  2. İdare İşlemi: İdarenin (kontrol teşkilatının) "araç yoktur, ceza kesilsin" diye tuttuğu bir tutanak yoktur. İdare işi kabul etmiş ve ödemeyi yapmıştır.
  3. İhtar Şartı: Sözleşmeye göre ceza kesmek için önce "ihtar" çekilmesi gerekiyorsa, ihtar çekilmeden doğrudan ceza da kesilemez (bazı sözleşmelerde).
  4. Sonuç: Somut belge (tutanak) olmayan günler için ceza/kamu zararı hesaplanamaz.

Analizin Sonucu

  • Günlük Tutanak: Yüklenicinin eksiği varsa, kontrol teşkilatı her gün veya periyodik olarak "araç yok" tutanağı tutmalıdır.
  • Varsayım Olmaz: Denetimde "o gün yoksa, dün de yoktu" mantığı işlemez; her günün ispatı gerekir.
  • Hak Ediş Kontrolü: İdare, hakediş yaparken araçların çalıştığını puantajla doğrulamalıdır.