Kendi Kendine Sözleşme Olmaz: İş Sahibi ve Yüklenicinin Aynı Olduğu İş Deneyim Belgesi Geçersiz Sayıldı

İş deneyim belgelerinin, 4734 sayılı Kanun ve ilgili uygulama yönetmeliklerinin temel taşı olan "bedel içeren bir sözleşmeye" dayanması zorunluluğu, ihalelerdeki yeterlik değerlendirmesinin temelidir. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 12.03.2025 tarihli ve 2025/UY.II-733 sayılı kararı, bir firmanın hem "yapı sahibi" hem de "yapı müteahhidi" olduğu özel sektör işlerinden nasıl iş deneyim belgesi alamayacağına dair net ve emsal bir karar ortaya koymaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, sahip olduğunuz belgelerin ihale mevzuatı karşısındaki geçerliliğini analiz etmenizi sağlar.

Kararın İlgili Kısmı

"İş deneyim belgesinde iş sahibi ve yüklenicinin aynı olduğu... 'bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak taahhüt edilen...' hükmüne aykırı olarak belgenin düzenlendiği, iş sahibi ile müteahhidin aynı olması durumunda sözleşme yapmanın fiilen imkânsız olduğu, zira şirketin kendi kendisiyle sözleşme yapmasının... düşünülemeyeceği nedeniyle sunulan belgenin sözleşmeye dayalı olarak düzenlenmediği..."

Olayın Arka Planı: İş Sahibi = Yüklenici = İstekli

Bir toplu konut yapım işi ihalesinde, bir isteklinin (A Firması) teklifi, iş deneyim belgelerinin geçersiz olduğu gerekçesiyle idare (TOKİ) tarafından değerlendirme dışı bırakıldı.

İstekli, yeterliğini kanıtlamak için bir belediye (Ereğli Belediyesi) tarafından özel sektöre yapılan işler kapsamında (YİİUY Md. 43/2) düzenlenmiş 4 adet iş deneyim belgesi (iş bitirme ve iş durum) sunmuştu.

İdarenin Tespiti: Ortada Bir Sözleşme Yok

İdare, belgeleri incelediğinde tüm belgelerde "İş Sahibi" olarak da "Yüklenici" olarak da istekli A Firması'nın kendi unvanının yazdığını tespit etti. Şüphe üzerine idare, belgeleri düzenleyen belediye ile yazışma yaptı. Belediye, idareye gönderdiği cevabi yazıda:

  • İlgili işlere ait yapı ruhsatları ve yapı kullanma izin belgelerini gönderdiğini,
  • Bu belgelerde de "Yapı Sahibi" ve "Yapı Müteahhidi" olarak A Firması'nın göründüğünü,
  • "Yapı müteahhidi ile yapı sahibi aynı kişi olduğu için yapım işi sözleşmeleri bulunmamakta" olduğunu açıkça teyit etti.

Bunun üzerine idare, YİİUY'un "bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olma" şartının sağlanmadığı gerekçesiyle teklifi reddetti.

KİK Kararının Analizi: İş Deneyim Belgesinin Temeli Sözleşmedir

İstekli, Yapı Müteahhitlerinin Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik'e göre bir kişinin hem yapı sahibi hem de müteahhit olabileceğini, ortada kat karşılığı sözleşmeler olduğunu savunsa da KİK, bu iddiaları kabul etmedi ve idarenin kararını yerinde buldu:

  1. Temel Kural: YİİUY'un 45. maddesi, özel sektöre yapılan işlerde iş deneyim belgesi başvurusu için "yapılacak iş karşılığı bedel içeren noter onaylı sözleşme" sunulmasını zorunlu kılar.
  2. Hukuki İmkansızlık: KİK, "iş sahibi ile müteahhidin aynı olması durumunda sözleşme yapmanın fiilen imkânsız olduğunu" vurguladı. Hukuken, bir şirketin kendi kendisiyle sözleşme yapması, kendisine karşı bir taahhütte bulunması veya kendisine karşı bir borç altına girmesi düşünülemez.
  3. Belediyenin Teyidi: Belgeleri düzenleyen belediyenin kendisi dahi "sözleşme bulunmamaktadır" diyerek bu durumu teyit etmiştir.
  4. Diğer Mevzuat Yorumu: İsteklinin "Yapı Müteahhitleri Yönetmeliği"ne dayanması, ihale mevzuatı açısından bir anlam ifade etmez. Bir belgenin iş deneyim belgesi olarak kabul edilmesi için 4734 sayılı Kanun ve ilgili uygulama yönetmeliğindeki (YİİUY) şartları taşıması gerekir.

KİK, belgelerin "bedel içeren bir sözleşmeye" dayanmadığı açık olduğundan, teklifin reddedilmesinin hukuka uygun olduğuna karar verdi.

Analizin Sonucu

Bu karar, özel sektörden iş deneyim belgesi almayı planlayan firmalar için kritik bir uyarıdır:

  • İki Ayrı Taraf Şart: İş deneyim belgesine konu olan iş, mutlaka iki ayrı tüzel veya gerçek kişilik (bir iş sahibi ve bir yüklenici) arasında imzalanmış, bedel içeren bir sözleşmeye dayanmalıdır.
  • "Kendin Yap" İşleri Geçersiz: Bir firmanın, kendi arsası üzerine (kendisi yapı sahibi ve müteahhidi olarak) yaptığı inşaatlar için, YİİUY kapsamında "iş deneyim belgesi" alması ve bunu kamu ihalelerinde kullanması mümkün değildir.
  • Belge İptali: KİK, sadece başvuruyu reddetmekle kalmadı, aynı zamanda hukuka aykırı olarak "sözleşmesiz" düzenlendiği anlaşılan bu iş deneyim belgelerinin iptal edilmesi için ilgili belediyeye bildirimde bulunulmasına karar verdi.