İhale Dokümanındaki Değişikliklerde Usul: Zeyilname ve Düzeltme İlanı Ayrımı

Kamu ihale sürecinin şeffaflık ve rekabet ilkelerine uygun yürütülmesinde, ihale dokümanında sonradan yapılan değişikliklerin usulüne uygun olarak duyurulması hayati önem taşır. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, bu değişiklikler için iki temel araç öngörmüştür: Zeyilname (addendum) ve düzeltme ilanı. Zeyilname, genellikle dokümanın içindeki teknik veya idari detayları düzeltmek için kullanılırken; düzeltme ilanı, ihale ilanının kendisinde yer alan temel bilgileri değiştirmek için zorunludur. Bu iki aracın yanlış kullanılması, ihalenin hukuki geçerliliğini temelden sarsabilir. Kamu İhale Kurulunun 10.09.2025 tarihli ve 2025/UH.I-1933 sayılı kararı, ilanda yer alan bir kriterin sadece zeyilname ile değiştirilmesinin neden ihalenin iptaline yol açtığını açıkça göstermektedir.

 

Uyuşmazlık Konusu: Düzeltme İlanı Yapılmadan Değiştirilen Benzer İş Tanımı

Bir üniversite hastanesi, "Puana Dayalı Sonuç Karşılığı Biyokimya Hormon Testi Alımı" için ihaleye çıkmıştır. 27.06.2025 tarihinde yayımlanan ihale ilanında benzer iş, "Her Türlü Biyokimya Hormon Alım İşi" olarak tanımlanmıştır. İhale sürecinde idare, 08.08.2025 tarihinde bir zeyilname yayımlayarak idari şartnamedeki benzer iş tanımını "Her türlü biyokimya hormon alımı veya kamu kurum ve kuruluşlarında yapılmış her türlü laboratuvar hizmeti alım işleri veya puan sonuç karşılığı cihaz kullanımı uygulaması işi" şeklinde genişletmiştir.

Ancak idare, ihale ilanının temel bir unsurunu değiştiren bu önemli değişikliği, bir düzeltme ilanı ile kamuoyuna duyurmamış, sadece dokümanı indirmiş olanlara zeyilname göndermekle yetinmiştir. İhaleye katılmak isteyen bir firma, bu durumun ilanda yer alan benzer iş tanımı ile idari şartnamedeki tanım arasında çelişki yarattığını, hangi kurala göre teklif hazırlanacağının belirsiz olduğunu ve ilanı ilgilendiren bir değişikliğin düzeltme ilanı olmadan yapılamayacağını belirterek Kurula başvurmuştur.

 

Kurulun Değerlendirmesi: İlandaki Değişiklik, Düzeltme İlanı Gerektirir

Kamu İhale Kurulu, yaptığı incelemede başvurucunun iddiasını haklı bularak ihalenin iptaline karar vermiştir. Kurul, kararını 4734 sayılı Kanun'un 26. ve 29. maddelerine dayandırmıştır.

Mevzuata göre, ihale dokümanındaki değişikliklerin zeyilname ile yapılması mümkündür. Ancak, bu değişiklikler eğer ihale ilanında da yer alan temel unsurları (ihalenin adı, niteliği, miktarı, yapılacağı yer, son teklif verme tarihi ve özellikle yeterlik kriterleri gibi) etkiliyorsa, değişikliğin mutlaka Kanun'un 26. maddesi uyarınca bir "düzeltme ilanı" ile de yayımlanması zorunludur.

Benzer iş tanımı, isteklilerin ihaleye katılıp katılamayacağını belirleyen en temel yeterlik kriterlerinden biridir ve ihale ilanında yer alması zorunlu bir bilgidir. İdare, zeyilname ile benzer iş tanımını genişleterek, başlangıçta ilanı gördüğünde yeterli olmadığını düşünen ve bu nedenle doküman indirmeyen potansiyel yeni isteklilerin ihaleye katılımına olanak tanımıştır. Ancak bu yeni durum, sadece dokümanı indirmiş olanlara bildirilmiş, düzeltme ilanı yayımlanmadığı için kamuoyuna ve potansiyel diğer isteklilere duyurulmamıştır. Bu durum, Kanun'un temel ilkelerinden olan "saydamlık" ve "rekabetin sağlanması" ilkelerini açıkça ihlal etmektedir.

Sonuç olarak, ihale ilanı ile idari şartname arasında giderilemez bir çelişki oluşmuş ve ihale hukuka aykırı bir zeminde yürütülmüştür. Kurul, bu usul hatasının düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte olduğuna karar vererek ihalenin iptaline hükmetmiştir.

 

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, ihale dokümanında değişiklik yapma sürecindeki kritik usul kurallarını ve bu kurallara uyulmamasının ağır sonuçlarını ortaya koymaktadır.

  • İdareler İçin Çıkarımlar: İdareler, ihale dokümanında bir değişiklik yapma ihtiyacı duyduklarında, bu değişikliğin ihale ilanında yer alan unsurları etkileyip etkilemediğini dikkatle değerlendirmelidir. Eğer değişiklik, ihalenin adı, işin tanımı, benzer iş kriteri, son teklif verme tarihi gibi ilanda yer alan temel bir bilgiyi ilgilendiriyorsa, zeyilname düzenlemenin yanı sıra mutlaka süresi içinde bir düzeltme ilanı da yayımlamalıdırlar. Sadece zeyilname ile yetinmek, potansiyel isteklilerin bilgiye erişimini kısıtlayarak rekabeti engeller ve ihalenin iptali riskini doğurur.
  • İstekliler İçin Çıkarımlar: İstekliler, takip ettikleri ihalelerde yayımlanan zeyilnameleri dikkatle incelemelidir. Eğer bir zeyilnamenin, ihale ilanındaki temel bilgileri değiştirdiğini ancak buna ilişkin bir düzeltme ilanı yayımlanmadığını fark ederlerse, bu durumu süresi içinde idareye şikayet konusu yapabilirler. Bu tür usuli hatalar, ihalenin sonucunu temelden etkileyebilecek ve tüm sürecin iptaline yol açabilecek önemli hukuka aykırılıklardır.