Götürü Bedel Sözleşmede "Projedeki İşi" Fazla İmalat Diye Talep Etmek: Yargıtay'dan Emsal Jeneratör Kararı.

Yapım işlerinde anahtar teslim götürü bedel sözleşmeler, idareler için bütçe disiplini, yükleniciler içinse proje risklerini üstlenme anlamına gelir. Bu sözleşme türünün temel mantığı, yüklenicinin, sözleşme ekindeki uygulama projeleri ve teknik şartnamelerde tanımlanan işin tamamını, teklif ettiği tek bir bedel karşılığında yapmayı taahhüt etmesidir. Ancak, işin yapımı sırasında "bu iş bedele dahil miydi, değil miydi?" tartışması sıkça yaşanır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, sözleşme ve proje eklerini doğru yorumlayarak hakediş kayıplarınızı önler. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 13.03.2025 tarihli ve 2025/243 E., 2025/1036 K. sayılı kararı, bu tartışmaya net bir sınır çizmektedir.

Kararın İlgili Kısmı

"...uyuşmazlığa konu sözleşmenin götürü bedelle yapıldığı, sözleşmenin 8. maddesinde sözleşmenin eklerinin sayıldığı, uygulama projesi ve teknik şartnamenin sözleşmenin eki niteliğinde olduğu ve uygulama projesinde 600 KW jeneratörün de yapılmasının öngörüldüğü ve jeneratörün özelliklerinin yazıldığı, bu nedenle yapılan bu imalâtın fazla imalât olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir."

Olayın Arka Planı: Jeneratör Fazla İmalat mıdır?

Bir hizmet binası inşaatı işi, "anahtar teslimi götürü bedel" sözleşme ile ihale edilmiştir. İş tamamlandıktan sonra yüklenici, idarenin yaptığı kesin hakedişi kabul etmemiş ve "fazla yapılan imalat bedelleri" ile "fiyat farkı" gibi kalemlerden oluşan bir alacak davası açmıştır.

Yüklenicinin "fazla imalat" olarak talep ettiği en önemli kalemlerden biri, binaya kurulan 600 KW gücündeki jeneratördür. Yüklenici, bu jeneratörün sözleşme bedeline dahil olmadığını, ek bir iş olduğunu savunmuştur.

İlk Mahkemelerin Kabulü ve Yargıtay'ın Bozması

İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi (BAM), jeneratör bedelinin (ve diğer bazı kalemlerin) yükleniciye ödenmesine karar vermiştir.

Ancak dosya Yargıtay'a geldiğinde, Yüksek Mahkeme bu kararı "jeneratör" yönünden bozmuştur. Yargıtay'ın bozma gerekçesi, götürü bedel sözleşmenin tanımına dayanmaktadır:

Sözleşme "götürü bedel"dir.

Sözleşmenin 8. maddesi, "uygulama projeleri" ve "teknik şartnameyi" sözleşmenin ayrılmaz ekleri olarak saymıştır.

İncelenen uygulama projelerinde ve şartnamelerde, 600 KW'lık jeneratörün yapılacağı ve teknik özellikleri açıkça belirtilmiştir.

Bir imalat, sözleşme eki olan projede ve şartnamede yer alıyorsa, bu iş "fazla imalat" (sözleşme dışı iş) değil, yüklenicinin teklif ettiği götürü bedel içinde yapmayı taahhüt ettiği asli işin bir parçasıdır.

Yargıtay, bu nedenle jeneratör bedelinin fazla imalat olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığına hükmetmiş ve kararı bozmuştur. BAM, bozma ilamına uyarak jeneratör bedelini (191.808,73 TL) hesaplanan alacaktan düşmek zorunda kalmıştır.

Analizin Sonucu

Yükleniciler İçin: Anahtar teslim götürü bedel bir işe teklif vermeden önce, sadece keşif özetine değil, idarenin verdiği tüm uygulama projelerini, detay paftalarını ve teknik şartnameleri incelemek zorundasınız. Projede veya şartnamede ufacık bir notla bile olsa belirtilen her imalat, teklif ettiğiniz bedele dahildir. "Keşifte yoktu" veya "Metrajda görünmüyordu" savunması, götürü bedel işlerde hukuken geçerli değildir. Projede varsa, yapmak zorundasınız.

İdareler İçin: Götürü bedel sözleşmelerinizde, yüklenicinin "projede vardı ama ben bunu fazla imalat sanıyordum" şeklindeki taleplerini reddedin. Sözleşme eki olan projeler ve şartnameler, sözleşmenin kendisi kadar bağlayıcıdır. Yargıtay'ın bu kararı, idarelerin bu konudaki pozisyonunu güçlendirmektedir.