İptal Kararı Usulsüz Bulundu: İdare, İstekliyi Neden Elediğini Açıklamadan İhaleyi İptal Edemez!

İhale sürecinde idarelerin, özellikle de aşırı düşük teklif değerlendirmeleri gibi karmaşık aşamalardan sonra aldıkları kararları isteklilere nasıl tebliğ edecekleri, sürecin sağlığı açısından hayati önem taşır. Bir isteklinin, neden değerlendirme dışı bırakıldığını bilmeden doğrudan bir "ihale iptal" kararıyla karşılaşması, temel hak ihlallerine yol açabilir. Bu tür karmaşık ihale ve sözleşme sorunlarında, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, firmaların usule ilişkin haklarını korumalarını sağlar. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 19.03.2025 tarihli ve 2025/UH.I-785 sayılı kararı, idarenin "gerekçeli karar tebliği" yükümlülüğünü atlayarak ihaleyi iptal edemeyeceğini net bir dille ortaya koymuştur.

Kararın İlgili Kısmı

"...isteklilerin teklif geçerlilik durumuna ilişkin usulüne uygun şekilde alınarak isteklilere bildirilen ihale komisyonu kararı neticesinde idarece ortaya konulan gerekçeler ve itirazen şikayet başvurusunda öne sürülen iddiaların incelenebileceği, mevcut durumda yukarıda aktarıldığı üzere bu nitelikte incelenebilir ihale kararı bulunmadığından ... incelemenin sağlıklı bir şekilde sonuçlandırılmasını teminen, idare tarafından, teklifi değerlendirme dışı bırakılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılma gerekçeleri ... belirtildiği ihale komisyonu gerekçeli kararının isteklilere tebliğ edilmesi..."

Olayın Arka Planı: Karmaşık Bir İhale Süreci

Bir gençlik kampı organizasyon hizmet alımı ihalesinde, süreç oldukça karmaşık bir hal almıştır:

  1. İhale, 06.02.2025 tarihli ilk kararla başvuru sahibi firma (Sadık Gıda) üzerinde bırakılmıştır.
  2. İkinci sıradaki bir firma (Razz Medya), 20.02.2025 tarihinde (şikayet süresi geçtikten sonra) aşırı düşük açıklamaların uygun olmadığı yönünde şikayette bulunmuştur.
  3. İdare, süresi geçmiş bu şikayeti kabul ederek "düzeltici işlem" tesis etmiş ve aşırı düşük teklif dosyalarını yeniden incelemiştir.
  4. 24.02.2025 tarihli yeni komisyon kararında, idare, ilk kazanan (başvuru sahibi) ve diğer bir firmanın aşırı düşük teklif açıklamalarını uygun bulmayarak reddetmiştir.
  5. Ancak idare, bu "ret" kararını isteklilere tebliğ etmek yerine, aynı gün aldığı başka bir kararla, "ihalede tek geçerli teklif kaldığı, bu teklifin de yaklaşık maliyete göre indirim oranının az olduğu ve rekabetin oluşmadığı" gerekçesiyle ihaleyi tamamen iptal etmiş ve sadece iptal kararını tebliğ etmiştir.

KİK'in Usul Vurgusu: "Gerekçeli Karar" Tebliğ Edilmek Zorundadır

Başvuru sahibi firma, hem süresi geçmiş şikayetin kabul edilmesine hem de ihalenin iptaline itiraz etmiştir. KİK, idarenin "iptal" işlemindeki temel usul hatasına odaklanmıştır.

KİK'in tespiti şudur: İdare, 24.02.2025 tarihli komisyon toplantısında başvuru sahibini ve bir diğer firmayı (Turaç Temizlik) aşırı düşük açıklamalarının yetersizliği nedeniyle reddetmiştir. Ancak bu kararda, ret gerekçelerine ilişkin herhangi bir hususa yer verilmemiş ve bu karar isteklilere tebliğ edilmemiştir.

İstekliler, kendilerinin hangi gerekçeyle değerlendirme dışı bırakıldığını bilmemektedir. İhale mevzuatı, isteklilerin "kendileri hakkında verilen ihale kararının mevzuata aykırı olup olmadığı hususunda yapacakları değerlendirme ile" şikayet/itirazen şikayet hakkını kullanabilmeleri için, gerekçeli kararın tebliğ edilmesini zorunlu kılar.

İdare, bu temel adımı atlayarak, doğrudan "rekabet oluşmaması" gerekçesine dayalı bir iptal kararı almıştır. Oysa "rekabetin oluşmaması" durumu, ancak diğer tekliflerin usulüne uygun ve gerekçeli bir kararla reddedilmesinden sonra ortaya çıkabilecek bir durumdur.

KİK, mevcut durumda isteklilerin hangi gerekçeyle elendiğine dair "incelenebilir bir ihale kararı" bulunmadığından, idarenin iptal kararını geri almasına, teklifi reddedilen isteklilerin ret gerekçelerini açıkça belirttiği yeni bir gerekçeli komisyon kararı alarak bunu tüm isteklilere tebliğ etmesine ve sürece bu tebligattan sonra mevzuata uygun olarak devam etmesine (düzeltici işlem) karar vermiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, idarelerin ihale iptal yetkisini kullanırken dahi uymak zorunda oldukları usul kurallarını vurgulamaktadır:

  1. İdareler Açısından: Bir istekliyi (aşırı düşük, yeterlik eksikliği vb.) değerlendirme dışı bırakıyorsanız, bu ret kararını ve açık gerekçelerini içeren ihale komisyonu kararını ilgili isteklilere 4734 sayılı Kanun kapsamında tebliğ etmek zorundasınız. Bu tebligat yapılmadan, "Zaten herkes elendi, tek kişi kaldı" varsayımıyla doğrudan "rekabet oluşmadı" gerekçesiyle ihaleyi iptal etmek, usul yönünden hukuka aykırıdır.
  2. İstekliler Açısından: Eğer teklifinizin değerlendirilmesiyle ilgili bir ara karar alınmış (örn: aşırı düşük teklif ret) ancak bu size tebliğ edilmeden doğrudan bir iptal kararı gelmişse, "gerekçeli karar" hakkınızın ihlal edildiği gerekçesiyle itiraz edebilirsiniz. Neden elendiğinizi bilmek, şikayet hakkınızı kullanabilmeniz için bir ön şarttır.