Danıştay'dan Kritik İptal Kararı: İdarenin Re'sen İptaline Karşı KİK'e Gidilmez, Doğrudan Dava Açılır!

Kamu ihalelerinde idarelerin "rekabet oluşmadı" veya "yaklaşık maliyetin üzerinde" gibi gerekçelerle ihaleyi re'sen (kendiliğinden) iptal etmesi, sürece katılan istekliler için büyük bir belirsizlik yaratmaktadır. İptal kararının hukuka aykırı olduğunu düşünen firmanın hangi yasal yola başvuracağı ise en kritik sorudur. İptal kararına karşı önce KİK'e gitme zorunluluğu olup olmadığı (idari mercii tecavüzü) davaların usulden reddedilmesine neden olabilmektedir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, iptal kararları karşısında doğru hukuki yolu (KİK veya Mahkeme) belirlemeniz için kritik öneme sahiptir. Bu analizde, Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 18/10/2022 tarihli ve E:2022/3237, K:2022/3685 sayılı emsal kararını inceleyeceğiz.

Kararın İlgili Kısmı

"Başka bir anlatımla, herhangi bir şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusu olmaksızın ihalenin idarece re'sen iptal edilmesi durumunda, Kamu İhale Kurumu'nun inceleme görev ve yetkisi bulunmadığından, ihalenin iptaline ilişkin işleme karşı dava açma süresi içinde doğrudan yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir."

"Tek İstekli" Gerekçesiyle İhalenin Re'sen İptali

Bir çatı tadilatı yapım işi ihalesine, davacıların oluşturduğu iş ortaklığı tek istekli olarak katılmıştır. İhale komisyonu, 27/04/2022 tarihli kararı ile "ihaleye yeterli katılımın olmaması, tek istekliyle rekabet koşulunun sağlanamayacağı" gerekçesiyle ihaleyi re'sen (kendiliğinden) iptal etmiştir.

İdare Mahkemesi Kararı: "Önce KİK'e Gitmeliydin" (Merci Tecavüzü)

Davacı iş ortaklığı, bu iptal kararına karşı önce idareye şikâyet başvurusunda bulunmuş, başvurunun 11/05/2022 tarihinde reddedilmesi üzerine doğrudan İdare Mahkemesi'nde iptal davası açmıştır. İlk Derece Mahkemesi, "idareye şikâyet başvurusu yapıldığı" ve "bu başvuru sonucu ret işlemi tesis edildiği" gerekçesiyle, 4734 sayılı Kanun uyarınca bir sonraki zorunlu yolun Kamu İhale Kurumu'na (KİK) itirazen şikâyet başvurusu olduğunu belirtmiştir. Mahkeme, bu yol tüketilmeden dava açıldığı için "idari mercii tecavüzü" bulunduğuna karar vererek dava dilekçesini KİK'e tevdi etmiştir (göndermiştir).

Danıştay Analizi: "İptal Kararı Şikâyet Üzerine Alınmadı, Re'sen Alındı"

Danıştay, İdare Mahkemesi'nin bu usul kararını bozmuştur. Yüksek Mahkeme, 4734 sayılı Kanun'un 56. maddesinin çok açık olduğunu vurgulamıştır. Bu maddeye göre, KİK'in inceleyebileceği iptal kararları, **"sadece şikâyet ve itirazen şikâyet üzerine alınanlar"**dır.

Re'sen İptalin Yolu Doğrudan Mahkemedir

Danıştay, somut olayı incelediğinde, iptal kararının idareye yapılan bir şikâyet üzerine alınmadığını, idarenin (ihale komisyonunun) 27/04/2022 tarihinde re'sen bu kararı verdiğini tespit etmiştir. İptal kararından sonra davacının idareye şikâyet başvurusunda bulunması, bu kararın niteliğini "re'sen" olmaktan çıkarmaz. Re'sen alınan iptal kararlarına karşı KİK'in inceleme görev ve yetkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle, davacının KİK'e gitmesini gerektiren "tüketilmesi zorunlu bir idari başvuru yolu" yoktur. Davacının doğrudan İdare Mahkemesi'nde dava açması usule uygundur.

Analizin Sonucu

Danıştay, İdare Mahkemesi'nin "merci tecavüzü" nedeniyle verdiği dilekçenin KİK'e tevdii kararını bozmuştur. Mahkemenin, zorunlu başvuru yolu bulunmayan bu davada işin esasına (iptal kararının hukuka uygun olup olmadığına) girerek bir karar vermesi gerektiğine hükmetmiştir.

  • İdareler için ders: İdareler, bir ihaleyi re'sen iptal ettiklerinde (şikâyet üzerine değil), bu karara karşı KİK'e itirazen şikâyet yolu kapalıdır. Bu karar, doğrudan idari yargı denetimine tabidir.
  • İstekliler için ders: İdare bir ihaleyi re'sen (kendiliğinden) iptal ederse, bu karara karşı KİK'e gidilemez. Bu iptal kararına karşı idareye şikâyet başvurusu yapılmış ve reddedilmiş olsa bile, KİK yolu kapalı olduğundan, ret işleminin tebliğini izleyen dava açma süresi içinde doğrudan yetkili İdare Mahkemesi'nde iptal davası açılmalıdır.