İhaledeki Küçük Bir "Sehven Hata" İhalenin Tamamını İptal Ettirebilir mi? KİK'in Sınır Değer Yorumu

Kamu ihalelerinde idarelerin, ihale dokümanında yer alan ve sonradan fark edilen hatalar (sehven yapılan yanlışlar) karşısında nasıl bir yol izleyeceği, hem idareler hem de istekliler için sürekli bir belirsizlik kaynağıdır. Özellikle, mali açıdan küçük bir iş kalemindeki hatanın, tüm ihalenin iptaline gerekçe olup olamayacağı kritik bir sorudur. Bu tür karmaşık ihale ve sözleşme sorunlarında, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, firmaların hukuki ve mali risklerini en aza indirir. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 19.03.2025 tarihli ve 2025/UY.I-806 sayılı kararı, bu ikileme ışık tutarak, küçük bir hatanın "sınır değer" üzerindeki dolaylı etkisinin iptal için yeterli olabileceğini göstermiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"...idare tarafından ihalenin iptal edilme gerekçesi olarak yer verilen ve sehven yazıldığı ifade edilen Trf-66 numaralı iş kaleminin yaklaşık maliyet içerisindeki payının %1.28 olduğu görülmekle birlikte, söz konusu iş kaleminde oluşabilecek değişiklik neticesinde, ihaledeki yaklaşık maliyet üzerindeki 22 adet teklifin sınır değer hesabına dahil edilmeyeceği dikkate alındığında, söz konusu iş kalemindeki değişikliğin ihaledeki sınır değeri değiştireceği, bu durumda aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulacak istekli sayısının da değişeceği anlaşıldığından idarenin ihaleyi iptal etmesinde sonucu itibariyle mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır."

Olayın Arka Planı: Teknik Standarttaki Hata

Bir otoyol otokorkuluk yapım işi ihalesinde, idare, ihale komisyonu kararı aşamasında, birim fiyat teklif cetvelindeki iş kalemlerinden birinde (Köprü Koruyucu Otokorkuluk) yer alan "(H2-W4-A)" teknik standardının sehven yazıldığını fark etmiştir. İdare, bu tespiti gerekçe göstererek 4734 sayılı Kanun'un temel ilkelerine (rekabet, eşit muamele vb.) aykırılık ve tekliflerin değerlendirilmesinde oluşacak zorluklar nedeniyle ihaleyi iptal etmiştir.

İsteklinin İtirazı: "Hata Önemsiz, İptal Gerekmezdi"

İhaleye teklif veren bir istekli, bu iptal kararına karşı çıkarak şikayette bulunmuştur. İsteklinin temel iddiaları şunlardır:

  1. Bu teknik standart (H2-W4-A) sadece bir kalem için değil, başka kalemler için de belirtilmiştir.
  2. Hata, tüm istekliler için eşit şartlarda yapılmış olup, teklif verilmesini veya fiyat değerlendirmesini engellememiştir.
  3. Hatalı kalemin yaklaşık maliyetteki payı çok düşüktür (%1.31 seviyesinde).
  4. Bu durum, sözleşme aşamasında 4735 sayılı Kanun kapsamında iş eksilişi yoluyla veya farklı standartta malzeme ile ikame edilerek çözülebilirdi.

KİK'in Nihai Değerlendirmesi: Hata Küçük, Etkisi Büyük

KİK, ilk bakışta isteklinin iddialarını haklı çıkarabilecek (iş kaleminin mali ağırlığının %1.28 gibi çok düşük olması) bir durum olmasına rağmen, daha derin bir analiz yapmıştır.

Kurul, teknik bir hatanın ihale matematiği üzerindeki etkisini incelemiştir. İhalede, yaklaşık maliyetin %120 sınırında yoğunlaşan 22 adet teklif bulunmaktadır. KİK, sehven yazıldığı belirtilen ve iptal gerekçesi olan iş kaleminin tutarı (3.831.135,00 TL) yaklaşık maliyetten çıkarıldığında, toplam yaklaşık maliyetin ve dolayısıyla sınır değerin (aşırı düşük teklif sınırı) değişeceğini saptamıştır.

Bu matematiksel değişim, daha önce sınır değerin üstünde kalarak "geçerli" kabul edilen 22 adet teklifin, yeni durumda "sınır değer hesabına dâhil edilmeyeceği" anlamına gelmektedir. Bu durum, doğrudan doğruya sınır değerin kendisini ve aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulacak istekli sayısını değiştirecektir.

Bu nedenle KİK, her ne kadar hatanın mali ağırlığı düşük olsa da, ihale sonucunu belirleyen "sınır değer" gibi kritik bir mekanizmayı etkileme potansiyeli nedeniyle, idarenin kamu yararı ve kaynakların verimli kullanılması ilkesi gereği ihaleyi iptal etme kararını "sonucu itibarıyla" hukuka uygun bulmuştur.

Analizin Sonucu

Bu karar, ihale dokümanındaki "küçük" hataların bile göz ardı edilemeyecek sonuçları olabileceğini göstermektedir:

  1. İdareler Açısından: Bir hatanın "önemli" olup olmadığını değerlendirirken sadece o kalemin toplam maliyetteki payına bakmak yetersizdir. Hatanın, sınır değer hesabı, yeterlik kriterleri veya tekliflerin değerlendirme metodolojisi üzerindeki dolaylı etkileri de analiz edilmelidir. Eğer bir hata, kimin aşırı düşük sorgulamasına gireceğini değiştiriyorsa, o hata "küçük" kabul edilemez.
  2. İstekliler Açısından: İdarelerin "sehven hata" gerekçesiyle yaptığı iptal kararlarına itiraz ederken, sadece hatanın mali büyüklüğüne odaklanmak yetersiz kalabilir. İptal kararının yerindeliğini sorgulamak için, o hatanın düzeltilmesinin veya görmezden gelinmesinin "sınır değer" hesabını ve dolayısıyla "geçerli teklif" sıralamasını değiştirmeyeceğini kanıtlamak gerekmektedir.