Teminatı Yakmak mı, Süre Uzatmak mı?

İhale mevzuatına göre, yüklenicinin SGK borcu varsa teminatı iade edilmez, gerekirse nakde çevrilip borca sayılır. Ancak teminat mektubunun süresi dolarsa, eldeki kağıt değersizleşir. Bu tür operasyonel risklerin yönetimi ve teminat takibi konusunda Yaka Danışmanlık sistematiği, idareleri zarardan korur. Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 06.03.2024 tarihli ve 56529 tutanak sayılı kararı, takip hatasının bedelini sorumlulara yüklemiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"Teminat mektubunun geçerlilik süresinin sona ermesiyle firmanın Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçlarının Üniversite bütçesinden ödenmesi sonucu kesin teminat tutarı kadar kamu zararına sebep olunmuştur."

Olayın Özü: Boşa Çıkan Teminat

Bir hizmet alım işi 31.12.2016'da bitmiş, teminat mektubunun süresi ise 02.01.2017 olarak belirlenmiştir. Yüklenicinin SGK borcu olduğu bilinmektedir (hakedişlerden kesinti yapılmıştır). Ancak idare, 02.01.2017 tarihine kadar ne teminatın süresini uzattırmış ne de teminatı nakde çevirmiştir. Teminatın süresi dolunca banka ödeme yapmayı reddetmiş, SGK ise borcu idareden (Üniversiteden) tahsil etmiştir. İdare, teminat kadar tutarı kendi bütçesinden ödemek zorunda kalmıştır.

İdarenin Savunması: "Personel Hatası"

Harcama yetkilisi, göreve sonradan başladığını, teminat takibinin alt birimlerin (memurların) görevi olduğunu, kendisine bilgi verilmediğini savunmuştur.

Sayıştay Temyiz Kurulu'nun Kararı

Kurul, harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin, ödeme emri belgelerinde imzası bulunan ve süreci yöneten kişiler olarak asli sorumlu olduklarına hükmetmiştir. Yüklenicinin borçlu olduğu bilindiği halde, teminat mektubunun süresinin dolmasına göz yummak veya gerekli tedbiri (uzatma/nakde çevirme) almamak, kamu zararına (idarenin gereksiz ödeme yapmasına) doğrudan sebebiyet vermektir. Tazmin kararı onanmıştır.

Analizin Sonucu

  • Süre Takibi Hayatidir: Teminat mektuplarının vadeleri sıkı takip edilmelidir. Vade dolmadan önce ya süre uzatılmalı ya da mektup nakde çevrilmelidir.
  • İlişiksizlik Belgesi: SGK'dan "borcu yoktur" yazısı gelmeden teminatın süresinin dolmasına izin verilemez.
  • Yönetici Sorumluluğu: "Memur bana söylemedi" savunması, harcama yetkilisini mali sorumluluktan kurtarmaz.