Yol Ücretini 'Fazla' Hesaplayan İsteklinin Teklifi Reddedilebilir mi? KİK İdareyle Aynı Görüşte Değil

Aşırı düşük teklif açıklamalarında maliyet hesaplamaları, özellikle işçilik giderleri, büyük önem taşır. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 12.03.2025 tarihli ve 2025/UH.II-728 sayılı kararı, bir isteklinin yol ücretini İdari Şartname'deki asgari seviyenin üzerinde hesaplamasının, açıklamanın reddi için geçerli bir gerekçe olup olmadığını incelemektedir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, aşırı düşük teklif savunmalarınızın hukuki dayanaklarını güçlendirmenizi sağlar.

Kararın İlgili Kısmı

"İdari Şartname'nin 25'inci maddesinde "Çalışan personelin yol ücreti aylık tam mavi kart bedelinden bordroya yansıtılacaktır." düzenlemesine yer verilmek suretiyle işçiler için yol bedelinin ayni olarak karşılanacağının düzenlendiği... başvuru sahibi tarafından söz konusu bedelin üstünde bir bedel olarak 200,00 TL teklif edildiği... başvuru sahibi tarafından personele günlük fazla yol bedeli teklif edilmesinde mevzuata aykırılık olmadığı bu itibarla idarece başvuru sahibinin aşırı düşük açıklamalarının bu gerekçe ile reddedilmesi işleminin yerinde olmadığı..."

Olayın Arka Planı: İdarenin Açıklamayı Reddetme Gerekçeleri

Bir malzemeli yerinde yemek üretim hizmet alımı ihalesinde, aşırı düşük teklif sorgulamasına kalan bir istekli, idareye açıklama sundu. İdare, isteklinin açıklamasını iki temel gerekçeyle reddetti:

  1. Örnek menüde belirtilen kivi yerine armut, erik yerine kavun gibi daha ucuz maliyetli ürünler kullanarak açıklama yapılması.
  2. İdari Şartname'de yol ücreti "aylık tam mavi kart bedeli" (2025 yılı için 1.570,00 TL / 26 gün = 60,38 TL/gün) olarak belirlenmişken, isteklinin işçilik hesaplamasında günlük 200,00 TL yol bedeli öngörmesi.

KİK Kararının Analizi: Maliyetin Üzerinde Bedel Öngörmek Aykırılık Değildir

KİK, idarenin her iki gerekçesini de inceledi ve farklı sonuçlara vardı:

  • 1. Gerekçe (Menü Değişikliği): KİK, bu gerekçeyi yerinde buldu. İdarece belirlenen örnek menüdeki "kivi" ve "erik" yerine daha düşük maliyetli "armut" ve "kavun" kullanılarak yapılan açıklamanın mevzuata uygun olmadığını, isteklinin şartnamedeki menüye uyması gerektiğini belirtti. (Dolayısıyla KİK, başvuruyu esasen bu gerekçeyle reddetmiş oldu.)
  • 2. Gerekçe (Yol Ücreti Farkı): KİK, idarenin bu ret gerekçesini hukuka aykırı buldu.
    • İdari Şartname, yol bedelinin asgari olarak "aylık tam mavi kart bedeli" üzerinden ayni olarak karşılanacağını düzenlemişti.
    • İstekli ise, bu asgari bedelin çok üzerinde, günlük 200,00 TL'lik bir yol maliyeti öngörmüştü.
    • KİK, isteklinin maliyetinin üzerinde bir bedel teklif etmesinin (yani personele daha fazla yol ücreti ödemeyi taahhüt etmesinin) mevzuata aykırı bir durum olmadığına karar verdi.
    • Kurul, önemli olanın Kamu İhale Genel Tebliği'nde (Md. 79.2.6) belirtilen "(Ana Girdi Maliyeti + İşçilik Maliyeti) / Toplam Teklif Tutarı" oranı olduğunu belirtti. İsteklinin hesaplamasında (ana girdi oranı 0,60 + işçilik oranı 0,22 = 0,82) bu oranın, yasal limit olan 0,80 ila 0,95 aralığında kaldığı tespit edildi.

Nihai Karar: Başvuru sahibi, menü değişikliği (1. gerekçe) konusunda haksız, ancak yol ücreti (2. gerekçe) konusunda haklı bulundu. İddialarının tamamında haklı bulunmadığı için itirazen şikâyet başvurusu reddedildi.

Analizin Sonucu

Karar, özellikle yol ücreti gerekçesi açısından, aşırı düşük teklif açıklamalarına dair önemli bir içtihat sunmaktadır:

  • Asgari Maliyetin Üzerine Çıkılabilir: İdareler, işçilik maliyetlerini (maaş farkı, yol, yemek) asgari düzeyde (örn: asgari ücret, mavi kart bedeli) belirler. İstekliler, aşırı düşük teklif açıklamasında bu asgari maliyetlerin üzerinde bir bedel öngörebilirler.
  • Ret Gerekçesi Olamaz: İsteklinin, personeline şartnamede belirtilenden daha yüksek bir yol veya yemek bedeli ödemeyi taahhüt etmesi, idare için bir ret gerekçesi olamaz. Bu durum, kamu zararına değil, aksine çalışan lehine bir durumdur.
  • Ana Kriter Oran: Malzemeli yemek ihalelerinde aslolan, (Ana Girdi + İşçilik) maliyetleri toplamının teklif tutarına oranının Tebliğ'de belirtilen 0,80 - 0,95 aralığında kalmasıdır. Bu oran tuttuğu sürece, işçilik maliyetinin asgari ücretin üzerinde hesaplanması bir aykırılık teşkil etmez.