24 Aylık İhalede "Taşıtlara Fiyat Farkı Yok" Düzenlemesi İhaleyi İptal Ettirdi

Özellikle enflasyonist dönemlerde, bir yılı aşan hizmet alımı ihalelerinde fiyat farkı hesaplama yöntemi, ihalenin en kritik unsuru haline gelmektedir. İdarelerin, maliyetleri kontrol altında tutmak amacıyla fiyat farkı kapsamını daraltma eğilimi, mevzuatın emredici hükümleriyle çatışabilmektedir. Bu tür karmaşık ihale ve sözleşme sorunlarında, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, hem idarelerin doküman hazırlarken mevzuata takılmasını engeller hem de isteklilerin haklarını korur. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 19.03.2025 tarihli ve 2025/UH.I-790 sayılı kararı, süresi bir yılı aşan ihalelerde fiyat farkının "tüm girdiler" için zorunlu olduğunu net bir şekilde ortaya koymuştur.

Kararın İlgili Kısmı

"...sözleşme süresi 365 takvim gününü aştığından tüm girdiler için fiyat farkı hesaplanacağına ilişkin düzenlemeye yer verilmesinin zorunlu olduğu, ancak idare tarafından Esasların 5'nci maddesinde belirlenen katsayıların, işin niteliğine ve işte kullanılan girdilere uygun biçimde toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde belirlenmediği, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu ve bu nedenle ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır."

Olayın Arka Planı: 24 Aylık İhalede Kısıtlı Fiyat Farkı

Bir il sağlık müdürlüğü, 24 ay (730 gün) süreli "Taşıt Kiralama Hizmet Alımı" ihalesi düzenlemiştir. İhale dokümanının İdari Şartname'sinin "Fiyat farkı" başlıklı 46. maddesine idare şu kritik düzenlemeyi eklemiştir:

"FİYAT FARKI SADECE ASGARİ ÜCRETLERE YAPILAN DEĞİKLİKLERDE UYGULANACAKTIR. TAŞITLARA FİYAT FARKI VERİLMEYECEKTİR."

Teknik Şartname'de ayrıca akaryakıt giderlerinin idare tarafından karşılanacağı belirtilmiştir.

İsteklinin İtirazı: "Tüm Girdiler" Zorunluluğu

Bir istekli, ihale dokümanına itiraz ederek, "4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar"ın 7. maddesini gerekçe göstermiştir. İstekli, sözleşme süresi 24 ay olan (365 günü aşan) bu ihalede, fiyat farkının tüm giderler (girdiler) için hesaplanmasının zorunlu olduğunu, sadece asgari ücret artışlarına yönelik bir düzenlemenin hukuka aykırı olduğunu iddia etmiştir.

KİK'in Yorumu: "Esaslar"ın 7. Maddesi Emredicidir

KİK, yaptığı incelemede doğrudan "Fiyat Farkına İlişkin Esaslar"ın "Uygulama esasları" başlıklı 7. maddesine bakmıştır. İlgili madde (7. maddenin 1. fıkrasının 'a' bendi) çok açıktır:

"(7) a) Sözleşme süresi 365 takvim gününü aşan hizmet alımlarında tüm girdiler için fiyat farkı hesaplanacağına ilişkin düzenlemeye yer verilmesi zorunludur."

KİK, bu düzenlemenin idareye bir takdir yetkisi bırakmadığını, emredici bir kural olduğunu tespit etmiştir. İhale konusu iş 24 ay sürelidir (365 günü aşmaktadır). Dolayısıyla idarenin, Esaslar'ın 5. maddesinde belirtilen fiyat farkı formülünü ( F=A x B x(Pn - 1)) ve bu formüldeki (a1, a2, b1, b2, b3, c gibi) ağırlık oranı katsayılarını, işin niteliğine (araç kiralama) uygun şekilde ve toplamları bire (1.00) eşit olacak biçimde belirleyerek ihale dokümanına eklemesi gerekirdi.

İdare ise, bu zorunluluğu göz ardı ederek fiyat farkını keyfi bir şekilde sadece asgari ücretle (Esaslar'ın 6. maddesi) sınırlandırmış ve "Taşıtlara fiyat farkı verilmeyecektir" diyerek Esaslar'ın 7. maddesini açıkça ihlal etmiştir. Bu aykırılık, tekliflerin hazırlanmasını ve değerlendirilmesini temelden etkileyen, düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte bir aykırılık olduğundan, KİK ihalenin iptaline karar vermiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, uzun süreli hizmet alımlarında fiyat farkı konusundaki temel bir kuralı teyit etmektedir:

  1. İdareler Açısından: Eğer bir hizmet alımı ihalesinin süresi 365 takvim gününü aşıyorsa (örn: 13 ay, 18 ay, 24 ay), fiyat farkı düzenlemesi yapmak zorunludur. Bu fiyat farkı, "sadece işçilik" veya "sadece asgari ücret" ile sınırlandırılamaz; "tüm girdiler" (işçilik, amortisman, yakıt (idare karşılamıyorsa), malzeme vb.) için ilgili katsayılar (toplamı 1.00 olacak şekilde) belirlenerek yapılmalıdır. Aksi takdirde ihale, KİK tarafından iptal edilecektir.
  2. İstekliler Açısından: 12 ayı aşan ihalelerde, İdari Şartname'nin fiyat farkı maddesini (Genellikle Md. 46) dikkatle inceleyin. Eğer idare fiyat farkını sadece asgari ücretle sınırlandırmış veya "fiyat farkı verilmeyecektir" gibi bir ifade kullanmışsa, bu durum Esaslar'ın 7. maddesine aykırıdır ve şikayet/itirazen şikayet yoluyla ihalenin iptalini veya dokümanın düzeltilmesini sağlamak mümkündür.