Yargıtay'dan Emsal Karar: Sözleşmede Hüküm Olmasa Dahi Geçici 5 ve 6. Maddelerle Fiyat Farkı Alınabilir

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'na (KİSK) eklenen Geçici 5 ve 6. maddeler, özellikle 2021 ve 2022 yıllarında yaşanan öngörülemeyen maliyet artışları nedeniyle zor durumda kalan yükleniciler için bir nefes borusu olmuştur. Ancak bu maddelerin, sözleşmesinde "fiyat farkı verilmez" hükmü olan yüklenicilere nasıl uygulanacağı büyük bir soru işaretiydi. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, yasal dayanaklarınızı güçlendirir. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 11.12.2024 tarihli ve 2024/3181 E., 2024/4803 K. sayılı kararı, bu konudaki belirsizliği gideren emsal bir nitelik taşımaktadır.

Kararın İlgili Kısmı

"Ancak eldeki dosyada sözleşme konusu hizmet alım dönemi 14.10.2021-19.09.2022 tarihleri arası olduğundan mahkemece, KİSK Geçici 5. ve 6. maddede belirlenen tarihler arasında "fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın" fiyat farkı verilebileceğine ilişkin hüküm doğrultusunda... karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile karar verilmesi doğru olmamış kararın bozulması gerekmiştir."

Olayın Arka Planı: 2022 Asgari Ücret Zammı ve Fiyat Farkı Talebi

Bir yüklenici firma, 13.10.2021 tarihinde bir üniversite ile 14.10.2021 - 19.09.2022 tarihlerini kapsayan bir yemek hizmet alımı sözleşmesi imzalamıştır. Sözleşmenin 14. maddesinde, mücbir sebep veya idareden kaynaklı süre uzatımı halleri dışında "fiyat farkı verilmeyeceği" açıkça düzenlenmiştir.

Ancak, 2022 yılında asgari ücrete gelen %50'lik zammın "öngörülemez" olduğunu iddia eden yüklenici, 2022 yılının Ocak-Eylül ayları için asgari ücret artışından kaynaklanan fiyat farklarının ödenmesi talebiyle dava açmıştır.

Yerel Mahkemenin Reddi ve Bölge Adliye Mahkemesinin Kabulü

İlk Derece Mahkemesi: Davayı reddetmiştir. Gerekçe olarak, sözleşmenin 14. maddesindeki "fiyat farkı verilmez" hükmünü ve dosyada bir süre uzatımı bulunmamasını göstermiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi (BAM): Yüklenicinin istinaf başvurusunu kabul etmiş, İlk Derece Mahkemesi kararını kaldırarak davanın kabulüne karar vermiştir.

Yargıtay'ın Değerlendirmesi: Standart Fiyat Farkı Esasları (Md. 7.1 ve 8)

Davalı idarenin temyizi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, öncelikle standart fiyat farkı mevzuatını incelemiştir:

Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar'ın 7.1 maddesi, fark ödenebilmesi için sözleşmede hüküm olmasını şart koşar. madde ise, hüküm yoksa sadece mücbir sebep veya idare kaynaklı süre uzatımı halinde fark ödenebileceğini belirtir.

Davaya konu sözleşmede "fiyat farkı verilmez" hükmü vardır ve süre uzatımı da yoktur.

Yargıtay'a göre, eğer sadece bu standart maddelere bakılsaydı, yüklenicinin fiyat farkı talebinde bulunması mümkün değildi.

Kararı Değiştiren Detay: KİSK Geçici 5 ve 6. Madde Kapsamı

Yargıtay, BAM'ın "kabul" kararını ve İlk Derece Mahkemesi'nin "ret" kararını da hukuka uygun bulmamış ve "eksik inceleme" gerekçesiyle kararı bozmuştur.

Yargıtay'ın bozma gerekçesi, KİSK'in Geçici 5 ve 6. maddeleridir:

Geçici 5. Madde: 1.7.2021 ile 31.12.2021 tarihleri arasındaki hizmet alımları için fiyat farkı verilmesini düzenler.

Geçici 6. Madde: 1.1.2022 ile 31.3.2022 tarihleri arasındaki hizmet alımları için fiyat farkı verilmesini düzenler.

Kritik Hüküm: Her iki geçici madde de, "ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın" fiyat farkı verilmesini öngörmektedir.

Tarih Kontrolü: Davaya konu sözleşmenin hizmet dönemi 14.10.2021 - 19.09.2022 arasıdır.

Uygulama: Bu durumda, yüklenicinin hizmet dönemi, Geçici 5. maddenin (14.10.2021 - 31.12.2021 arası) ve Geçici 6. maddenin (1.1.2022 - 31.3.2022 arası) tarih aralıklarıyla çakışmaktadır.

Eksik İnceleme Gerekçesiyle Bozma ve Bilirkişi Raporu İhtiyacı

Yargıtay, mahkemenin, sözleşmede "fiyat farkı verilmez" yazmasına rağmen, KİSK Geçici 5 ve 6. maddelerin "hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın" ifadesi gereğince bir değerlendirme yapması gerektiğine hükmetmiştir.

BAM, davayı kabul ederken bu detayı atlamış; İlk Derece Mahkemesi ise bu geçici maddeleri hiç dikkate almamıştır.

Yargıtay, kararın "eksik inceleme" ile verildiğini belirterek, dosyanın mahkemeye geri gönderilmesine karar vermiştir. Mahkemeden beklenen; KİSK Geçici 5 ve 6. maddeler ve bu maddelere ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenen esaslar dikkate alınarak, bu tarihlere (14.10.2021-31.12.2021 ve 1.1.2022-31.3.2022) denk gelen hizmet kısımları için yüklenicinin alabileceği fiyat farkı miktarının bilirkişi ek raporu ile belirlenmesi ve buna göre yeni bir karar verilmesidir.

Analizin Sonucu

Bu karar, benzer durumda olan yükleniciler için hayati önem taşımaktadır:

Hizmet Dönemi Anahtardır: Sözleşmenizde "fiyat farkı verilmez" yazsa bile, eğer hizmet döneminiz KİSK Geçici 5 ve 6. maddelerin (2021-2022) tarih aralıklarına denk geliyorsa, fiyat farkı talep etme hakkınız olabilir.

Otomatik Ödeme Yoktur: Bu hak, tüm sözleşme bedeli için değil, sadece o tarih aralıklarına denk gelen hizmet kısımları için ve o maddelerin belirlediği hesaplama yöntemine göre geçerlidir.

Bilirkişi Hesabı Şarttır: Talebinizi somutlaştırmak için, ilgili Cumhurbaşkanı Kararı esaslarına göre detaylı bir bilirkişi hesaplaması yapılması gerekmektedir. Yargıtay, "eksik inceleme" nedeniyle bu tür dosyaları bozmaktadır.