Diplomanın 15 Yıldan Daha Fazla Dikkate Alınabilmesinin Şartı ve Usulü

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, yapım işleri ihalelerinde rekabeti artırmak ve yeni aktörlerin sektöre girişini kolaylaştırmak amacıyla, mühendis ve mimarların mezuniyet belgelerini (diplomalarını) belirli koşullar altında iş deneyimi olarak kullanmalarına olanak tanımaktadır. Bu uygulamanın en önemli detaylarından biri, mezuniyetten sonra geçen sürenin nasıl hesaplanacağıdır. Mevzuat, iş deneyimi bulunmayanlar için bu süreyi 15 yılla sınırlar. Ancak bu sürenin tamamının (15 yılı aşan kısmının) kullanılabilmesi için mühendis veya mimarın daha önce bir yapım işinde deneyim kazandığını göstermesi gerekir. Kamu İhale Kurulunun 03.09.2025 tarihli ve 2025/UY.I-1854 sayılı kararı, bu deneyimi kanıtlamak için sunulan belgenin niteliği, özellikle de Elektronik Kamu Alımları Platformu'na (EKAP) kayıtlı olup olmamasının geçerliliğe etkisini ele alması bakımından önem arz etmektedir.

Yasal Dayanak ve İlgili Düzenlemeler

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 39. maddesinin 12. fıkrası, "Mezuniyet belgelerinin iş deneyimini tevsik için sunulması durumunda; mezuniyetten sonra geçen sürenin onbeş yıldan fazlasının değerlendirmeye alınabilmesi için, başvuru veya teklif kapsamında mezuniyet belgesi sahibine ait yapım işine ilişkin bir iş deneyim belgesinin sunulması zorunludur." hükmünü amirdir. Kamu İhale Genel Tebliği'nin 43.2'nci maddesi de bu kuralı tekrarlar ve bu amaçla sunulacak iş deneyim belgesine konu işin tamamlanma tarihinin son on beş yıl içinde olması gibi bir şart aranmayacağını belirtir. Buradaki amaç, mühendis veya mimarın meslek hayatında en az bir kez bir yapım işi tecrübesi edindiğini görmektir; belgenin tutarı veya güncelliği değil, varlığı önemlidir.

Diğer yandan, Yönetmeliğin Ek Madde 1'i ve Tebliğ'in 30.8'inci maddesi, iş deneyim belgelerinin EKAP üzerinden düzenlenmesi ve kayıt altına alınmasına ilişkin kuralları belirler. Bu düzenlemelere göre, "ilanı veya duyurusu 31.08.2010 tarihinden sonra yapılan Kanun kapsamındaki ihalelere ilişkin" olup EKAP'a kayıt edilmeden düzenlenmiş belgelerin, belirli bir süre içinde EKAP'a kaydedilmesi zorunludur. Bu tarihten sonraki ihalelere ait olup EKAP'a kaydedilmeyen belgeler, 01.07.2016'dan sonraki ihalelerde iş deneyimini tevsik için kullanılamaz. Bu düzenlemenin kritik noktası, EKAP'a kayıt zorunluluğunun başlangıç tarihinin, iş deneyim belgesine konu olan ihalenin ilan tarihine bağlanmış olmasıdır.

Kurulun Değerlendirmesi

Somut olayda, bir dere ıslahı ihalesinde, bir istekli, 1975 mezunu olan ve şirkette %51'den fazla hisseye sahip inşaat mühendisi ortağının mezuniyet belgesini iş deneyimini tevsik amacıyla sunmuştur. Mühendisin mezuniyetinin üzerinden 15 yıldan çok daha uzun bir süre geçtiği için, bu sürenin tamamının değerlendirilebilmesi amacıyla, mühendise ait 21.06.2000 tarihinde düzenlenmiş bir iş bitirme belgesini de teklifi kapsamında beyan etmiştir.

İdare, yaptığı ilk değerlendirmede, bu destekleyici iş bitirme belgesinin EKAP'a kayıtlı olmadığını tespit ederek, mezuniyetten sonra geçen sürenin sadece 15 yılını dikkate almıştır. Bu hesaplama sonucunda isteklinin iş deneyim tutarı yetersiz kaldığından teklifi değerlendirme dışı bırakılmıştır.

İsteklinin şikâyeti üzerine konuyu yeniden inceleyen idare ve ardından itirazen şikâyet üzerine Kurul, mevzuatın EKAP kaydına ilişkin hükümlerini detaylı olarak analiz etmiştir. Kurul, EKAP'a kayıt zorunluluğunun, belgenin düzenlendiği işin ihale ilan tarihinin "31.08.2010 tarihinden sonra" olması şartına bağlı olduğunu vurgulamıştır. İncelenen isteklinin sunduğu destekleyici iş bitirme belgesi, 2000 yılında düzenlenmiştir ve dolayısıyla bu belgenin dayandığı işin ihalesi 31.08.2010 tarihinden çok öncedir. Bu nedenle, söz konusu belgenin EKAP'a kaydedilmesi yönünde bir yasal zorunluluk bulunmamaktadır.

Kurul, bu tespitten hareketle, belgenin EKAP kaydı olmamasının onun geçerliliğini etkilemediğine karar vermiştir. Belgenin varlığı, mühendisin iş deneyimi bulunduğunu kanıtlamak için yeterlidir. Bu nedenle, mühendisin mezuniyetinden sonra geçen sürenin tamamının (15 yılı aşan kısmının da) iş deneyimi olarak hesaplanması gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu doğru hesaplama yapıldığında isteklinin yeterlik şartını sağladığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin (ilk kararda elenmeyen isteklinin) itirazı yerinde görülmemiş ve başvuru reddedilmiştir.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Kurulun bu kararı, mezuniyet belgelerinin iş deneyimi olarak kullanılmasına ve EKAP kayıt zorunluluğunun kapsamına ilişkin önemli ayrıntıları netleştirmektedir.

İdareler için: İhale komisyonları, mezuniyet belgesi ile birlikte sunulan destekleyici iş deneyim belgelerini değerlendirirken, EKAP kaydı olup olmadığını kontrol etmeden önce, belgenin dayandığı işin ihale tarihini göz önüne almalıdır. Eğer işin ihalesi 31.08.2010'dan önce yapılmışsa, o belge için EKAP kayıt zorunluluğu aranmamalıdır. Bu karar, idarelerin mevzuattaki tarihsel sınırlamalara dikkat etmeleri ve kuralları katı bir şekilcilikle değil, amacına uygun olarak yorumlamaları gerektiğini göstermektedir. Aksi takdirde, hatalı bir eleme işlemi, şikâyet ve itirazen şikâyet süreçleri sonunda geri alınmak zorunda kalacaktır.

İstekliler için: Mezuniyet belgelerini iş deneyimi olarak kullanan ve ortaklarının mezuniyet tarihi 15 yılı aşan istekliler, teklifleri kapsamında mutlaka ortağa ait bir yapım işi deneyim belgesi sunmalıdır. Bu belgenin tutarı veya tarihi önemli olmasa da varlığı kritiktir. Eğer bu destekleyici belge, 31.08.2010 öncesi bir ihaleye ait ise, EKAP kaydının olmamasının bir sorun teşkil etmeyeceği bu kararla teyit edilmiştir. Ancak, 31.08.2010 sonrası bir ihaleye ait ve EKAP kaydı olmayan bir belge sunulması halinde, bu belgenin geçersiz sayılacağı ve mezuniyet süresinin 15 yılla sınırlandırılacağı unutulmamalıdır. Bu nedenle, isteklilerin ellerindeki eski tarihli iş deneyim belgelerinin EKAP'a kaydının gerekip gerekmediğini kontrol etmeleri ve gerekiyorsa belgeyi düzenleyen idareye başvurarak kayıt işlemlerini tamamlatmaları, gelecekteki ihalelerde sorun yaşamamaları adına önemlidir.