Kamu ihalelerinde idareler tarafından belirlenen yeterlik kriterleri, isteklilerin ihale konusu işi yerine getirebilme kapasitesini ölçmeyi amaçlar. Bu kriterlerin açık, net ve tereddüde yer bırakmayacak şekilde yazılması, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun temel ilkelerinden olan eşit muamele ve rekabetin sağlanması için zorunludur. Özellikle makine, tesis ve ekipmana ilişkin kriterlerde "isteklinin kendi malı olma" şartı getirildiğinde, bu mülkiyetin kime ait olması gerektiği konusu hassasiyet kazanır. İhale süreçlerinde karşılaşılan bu gibi hukuki yorum farklılıkları, sözleşme ve hakediş aşamalarında da sorunlara yol açabilmektedir. Bu nedenle, ihale dokümanlarının hazırlanmasından sözleşme yönetimine kadar tüm aşamalarda Yaka Danışmanlık gibi uzman bir ekipten destek almak, hak kayıplarını ve uyuşmazlıkları önleyebilir. Kamu İhale Kurulunun 06.08.2025 tarihli ve 2025/UH.I-1666 sayılı kararı, tüzel kişi isteklinin yeterliğini ispatlarken, ortağının şahsi malvarlığının kullanılamayacağını net bir şekilde ortaya koyması bakımından önemlidir.

İdari Şartnamedeki Kriter ve İdarenin Hatalı Değerlendirmesi

Karara konu olan malzemeli yemek hizmeti alımı ihalesinin İdari Şartnamesi'nde, isteklilerin yeterliklerini tevsik etmek amacıyla "kendilerine ait 2020 model ve üzeri 2 adet panelvan araç ruhsatını" sunmaları gerektiği açıkça düzenlenmiştir. Bu düzenleme, ihaleye katılım için bir yeterlik kriteri olarak belirlenmiş ve doküman bu haliyle kesinleşmiştir.

İdare, teklifleri değerlendirdikten sonra bir limited şirketi ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlemiştir. Ancak şikâyete konu olan durum, bu şirketin sunduğu belgelerin incelenmesiyle ortaya çıkmıştır. Şirket, istenen iki adet araç ruhsatından bir tanesini kendi tüzel kişiliği adına, diğerini ise şirketin tek ortağı olan gerçek kişi adına sunmuştur. İdare, şirket ortağı adına kayıtlı olan aracı da yeterlik kriterini karşılar nitelikte kabul ederek ihaleyi bu istekli üzerinde bırakmıştır. Başvuru sahibi ise, bu durumun şartnamedeki "isteklinin kendisine ait olma" koşuluna aykırı olduğunu iddia etmiştir.

Kurulun Kararı: Tüzel Kişilik ve Mülkiyetin Ayrılığı İlkesi

Kamu İhale Kurulu, itirazen şikâyet başvurusunu haklı bularak idarenin kararını hukuka aykırı bulmuştur. Kurul'un kararının temelinde, ticaret hukukunun en temel prensiplerinden biri olan "tüzel kişilik perdesinin ve malvarlığı ayrılığının" kamu ihale hukukundaki yansıması yatmaktadır. Kurul'un değerlendirmesi şu şekildedir:

  1. İsteklinin Tanımı: 4734 sayılı Kanun'a göre "istekli", ihaleye teklif veren tüzel veya gerçek kişidir. İncelenen olayda ihaleye teklif veren ve "istekli" sıfatını taşıyan, limited şirketin tüzel kişiliğidir; şirketin ortağı olan gerçek kişi değil.
  2. Mülkiyetin Aidiyeti: İdari Şartname'de yer alan "kendilerine ait" ifadesi, mülkiyetin doğrudan "istekli" olan tüzel kişilik adına kayıtlı olması gerektiğini amir bir dille belirtmektedir.
  3. Tüzel Kişilik ve Ortağın Ayrı Varlıkları: Limited şirketler, ortaklarından ayrı bir tüzel kişiliğe ve ayrı bir malvarlığına sahiptir. Şirket ortağının şahsi mülkiyetinde bulunan bir araç, şirketin malvarlığına dahil değildir. Dolayısıyla, şirket ortağı adına kayıtlı bir ruhsat, "istekliye ait" bir belge olarak kabul edilemez.

Bu gerekçelerle Kurul, ihale üzerinde bırakılan isteklinin, şartnamede istenen iki araçtan sadece bir tanesinin mülkiyetini kendi tüzel kişiliği adına tevsik edebildiğini, dolayısıyla yeterlik kriterini karşılamadığını tespit etmiştir.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, yeterlik kriterlerinin değerlendirilmesinde şekli unsurlara ve hukukun temel ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalınması gerektiğini göstermektedir.

  • İdareler Açısından: İdareler, yeterlik değerlendirmesi yaparken, özellikle tüzel kişi isteklilerde, şirket ile ortaklarının malvarlıklarının ayrı olduğunu göz ardı etmemelidir. Şartnamede "isteklinin kendi malı" gibi net bir mülkiyet şartı getirilmişse, bu şartın lafzına uygun olarak sadece tüzel kişilik adına kayıtlı belgeler kabul edilmelidir. Aksi bir yorum, eşit muamele ilkesini zedeler ve hukuka aykırı bir ihale kararına yol açar.
  • İstekliler Açısından: Tüzel kişi olarak ihalelere katılan istekliler, yeterlik için sunacakları belgelerin (araç ruhsatı, makine tescil belgesi vb.) mutlaka kendi tüzel kişilikleri adına kayıtlı olduğundan emin olmalıdır. Şirket ortaklarının, yöneticilerinin veya başka ilişkili kişilerin şahsi mülkiyetindeki varlıklar, ihale dokümanında aksi yönde açık bir hüküm bulunmadıkça, şirketin yeterliğini ispatlamak için kullanılamaz.

Sonuç olarak Kurul, ihale üzerinde bırakılan isteklinin yeterlik şartını sağlamadığına hükmederek, teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi yönünde düzeltici işlem belirlenmesine oybirliğiyle karar vermiştir.