KİK Noktayı Koydu: Yılın İlk Dört Ayı Ciro Muafiyeti Sadece Gelir Tablosu İçin Geçerli!

Yapım işi ihalelerine katılan firmaların en çok zorlandığı konulardan biri, özellikle yılın ilk aylarında yapılan ihalelerde bir önceki yılın mali verilerini (bilanço ve ciro) sunma zorunluluğudur. Mevzuat, yılın ilk dört ayında yapılan ihalelerde "bir önceki yıla ait gelir tablosunu sunamayanlar" için iki önceki yılı esas alma kolaylığı sağlamaktadır. Ancak Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 27.03.2025 tarihli ve 2025/UY.I-843 sayılı Kararı, bu kolaylığın sınırlarını net bir şekilde çizmiş ve "toplam ciro" ile "yapım işleri cirosu" arasında kritik bir ayrım yapmıştır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, firmanızın mali yeterlik belgelerini ihale dokümanına uygun şekilde hazırlamasına ve hak kaybı yaşanmamasına olanak tanır.

Kararın İlgili Kısmı

"...kamu ihale mevzuatında da anılan imkânın yapım işleri cirosuna ilişkin olarak değil toplam ciroya ilişkin olarak tanındığı dolayısıyla 10.02.2025 tarihinde yapılan itirazen şikayete konu ihalede istekliler tarafından iş hacminin yapım işlerine ait fatura tutarı ile tevsik edilecek olması durumunda iki önceki yılın; ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıl olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı anlaşılmıştır."

Olayın Arka Planı: 2024 Yılı Cirosu 'Sıfır' Kabul Edildi

10 Şubat 2025 tarihinde pazarlık usulü ile gerçekleştirilen bir yapım işi ihalesinde, bir istekli firma cirolarının yetersiz olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmıştır.

İstekli firma, ihalenin yılın ilk dört ayı içinde (10.02.2025) yapıldığını, bu nedenle 2024 yılına ait ciro bilgileri yerine 2023 yılına ait ciro bilgilerinin sunulabileceğini iddia etmiştir. İdare ise, isteklinin 2024 yılına ait "yapım işleri cirosunu" beyan etmediğini, bu yılı 'sıfır' (0) kabul ettiğini ve sadece 2023 yılı cirosuna göre yaptığı hesaplamada (aslında 2024 ve 2023 ortalaması) yeterlik kriterinin sağlanmadığını belirterek istekliyi elemiştir.

İdarenin Değerlendirmesi: Yapım İşleri Cirosu İçin Muafiyet Yoktur

İdare, ihale komisyonu kararında, isteklinin yeterlik bilgileri tablosunda sadece 2022 ve 2023 yıllarına ait ciro beyan ettiğini, 2024 yılı yapım işleri cirosunu beyan etme zorunluluğu olduğunu, beyan edilmeyen 2024 yılını Kamu İhale Genel Tebliği gereği 'sıfır' kabul ettiğini belirtmiştir. Yapılan hesaplamada (2024 cirosu '0' + 2023 cirosu) / 2 ortalaması, İdari Şartname'de istenen "teklif bedelinin %15'i" oranını karşılamadığı için teklif reddedilmiştir.

KİK'in Analizi: Toplam Ciro ile Yapım Cirosu Farklı Değerlendirilir

KİK, konuyu mevzuat açısından derinlemesine incelemiştir. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 36. maddesi ve İdari Şartname'nin 7.4.3 maddesi, ihale tarihi yılın ilk dört ayında ise, bir önceki yıla (2024) ait gelir tablosunu (toplam ciro) sunmayanların, iki önceki yılı (2023) esas alabileceğini düzenlemektedir.

Kurul, bu imkanın tanınmasının temel sebebinin, yılın ilk dört ayında bir önceki yıla ait mali tabloların (gelir tablosu) henüz tekemmül etmemiş olma ihtimali olduğunu belirtmiştir.

Ancak, "yapım işleri cirosu" faturalar üzerinden hesaplanmaktadır ve bu belgenin hazırlanması için mali tabloların tekemmül etmesi gibi bir zorunluluk yoktur. KİK, mevzuattaki bu muafiyetin sadece toplam ciro (gelir tablosu) için tanındığını, yapım işleri cirosu için böyle bir muafiyetin söz konusu olmadığını net bir şekilde ortaya koymuştur.

Kamu İhale Genel Tebliği'nin 36.1. maddesi, yapım işleri cirosu beyan edilirken yıl atlanamayacağını, fatura bulunmayan yıllara ait ciro tutarının 'sıfır' olarak belirtileceğini ve ortalamanın bu şekilde hesaplanacağını açıkça belirtmektedir.

İstekli 2024 yılı yapım işleri cirosunu beyan etmediği için, idarenin 2024 yılını 'sıfır' kabul ederek 2024 ve 2023 yıllarının ortalaması üzerinden hesaplama yapması ve istekliyi elemesi işlemi mevzuata uygun bulunmuştur.

Analizin Sonucu

Bu karar, yılın ilk dört ayında (Ocak-Nisan) yapılan yapım işi ihalelerine teklif verecek firmalar için kritik bir uyarı niteliğindedir:

  1. Ciro Muafiyeti Sınırlıdır: Yılın ilk dört ayında yapılan ihalelerde, iki önceki yılı (örn: 2025 ihalesi için 2023'ü) esas alma kolaylığı, sadece "toplam ciro" (gelir tablosu) için geçerlidir.
  2. Yapım İşleri Cirosunda Muafiyet Yoktur: "Yapım işleri cirosu" (faturalara dayalı) ile yeterlik sağlanacaksa, mutlaka bir önceki yılın (örn: 2025 ihalesi için 2024'ün) cirosu beyan edilmelidir.
  3. Beyan Edilmeyen Yıl 'Sıfır'dır: Bir önceki yılın yapım işleri cirosu beyan edilmezse, o yıl 'sıfır' kabul edilir ve ortalamaya dahil edilir. Bu durum, isteklinin (2024'te cirosu olsa bile) beyan hatası nedeniyle elenmesine yol açar. Firmalar, yılın ilk günlerinde dahi olsa, bir önceki yıla ait yapım işi faturalarını SMMM/YMM'lerine onaylatarak bu belgeyi temin etmelidir.