Yargıtay'dan Kritik Fiyat Farkı Kararı: "Mevzuat Değişikliği Bitmiş Sözleşmeye Uygulanamaz"

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında, asgari ücret artışlarından kaynaklanan fiyat farkı hesaplamaları, idareler ve yükleniciler arasında kronik bir uyuşmazlık konusudur. Özellikle sözleşmede "asgari ücretin belirli bir yüzde fazlası" (örn: %50 fazlası) kararlaştırıldığında, dönem içi asgari ücret artışının bu "yüzde fazlası" kısma da yansıtılıp yansıtılmayacağı sorunu, mevzuat değişikliklerinin zamanlamasına bağlı olarak karmaşıklaşmaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, firmanızın fiyat farkı alacaklarını yasal zeminde ve eksiksiz tahsil etmesini sağlar. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin 07.04.2025 tarihli ve E:2025/359, K:2025/1358 sayılı kararı, bu konudaki hukuki belirsizliği gideren net bir içtihattır.

Kararın İlgili Kısmı

"...taraflar arasındaki 08.08.2011 tarihli sözleşmenin hizmet dönemi 22.08.2011-20.08.2013 tarihleri arası olup davacının hizmet dönemi sonu 20.08.2013 olduğuna göre davacının 2013 değişikliğinin geçici 1. maddesine göre 2013 esaslardan yararlanması mümkün olmayıp, yararlanacağı kabul edilse bile sözleşme esasların yürürlüğe girmesinden önce bittiğinden davacının bu esaslardan faydalanması mümkün değildir... davanın reddine karar verilmesi gerekmesine rağmen... 2013 tarihli esaslara göre davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamış bozulması gerekmiştir."

Yüklenicinin "Asgari Ücretin %50 Fazlası" İçin Fiyat Farkı Talebi

Davacı yüklenici firmalar, davalı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile 08.08.2011 tarihinde bir "silahlı özel güvenlik görevlisi hizmet alım sözleşmesi" imzalamıştır. Sözleşme süresi 22.08.2011 ile 20.08.2013 arasındadır. Sözleşmede, personele brüt asgari ücretin %50 fazlası ücret ödeneceği kararlaştırılmıştır.

Yüklenici, sözleşme dönemi (2011-2013) içinde asgari ücrete gelen zamların, sadece asgari ücretin kendisine değil, aynı zamanda sözleşmede kararlaştırılan "yüzde 50 fazlasına" da yansıtılması gerektiğini belirterek, bu farkın ödenmesi için dava açmıştır.

İdarenin Savunması: "İhale Tarihindeki Mevzuat Fazla Kısma Fiyat Farkı Öngörmüyordu"

Davalı idare ise savunmasında özetle; ihale ve sözleşme tarihinde (2011) yürürlükte olan Fiyat Farkı Kararnamesi'nin (2002/5037 sayılı Karar ve 07.05.2004 tarihli değişiklik) asgari ücretin üzerindeki kârlı kısım (%50 fazlalık) için fiyat farkı hesaplanmasına izin vermediğini, bu ödemeyi mümkün kılan yeni düzenlemenin (2013/5215 sayılı Esaslar) ise 31.08.2013 tarihinde yayınlandığını, oysa sözleşmenin 20.08.2013 tarihinde bittiğini, dolayısıyla yeni mevzuatın bitmiş sözleşmeye uygulanamayacağını savunmuştur.

Yerel Mahkemenin Hatalı Değerlendirmesi

İlk Derece Mahkemesi ve istinaf incelemesini yapan Bölge Adliye Mahkemesi, yüklenicinin talebini haklı görmüş ve 2013 yılında çıkan yeni Esaslar'a göre hesaplama yapan bilirkişi raporuna dayanarak davanın kabulüne karar vermiştir.

Yargıtay Analizi: Fiyat Farkı Hesabında İhale Tarihindeki Mevzuat Esastır

Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, idarenin temyiz itirazlarını haklı bularak kararı bozmuştur. Yargıtay'ın gerekçesi çok nettir:

  1. Sözleşme Tarihi: Taraflar arasındaki sözleşme 08.08.2011 tarihlidir. Hizmet dönemi 20.08.2013 tarihinde sona ermiştir.
  2. Mevzuatın Yürürlük Tarihi: Yüklenicinin lehine olan ve asgari ücretin %50 fazlası gibi kısımlara da fiyat farkı ödenmesini sağlayan yeni "Esaslar" (2013/5215), 31.08.2013 tarihinde yayınlanmış ve yayımından 90 gün sonra yürürlüğe girmiştir.
  3. Hukuki Sonuç: Sözleşme, lehe olan mevzuat değişikliği yürürlüğe girmeden önce bitmiştir. Bu nedenle yüklenicinin yeni esaslardan faydalanması hukuken mümkün değildir.
  4. Uygulanacak Mevzuat: Uyuşmazlığa, sözleşme ve ihale tarihinde yürürlükte olan 2002/5037 sayılı Kararname (ve 2004 değişikliği) uygulanmalıdır.
  5. Karar: Mahkemece alınan bilirkişi raporunda, idarenin o tarihteki mevzuata (2004 değişikliği) göre asgari ücret farkını zaten ödediği tespit edilmiştir. Bu nedenle, asgari ücretin üzerindeki %50'lik kısım için açılan davanın reddedilmesi gerekirken, uygulama yeri olmayan 2013 Esaslarına göre kabul edilmesi hukuka aykırıdır.

Analizin Sonucu

  1. Fiyat Farkında Kural: İhale Tarihindeki Mevzuat: Bu karar, fiyat farkı hesaplamalarında temel kuralın "ihale ve sözleşme tarihindeki" Fiyat Farkı Kararnamesi/Esasları olduğunu netleştirmiştir.
  2. Mevzuat Geriye Yürümez: Yükleniciler lehine çıksa dahi, mevzuat değişiklikleri (yeni Esaslar, Cumhurbaşkanı Kararları vb.) kural olarak geriye yürümez ve yürürlük tarihinden önce bitmiş sözleşmelere uygulanamaz.
  3. İdareler İçin Güvence: İdarelerin, sözleşme döneminde yürürlükte olan mevzuata harfiyen uyarak yaptıkları fiyat farkı ödemeleri, Yargıtay tarafından korunmaktadır.
  4. Yükleniciler İçin Risk: Yükleniciler, özellikle asgari ücretin yüzde fazlası ile teklif verdikleri ihalelerde, bu fazla kısmın fiyat farkı hesabına dahil olup olmadığını ihale tarihindeki mevzuata göre kontrol etmeli, mevzuatın aleyhe olması durumunu bir risk olarak öngörmelidir.