Hayali Teslimatın Bedeli

Mal alım ihalelerinde, depoya girmeyen malın parasının ödenmesi en ağır kamu zararı suçlarından biridir. Hem idari hem de adli soruşturma gerektiren bu süreçlerde, mali sorumluluğun tespiti için Yaka Danışmanlık denetim perspektifi hayati önem taşır. Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 14.02.2024 tarihli ve 56485 tutanak sayılı kararı, bu suçun mali boyutunu kesinleştirmiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"Somut olay bakımından Sayıştay Yargılaması neticesinde hüküm tesis edilebilmesi için Adli makamlar tarafından gerçekleştirilecek cezai yargılamanın olası sonuçlarının beklenilmesini gerektirecek bir durum bulunmamaktadır."

Olayın Özü: Kayıp Direkler

Bir belediye, sokak aydınlatma direkleri ve parke taşı alımı ihalesi yapmıştır. Evraklarda malların teslim alındığına dair tutanaklar düzenlenmiş ve ödeme yapılmıştır. Ancak Sayıştay denetiminde malların depoda veya sahada olmadığı, aslında hiç teslim edilmediği, tutanakların gerçeğe aykırı olduğu (işçi kadrosundaki kişilere imzalatıldığı) tespit edilmiştir. Konu savcılığa intikal etmiştir. Sorumlular, "ceza davası bitene kadar karar vermeyin" (bekletici mesele) talebinde bulunmuştur.

Sayıştay Temyiz Kurulu'nun Kararı

Kurul, kamu zararının "mal alınmadan ödeme yapılması" şeklinde 5018 sayılı Kanun'da net tanımlandığını belirtmiştir. Malların teslim edilmediği, ilgililerin ifadeleri ve yerinde tespitlerle sabittir. Ceza mahkemesinin vereceği karar (hapis, beraat vb.), paranın ödendiği ve karşılığında mal alınmadığı gerçeğini değiştirmeyecektir. Bu nedenle Sayıştay, adli yargıyı beklemeden mali sorumluluğu (kamu zararını) kesinleştirmiş ve tazmin kararını onamıştır. Harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi ve üst yönetici (Belediye Başkanı) sorumlu tutulmuştur.

Analizin Sonucu

  • Bağımsız Yargılama: Sayıştay'ın mali yargılaması, ceza yargılamasından bağımsızdır. Kamu zararı sabitse, ceza davası beklenmez.
  • Gerçek Dışı Belge: Teslim alınmayan mal için "alındı" imzası atmak, imzalayanı doğrudan mali ve cezai sorumluluk altına sokar.
  • Müteselsil Sorumluluk: Bu tür organize usulsüzlüklerde, imzası olan herkes (başkan dahil) zarardan ortaklaşa sorumlu tutulur.