Yüklenicinin İşi İdare Bütçesinden Yapıldı: Sayıştay'dan Belediye Başkanı ve Kabul Komisyonuna Zimmet

2886 sayılı Kanun'a göre yapılan kat karşılığı ihalelerde, teknik şartname ile yükleniciye bırakılan sorumlulukların daha sonra idare bütçesinden (4734'e göre yeni bir ihale ile) karşılanması, kamu kaynaklarının mevzuata aykırı kullanımı anlamına gelmektedir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, sözleşme yönetiminde idarelerin ve yüklenicilerin haklarını korur. Sayıştay 3. Dairesi’nin 15.04.2025 tarihli ve 526 sayılı kararı, yüklenicinin yapması gereken bir işin idarece üstlenilmesinin Belediye Başkanına kadar uzanan ağır bir mali sorumluluk doğurduğunu göstermektedir.

Kararın İlgili Kısmı

"...kesin kabulden önce internet, su, elektrik vb. tüm aboneliklerin yüklenici tarafından açılacağı hususunun düzenlendiği görülmüştür. ... elektrik aboneliklerinin yüklenici tarafından açılacağının belirlenmiş olması... elektrik bağlantı hatlarının yapımı için gerekli olan... sorumluluğunun yüklenicide olduğu sonucuna varılmıştır."

Olayın Arka Planı: Kat Karşılığı İhalede Trafo Krizi

Bir belediye, mülkiyetindeki arazi üzerine 2886 sayılı Kanun'a göre kat karşılığı 48 adet villa yapımı işi ihale etmiştir. Sözleşme ve teknik şartnamenin ilgili maddesi, "kesin kabulden önce internet, su, elektrik vb. tüm aboneliklerin yüklenici tarafından açılacağını" amir hükme bağlamıştır. Ancak işin sonunda yüklenici, elektrik bağlantısı için gerekli olan trafo kurulumunu yapmamış ve abonelikleri almamıştır.

İdarenin Hatalı Müdahalesi

Yüklenicinin sorumluluğunu yerine getirmemesi üzerine Belediye, villalara elektrik bağlanabilmesi için 4734 sayılı Kanun'a göre ayrı bir "trafo yapımı" ihalesine çıkmış ve bedelini kendi bütçesinden ödemiştir. İdare bu müdahaleyi, "konutların kullanılmasının mümkün olamayacağı" ve "mağduriyet oluşacağı" gerekçesiyle savunmuştur.

Sayıştay'ın Değerlendirmesi: "Abonelik" Trafoyu da Kapsar

Sayıştay (çoğunluk görüşü), idarenin savunmasını reddetmiştir. Karara göre:

  1. Sorumluluk Yüklenicidedir: "Elektrik aboneliğinin açılması" yükümlülüğü, o aboneliğin alınabilmesi için teknik bir zorunluluk olan "trafo kurulumu" işini de kapsar. Bu, yüklenicinin sözleşmesel borcudur.
  2. Kamu Zararı Oluşmuştur: Yüklenicinin borcu olan bir işin, idare bütçesinden ödenmesi, 5018 sayılı Kanun'a göre "mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması" suretiyle kamu zararıdır.
  3. Mahsuplaşma Yetersizdir: İdare, daha sonra dağıtım şirketinden bir miktar bedel tahsil (mahsup) etmiş olsa da, idarenin ödediği bedel ile tahsil ettiği bedel arasında kalan fark, net kamu zararıdır.

Azınlık Görüşü

Karara muhalif kalan Daire Başkanı, teknik şartnamedeki "aboneliklerin açılması" ifadesinin "trafo kurulumunu" içermediğini, trafonun sözleşme kapsamında olmadığını savunmuşsa da, bu görüş çoğunluk tarafından kabul görmemiştir.

Analizin Sonucu

  • İdareler İçin: Teknik şartnamelerdeki yükümlülükler geniş yorumlanmalıdır. "Abonelik" gibi bir sorumluluk, o işin tüm altyapı gereklerini kapsar. Yüklenicinin yapmadığı iş, idare tarafından üstlenilmemeli, sözleşmesel yaptırımlar (ceza, fesih vb.) uygulanmalıdır.
  • Sorumluluğun Kapsamı: Sayıştay, bu kamu zararı için çok geniş bir sorumlu kitlesi belirlemiştir:
    • İhaleye çıkılmasına olur veren Belediye Başkanı,
    • Trafo alımının ödemesini yapan Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisi,
    • İlk ihalenin (kat karşılığı) Kabul Komisyonu Üyeleri (elektrik aboneliği eksikliğine rağmen işi kabul ettikleri için).

Nihai Karar: Oluşan net kamu zararının, (ilgili teknik personel hariç tutularak) Belediye Başkanından kabul komisyonu üyelerine kadar tüm sorumlulara müştereken ve müteselsilen, faiziyle birlikte ödettirilmesine (zimmet) karar verilmiştir.