Danıştay'dan Ezber Bozan Usul Kararı: İptal Kararından Önce Alakasız Bir Şikâyet Varsa Bile Önce KİK'e Gidilmelidir!

Kamu ihalelerinde idarenin aldığı iptal kararlarına karşı hangi yolun izleneceği (doğrudan İdare Mahkemesi mi, yoksa KİK'e itirazen şikâyet mi) en temel usul sorunlarından biridir. 4734 sayılı Kanun, "re'sen" iptal kararları ile "şikâyet üzerine" alınan iptal kararları arasında bir ayrım yapmaktadır. Ancak bu ayrımın sınırları, özellikle iptal kararından önce yapılmış alakasız şikâyetlerin varlığı durumunda karmaşıklaşmaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, dava açmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarını hatasız belirlemenizi sağlar. Bu analizde, Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 05/10/2022 tarihli ve E:2022/720, K:2022/3511 sayılı kararı incelenmiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"4734 sayılı Kanun'da idare tarafından ihalenin iptal edilmesinin daha önce yapılan şikâyet başvurusundaki gerekçelerden kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususunda bir ayrım yapılmadan, ihalenin iptaline ilişkin işlemlerden şikâyet ve itirazen şikâyet üzerine alınanların itirazen şikâyete konu edilebileceğinin belirtilmesi, Yönetmelik ile Tebliğ'de de, ihalenin idare tarafından iptaline ilişkin karardan önce idareye herhangi bir sebeple şikâyet başvurusu yapılmış olmasının ihalenin iptaline ilişkin karar hakkında da itirazen şikâyet başvurusu yapılmasını gerektireceğine ilişkin kuralın yer alması..."

İdarenin "Re'sen" İptal Kararı ve Öncesindeki Şikâyetler

Bir hastane bakım hizmeti alımı ihalesinde idare, Teknik Şartnamedeki yetersizlikler ve rekabetin oluşmadığı gerekçesiyle ihaleyi 22/03/2021 tarihinde re'sen iptal etmiştir. Ancak, bu iptal kararından önce, ihale süreci devam ederken başka firmalar tarafından 11/02/2021 ve 24/02/2021 tarihlerinde idareye farklı konular hakkında şikâyet başvuruları yapılmıştır.

İdare Mahkemesi Kararı: İptal Gerekçesi Hukuka Uygundur (Esastan Ret)

Davacı firma, bu iptal kararına karşı önce KİK'e gitmiş (ve ret almıştır). Ardından İdare Mahkemesi'nde idarenin 22/03/2021 tarihli iptal kararına karşı dava açmıştır. İdare Mahkemesi, KİK yolunun tüketilmiş olmasını usulen yeterli görmüş, işin esasına girmiş ve idarenin "yeterli rekabet oluşmadığı" yönündeki iptal gerekçesini yerinde bularak davayı esastan reddetmiştir.

Danıştay Analizi: Dava "İptal Kararına" Değil, "KİK Kararına" Karşı Açılmalıydı

Danıştay, yerel mahkemenin "davanın reddi" şeklindeki sonucunu doğru bulmuş, ancak gerekçesini tamamen değiştirmiştir (Gerekçeli Onama). Danıştay'a göre:

  1. İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ'in 8. maddesi, "iptal kararından önce idareye herhangi bir sebeple şikâyet başvurusu yapılmış olması" halinde, iptal kararının da KİK'e itirazen şikâyet yoluyla götürülmesini zorunlu kılar.
  2. Bu olayda, iptal kararından önce (başka firmalarca da olsa) idareye şikâyet başvuruları yapılmıştır.
  3. Bu nedenle iptal kararı, re'sen iptal değil, "KİK denetimine tabi" bir iptal kararı niteliği kazanmıştır.
  4. 4734 sayılı Kanun'a göre, KİK'e başvurulduktan sonra idari davaya konu olabilecek nihai işlem, idarenin kararı değil, KİK'in nihai kararıdır.
  5. Davacı, KİK'e başvurmuş ancak (hatalı olarak) KİK kararının iptali yerine idarenin iptal kararına karşı dava açmıştır.
  6. İdarenin iptal kararı, KİK'in ret kararından sonra "kesin ve yürütülmesi gereken işlem" niteliğini kaybetmiştir.

Analizin Sonucu

Danıştay, davanın yanlış işleme (idarenin iptal kararına) karşı açılması nedeniyle "incelenmeksizin reddedilmesi" gerektiğini, ancak İdare Mahkemesi'nin de "esastan reddederek" aynı sonuca (ret) ulaştığını belirterek kararı gerekçesini değiştirerek onamıştır.

  • İdareler için ders: İhale sürecinde (iptalden önce) herhangi bir konuda şikâyet alınmışsa, idarenin daha sonra re'sen alacağı bir iptal kararı bile KİK denetimine tabi hale gelir.
  • İstekliler için ders: İptal edilen bir ihaleyle ilgili dava açmadan önce, o ihale sürecinde (iptalden önce) herhangi bir firmanın idareye şikâyet başvurusu yapıp yapmadığı kontrol edilmelidir. Eğer yapılmışsa, iptal kararına karşı KİK'e gitmek zorunludur ve dava, KİK'in vereceği nihai karara karşı açılmalıdır.