Kamu ihalelerinde asgari ücret artışlarından kaynaklanan fiyat farkı talepleri, sözleşmelerde "fiyat farkı verilmez" hükmü olduğunda dahi gündeme gelmektedir. Yükleniciler bu durumda kanunla getirilen istisnai düzenlemelere (KİSK Geçici Maddeler) dayanmaktadır. Ancak bu maddelerin uygulanması, sıkı tarih koşullarına bağlıdır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, mevzuatın doğru yorumlanması açısından kritik önem taşır. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 22.01.2025 tarihli ve 2025/6 E., 2025/220 K. sayılı kararı, bu tarihlerin ne kadar bağlayıcı olduğunu göstermiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"taraflar arasındaki şartname ve sözleşmede açıkça fiyat farkı talep edilemeyeceğinin kararlaştırıldığı gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir."

Olayın Arka Planı: 2019 Yılı Asgari Ücret Farkı Talebi

Davacılar (yüklenici), 19.03.2018 tarihinde idare ile 12 aylık (19.03.2018 - 19.03.2019) "12 araç ve 12 şoförlük hizmet alımı" sözleşmesi imzaladı. Sözleşmede işçi ücretlerinin asgari ücretin %25 fazlası olacağı belirtilmişti.

Yükleniciler, sözleşmenin 2019 yılına sarkan (Ocak, Şubat, Mart 2019) ayları için, 2019'da artan yeni asgari ücret üzerinden ödeme yaptıklarını belirterek, bu farkın ve ödedikleri kıdem tazminatlarının idareden tahsili için dava açtı.

 

Mahkemelerin Red Gerekçesi: "Fiyat Farkı Verilmez" Hükmü

İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi (BAM), davayı reddetti. Mahkemelerin ret gerekçesi şuydu:

Sözleşme asgari ücret esaslı değil, "birim fiyat" esaslıdır.

Fiyat farkı ödenebilmesi için (ilgili Bakanlar Kurulu Kararnamesi gereği) sözleşmede ve idari şartnamede "fiyat farkı hesaplanacağına" dair açık hüküm olmalıdır.

Tam aksine, taraflar arasındaki şartname ve sözleşmede (Madde 14) "açıkça fiyat farkı talep edilemeyeceğinin kararlaştırıldığı" görülmüştür.

 

Yargıtay'ın Detaylı Fiyat Farkı Analizi ve Onaması

Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, BAM'ın ret kararını ONADI. Yargıtay, onama kararında, fiyat farkı talebini iki farklı mevzuat açısından detaylıca inceledi:

  1. Standart Fiyat Farkı Esaslarına Göre (Esaslar Md. 7.1 ve 8)

Yargıtay, "Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar"a atıf yaptı.

Madde 7.1: Fiyat farkı uygulanabilmesi için sözleşmede "belirtilmiş olması gerekir."

Madde 8: Sözleşmede fiyat farkı öngörülmemişse, ancak mücbir sebep veya idareden kaynaklanan nedenlerle "süre uzatımı" verilmesi halinde fark hesaplanır.

Somut Olay: Sözleşmede "fiyat farkı verilmez" hükmü vardır ve dosyada bir süre uzatımı da yoktur. Bu nedenle yüklenicinin standart esaslara göre fark alması mümkün değildir.

  1. İstisnai Geçici Maddelere Göre (KİSK Geçici 5 ve 6)

Yargıtay, daha sonra (pandemi ve enflasyon nedeniyle) çıkarılan ve "sözleşmede hüküm olup olmadığına bakılmaksızın" fiyat farkı ödenmesine izin veren KİSK Geçici 5 ve 6. maddeleri re'sen inceledi.

Geçici Madde 5: 1.7.2021 ile 31.12.2021 tarihleri arasındaki hizmetleri kapsar.

Geçici Madde 6: 1.1.2022 ile 31.3.2022 tarihleri arasındaki hizmetleri kapsar.

Tarih Kontrolü: Davaya konu olan hizmet dönemi 19.03.2018 - 19.03.2019 tarihleri arasıdır.

Sonuç: Yüklenicinin hizmet verdiği tarihler, bu istisnai geçici maddelerin kapsadığı 2021-2022 dönemleri arasında değildir.

 

Analizin Sonucu

Yargıtay, yüklenicinin ne standart mevzuata ne de istisnai geçici maddelere dayanamayacağına hükmederek ret kararını onamıştır. Bu karar şu net sonuçları doğurmaktadır:

Sözleşme Hükmü Esastır: Sözleşmede "fiyat farkı verilmeyeceği" açıkça kararlaştırılmışsa, asgari ücret artışına dayalı fark talep edilemez.

KİSK Geçici Maddeleri "Joker" Değildir: KİSK Geçici 5 ve 6. maddeler, her sözleşme için geçerli bir hak sağlamaz. Bu maddelerden yararlanabilmek için, hizmetin mutlaka o maddelerde belirtilen spesifik 2021-2022 tarih aralıklarında ifa edilmiş olması zorunludur.

Hizmet Dönemi Uyuşmazlığı: Hizmet dönemi 2018-2019 gibi (veya 2023 ve sonrası gibi) bu tarihlerin dışında kalan yüklenicilerin, Geçici 5 ve 6. maddelere dayanarak fiyat farkı talep etmesi mümkün değildir.