Çalışmayan Aracın Bakım Parası

Araç filolarının bakım ihalelerinde, tüm araçların aynı anda sahada olması beklenmez; bir kısmı her zaman bakımda veya yedektir. Ancak denetçiler bazen "çalışmayan araca para ödenmez" mantığıyla yaklaşabilir. Sözleşme kapsamının ve teknik şartnamelerin doğru yorumlanması için Yaka Danışmanlık uzman görüşü, haksız kamu zararı iddialarını çürütür. Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 24.01.2024 tarihli ve 56408 tutanak sayılı kararı bu konuda emsal niteliğindedir.

Kararın İlgili Kısmı

"Bazı araçların hizmet dışı kalması, diğer araçlara daha kısa zaman aralıklarında bakım-onarım-değişim hizmeti yapılmasını sonuç verecektir... Dolayısıyla somut uygulamada kamu zararı oluşmamıştır."

Olayın Özü: Garajda Bekleyen Otobüsler

Bir belediye, otobüs filosu için götürü bedel üzerinden bakım-onarım hizmeti satın almıştır. Teknik şartnamede arızaların 1-5 gün içinde giderilmesi öngörülmüştür. Ancak parça tedarik sorunları vb. nedenlerle bazı otobüsler aylarca tamirde beklemiştir. Sayıştay denetçisi, "bu otobüsler çalışmadı, bakım hizmeti almadı, o halde bunlara isabet eden sözleşme bedeli kesilmeliydi" diyerek, tam ödeme yapılmasını kamu zararı saymıştır.

Sayıştay Temyiz Kurulu'nun Kararı

Kurul, sözleşmenin mantığını analiz etmiştir. İhale "araç başı günlük kira" değil, tüm filonun "bakım ve onarımı" işidir. Bir araç arızalı yatarken, onun yerine başka bir araç daha fazla çalışmakta ve daha sık bakıma girmektedir (lastik, yağ değişimi sıklaşmaktadır). Yani toplamda yapılan iş ve harcanan malzeme değişmemektedir. Ayrıca sözleşmede "her araç her gün çalışacak" diye bir şart yoktur, yedekleme esastır. Bu nedenle, serviste bekleyen araçlar için yükleniciden kesinti yapılmaması kamu zararı değildir. Karar bozulmuş ve sorumlular aklanmıştır.

Analizin Sonucu

  • Filo Mantığı: Bakım ihalelerinde tek tek araçlar değil, filonun toplam operasyonel maliyeti ve iş yükü dikkate alınır.
  • İkame Etkisi: Arızalı aracın yükünü diğer araçlar çeker; toplam bakım maliyeti (parça/işçilik) idare açısından düşmez, sadece başka araca kayar.
  • Sözleşme Tipi: Götürü bedel sözleşmelerde, hizmetin genel tanımına uygunluk esastır; araç bazlı mikro kesintiler sözleşmede açıkça yazmıyorsa yapılamaz.