Gıda Zehirlenmesi Tespit Edilince Covid'i Bahane Etti: Yargıtay Feshi Haksız Buldu

Bir yüklenicinin "mücbir sebep" iddiasının zamanlaması, bu iddianın iyi niyetli mi yoksa art niyetli mi olduğunu ortaya koyabilir. Yüklenici, sözleşmesel bir yükümlülüğünü ağır bir şekilde ihlal ettikten (örneğin, gıda zehirlenmesine neden olmak) hemen sonra, "Covid-19 nedeniyle mücbir sebep" diyerek sözleşmeyi feshederse, bu durum hukuken nasıl değerlendirilir? Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, iddialarınızın zamanlamasını ve hukuki temelini güçlendirerek haklılığınızı ispatlamanıza yardımcı olur. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 17.02.2025 tarihli ve 2025/365 E., 2025/539 K. sayılı kararı, bu tür "art niyetli" fesih girişimlerine geçit vermemektedir.

Kararın İlgili Kısmı

"...Komutanlığınca 20.07.2020 tarihinde birliklerinde yemek yiyen personelden rahatsızlananların olduğunu, yapılan inceleme ve tahkikatlar sonucunda, o güne ait yemek numunelerinin yapılan analizlerinde gıda zehirlenmesine neden olan bakteri tespit edildiğini, bu nedenle sözleşmenin feshedilmesinin... Komutanlığınca 14.09.2020 tarihli yazısı ile talep edildiğini... davacı şirket tarafından mevcut salgın hastalığın mucbir sebep olarak ileri sürülmesi... art niyetli olarak tek taraflı feshettiğini savunarak davanın reddini istemiştir."

Olayın Arka Planı: Yüklenicinin Covid-19 Gerekçeli Feshi

Bir hazır yemek yüklenicisi, 17.06.2019 tarihli sözleşmesini, 16.09.2020 tarihli bir dilekçe ile "Covid-19 salgınını" mücbir sebep göstererek 17.09.2020 tarihi itibarıyla tek taraflı olarak feshettiğini idareye bildirmiştir. Yüklenici, salgın nedeniyle hijyen kurallarını sağlayamadığını, ifanın imkansız hale geldiğini belirterek 5.400.000 TL'lik teminatının iadesi için dava açmıştır.

İdarenin Savunması: Asıl Sorun Gıda Zehirlenmesi

Davalı idarenin savunması, olayın seyrini tamamen değiştirmiştir. İdarenin belgelerine göre:

Gıda Zehirlenmesi: Yüklenicinin fesih bildiriminden hemen önce, 20.07.2020 tarihinde birliklerde personelin rahatsızlandığı, yemek numunelerinde "gıda zehirlenmesine neden olan bakteri" tespit edildiği anlaşılmıştır.

İdarenin Fesih Talebi: Bu tespit üzerine, ilgili Komutanlık 14.09.2020 tarihli yazı ile (yüklenicinin sözleşmeyi ihlali nedeniyle) sözleşmenin feshedilmesini idareden talep etmiştir.

Yüklenicinin Feshi: Bu gelişmelerin hemen ardından, yüklenici 16.09.2020 tarihinde "Covid-19 mücbir sebep" diyerek sözleşmeyi feshetmiştir.

İdare, bu zamanlamanın tesadüf olmadığını, yüklenicinin "gıda zehirlenmesi" nedeniyle yapılacak fesih ve yaptırımlardan kurtulmak için Covid-19'u "art niyetli" bir bahane olarak kullandığını savunmuştur.

Yargıtay'ın Değerlendirmesi: "Mücbir Sebep" İfayı İmkansız Kılmalı

İlk Derece Mahkemesi yükleniciyi kısmen haklı bulsa da, Bölge Adliye Mahkemesi idarenin savunmalarını ve diğer (56) yüklenicinin işe devam ettiği gerçeğini dikkate alarak davanın reddine karar vermiştir. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi de bu kararı onamıştır.

Karar, mücbir sebep iddiasının, ifayı gerçekten imkansız kılması gerektiğini (ki burada Covid'in yemek hizmetini imkansız kılmadığı) ve yüklenicinin kendi kusurundan (gıda zehirlenmesi) kaynaklanan bir fesih yaptırımından kaçınmak için mücbir sebep kalkanını kullanamayacağını teyit etmiştir.

Analizin Sonucu

Yükleniciler İçin: Mücbir sebep iddianız, sözleşmedeki diğer kusurlarınızı (ayıplı ifa, gecikme) örtmek için bir bahane olarak kullanılamaz. Eğer mücbir sebep iddianız, kendi ağır kusurunuzun idare tarafından tespit edilmesiyle aynı zamana denk geliyorsa, bu durum mahkemeler tarafından "art niyetli" bir girişim olarak değerlendirilecek ve teminatınızın yanmasıyla sonuçlanacaktır.

İdareler İçin: Yüklenicinin mücbir sebep iddiasının zamanlamasına dikkat edin. Eğer bu iddia, idarenizin yüklenici aleyhine bir yaptırım (ihtar, ceza, fesih) sürecini başlattığı ana denk geliyorsa, bu durumu "art niyet" delili olarak mahkemeye sunun. Yargıtay, bu tür savunmalara itibar etmektedir.