Yapım işi ihalelerinde, isteklilerin teknik yeterliğini ölçen en önemli kriterlerden biri iş deneyimidir. İdareler, ihale konusu işin niteliğine uygun ve rekabeti engellemeyecek şekilde "benzer iş" tanımı yapmakla yükümlüdür. Ancak, "yeni yapım", "ikmal (tamamlama)" ve "onarım" gibi farklı nitelikteki işlerin birbirleri yerine kullanılıp kullanılamayacağı, sıkça uyuşmazlıklara neden olmaktadır. İhale ve sözleşme süreçlerinde bu tür teknik ayrımların doğru yapılması, hak kayıplarını önlemek için kritik öneme sahiptir. Bu noktada Yaka Danışmanlık gibi uzman kuruluşlar, karmaşık mevzuat hükümlerini yorumlayarak firmalara yol göstermektedir. Kamu İhale Kurulunun 09.07.2025 tarihli ve 2025/UY.II-1475 sayılı kararı, bir ikmal inşaatına ait iş deneyim belgesinin, sıfırdan yeni bir yapı inşaatı ihalesinde neden geçerli kabul edilemeyeceğini detaylı bir şekilde ortaya koymaktadır.

İş Deneyim Belgesinin Reddedilme Gerekçesi

Hafif çelik konut yapımını konu alan bir ihalede idare, benzer iş tanımını Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği'ne göre "(B) Üst Yapı (Bina Grubu) İşlerinden III. Gruptaki İşler" olarak belirlemiştir. B/III Grubu, genel olarak belirli bir uzmanlık gerektirmeyen standart bina işlerini (yeni yapım) kapsamaktadır.

Bir iş ortaklığı, pilot ortağının teknik yeterliğini kanıtlamak amacıyla, daha önce tamamladığı "Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Konser Salonu ve Koro Çalışma Binaları İkmal İnşaatı İşi"ne ait bir iş denetleme belgesi sunmuştur. Belgenin esaslı unsuru "BII Grubu Tamamlanma İşi" olarak belirtilmiştir. İdare, başlangıçta bu teklifi en avantajlı teklif olarak belirlemiş, ancak daha sonra yaptığı yeniden değerlendirmede, sunulan belgenin bir "ikmal işine" ait olduğunu ve idari şartnamede talep edilen "B/III Grubu" yeni yapım işi tanımına uymadığını tespit ederek teklifi değerlendirme dışı bırakmıştır. İş ortaklığı ise, projenin büyüklüğüne ve içerdiği teknik imalatlara dikkat çekerek karara itiraz etmiştir.

Yeni Yapım ve İkmal İşleri Arasındaki Fark

Kamu İhale Kurulu, uyuşmazlığı Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği'nin ruhu ve lafzı çerçevesinde ele almıştır. Kurul, Tebliğ'in üstyapı işlerini "yeni yapım", "restorasyon", "ikmal (tamamlama)" ve "bakım onarım" gibi farklı kategorilere ayırdığını vurgulamıştır. Bu ayrım, her bir iş türünün farklı bir inşaat tekniği, organizasyon ve tecrübe gerektirdiğini göstermektedir.

Tebliğ'in ilgili maddelerinde, bir işin B/III Grubu gibi temel bir bina yapım grubuna dahil edilebilmesinin ana koşulunun, "yapının bir bütün halinde baştan sona (temelden çatıya) inşaatının gerçekleştirilmesi" olduğu belirtilmektedir. İkmal veya tamamlama işleri ise, daha önce başlanmış ancak yarım kalmış bir inşaatın kalan kısımlarının bitirilmesini ifade eder.

Kurul, idarenin arşivinde bulunan ve iş deneyim belgesine konu olan ikmal işinin tasfiye tutanaklarını incelemiştir. Bu tutanaklara göre, ikmal ihalesi yapılmadan önce projedeki tüm blokların betonarme imalatları, duvarları, çatıları ve büyük oranda mekanik-elektrik tesisatları zaten tamamlanmış durumdaydı. Dolayısıyla, isteklinin sunduğu iş deneyim belgesi, bir yapının temelinden başlayarak tüm ana taşıyıcı ve yapısal sistemlerini kurma tecrübesini yansıtmamaktadır. Belge, büyük ölçüde kaba inşaatı bitmiş bir yapının ince işlerini, cephe kaplamalarını ve kalan tesisat işlerini tamamlama tecrübesini göstermektedir.

Bu tespit doğrultusunda Kurul, "ikmal işi" tecrübesinin, "yeni yapım" tecrübesi ile eşdeğer kabul edilemeyeceğine karar vermiştir. İdare, ihalesinde açıkça B/III Grubu işleri benzer iş olarak tanımlamış ve ikmal/tamamlama işlerini bu kapsama dahil etmemiştir. Bu nedenle, sunulan belgenin benzer iş tanımına uymadığı ve isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, iş deneyim belgelerinin değerlendirilmesinde işin niteliğinin önemini net bir şekilde ortaya koymaktadır.

İdareler için: Benzer iş tanımı yaparken, ihale konusu işin niteliğini (yeni yapım, onarım, ikmal vb.) net bir şekilde belirlemeli ve bu tanıma sıkı sıkıya bağlı kalmalıdırlar. Bir ikmal ihalesi yapılıyorsa, benzer iş tanımına "B/III Grubu işin tamamlama işi" gibi ifadeler ekleyebilirler. Ancak sıfırdan bir inşaat ihalesinde, sadece temelden çatıya inşaat tecrübesini yansıtan belgelerin kabul edilmesi, işin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için önemlidir.

İstekliler için: İhaleye teklif vermeden önce, idari şartnamedeki benzer iş tanımını dikkatle okumalı ve sahip oldukları iş deneyim belgelerinin bu tanıma tam olarak uyup uymadığını kontrol etmelidirler. Özellikle "ikmal" veya "onarım" işlerine ait belgelerin, "yeni yapım" istenen ihalelerde geçerli sayılmayacağını bilmelidirler. Belgenin parasal tutarının yeterli olması tek başına bir anlam ifade etmez; belgenin nitelik olarak da benzer iş tanımına uygun olması zorunludur. Aksi takdirde, teklifleri yeterlik aşamasında elenecektir.