Yapım işleri ihalelerinde mühendis ve mimarların mezuniyet belgeleri, özellikle iş deneyimi bulunmayan veya yeterli olmayan firmalar için önemli bir yeterlik aracıdır. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, bu belgelerin belirli kurallar çerçevesinde iş deneyimi olarak kullanılmasına imkan tanır. Ancak bu kullanım, özellikle mezuniyetin üzerinden 15 yıldan fazla süre geçmiş profesyoneller için ek şartlara bağlanmıştır. İhale, sözleşme ve hakediş süreçlerinde bu teknik ve hukuki detaylara hakim olmak, tekliflerin doğru bir şekilde hazırlanması ve değerlendirilmesi için elzemdir. Yaka Danışmanlık, bu gibi karmaşık yeterlik kurallarının yorumlanması ve uygulanmasında firmalara yol göstererek olası hak kayıplarının önüne geçmektedir. Kamu İhale Kurulunun 02.07.2025 tarihli ve 2025/UY.I-1437 sayılı kararı, 15 yılı aşan mezuniyet sürelerinin iş deneyimi olarak sayılabilmesi için aranan ek belgenin niteliğine ilişkin önemli bir içtihat oluşturmaktadır.

15 Yılı Aşan Mezuniyet Süreleri İçin Ek Belge Zorunluluğu

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 39. maddesinin 12. fıkrası, mezuniyet belgelerinin iş deneyimi olarak kullanılmasına ilişkin temel bir ayrım yapar. Buna göre, bir mühendis veya mimarın mezuniyetinden sonra geçen sürenin 15 yılı aşan kısmının da iş deneyimi olarak hesaba katılabilmesi için, "başvuru veya teklif kapsamında mezuniyet belgesi sahibine ait yapım işine ilişkin bir iş deneyim belgesinin sunulması zorunludur.". Kamu İhale Genel Tebliği'nin 43.2'nci maddesi de bu kuralı tekrarlar. Bu düzenlemenin amacı, 15 yıldan daha uzun süre önce mezun olmuş bir profesyonelin, mesleğini aktif olarak icra ettiğini ve mesleki deneyimini güncel tuttuğunu ek bir belgeyle kanıtlamasını sağlamaktır.

Şirkete Ait Belgenin Şahsa Ait Belge Yerine Geçmemesi

İncelemeye konu olan içmesuyu ve kanalizasyon hattı inşaatı ihalesinde, başvuru sahibi şirket, iş deneyimini, %80 hissesine sahip ortağı olan ve 2000 yılında mezun olmuş inşaat mühendisinin diplomasıyla tevsik etmeye çalışmıştır. Mühendisin mezuniyetinin üzerinden yaklaşık 25 yıl geçtiği için, 15 yılı aşan sürenin de hesaba katılabilmesi amacıyla, teklif ekinde iki adet iş bitirme belgesi sunulmuştur. Ancak kritik nokta, bu iş bitirme belgelerinin, mühendisin şahsına (örneğin bir iş yönetme veya iş denetleme belgesi olarak) değil, ortağı olduğu şirketin kendisine (yüklenici olarak) ait olmasıdır.

Başvuru sahibi, mühendisin bu işlerde şirket müdürü ve şantiye şefi olarak görev yaptığını, dolayısıyla şirkete ait belgelerin kendi deneyimini de kanıtladığını savunmuştur. Ancak idare, bu belgelerin "mezuniyet belgesi sahibine ait" olma şartını karşılamadığı gerekçesiyle, mühendisin deneyimini sadece 15 yıl ile sınırlandırmıştır. Bu hesaplama sonucunda ortaya çıkan iş deneyim tutarı, ihalede istenen asgari tutarın altında kaldığı için teklif değerlendirme dışı bırakılmıştır.

Kamu İhale Kurulu, idarenin bu kararını hukuka uygun bulmuştur. Kurul, Yönetmelik ve Tebliğ hükümlerinin son derece açık olduğunu ve sunulması gereken ek iş deneyim belgesinin bizzat mühendisin "şahsına ait" olması gerektiğini vurgulamıştır. Bir tüzel kişilik olan şirkete ait iş bitirme belgesi ile o şirketin ortağı veya çalışanı olan gerçek kişiye ait iş deneyim belgesi, hukuken tamamen farklıdır. Mevzuat, bu ayrımı net bir şekilde yaptığı için, şirkete ait belgenin ortağa ait belge yerine ikame edilmesi mümkün değildir. Bu nedenle Kurul, idarenin yaptığı değerlendirmenin ve sonucunda teklifi reddetmesinin yerinde olduğuna karar vermiştir.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, mezuniyet belgelerinin iş deneyimi olarak kullanılmasına ilişkin kritik bir detayı netleştirmektedir.

İstekliler açısından: Bir ortağın 15 yıldan eski mezuniyet belgesini iş deneyimi olarak kullanmayı planlayan tüzel kişiler, bu ortağın şahsına ait (kendi adına düzenlenmiş) bir yapım işi deneyim belgesine (iş bitirme, iş durum, iş denetleme veya iş yönetme) sahip olduğundan emin olmalıdır. Şirketin kendi adına aldığı iş bitirme belgeleri, bu şartı sağlamak için yeterli değildir. Bu kurala uyulmaması, mezuniyetten gelen deneyimin 15 yıl ile sınırlanmasına ve dolayısıyla yeterlik şartının sağlanamamasına yol açacaktır.

İdareler açısından: İdareler, bu tür durumları değerlendirirken, sunulan ek iş deneyim belgesinin kimin adına düzenlendiğini dikkatle kontrol etmelidir. Belge, tüzel kişi adına düzenlenmişse, mezuniyet belgesi sahibi gerçek kişi adına düzenlenmiş bir belge olarak kabul edilemez ve mühendisin deneyimi 15 yılla sınırlandırılmalıdır. Bu kuralın doğru uygulanması, tüm isteklilere eşit muamele ilkesinin bir gereğidir.