Alt Yüklenici Belgesiyle Yeterlik Sağlamak Mümkün, Ancak İdari Şartnameye Dikkat!

Hizmet alımı ihalelerinde, özellikle teknik uzmanlık gerektiren (kalibrasyon, metroloji, test vb.) işlerde, isteklilerin yeterlik kriteri olarak istenen bazı akreditasyon belgelerine sahip olmaması sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu durumda, işin ilgili kısmının yaptırılacağı alt yükleniciye ait belgelerin yeterlik için kullanılıp kullanılamayacağı sorusu gündeme gelir. Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 27.03.2025 tarihli ve 2025/UH.II-860 sayılı Kararı, bu sorunun cevabının doğrudan ihale dokümanındaki ifadelerde saklı olduğunu göstermektedir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, ihale dokümanını doğru yorumlayarak stratejik alt yüklenici planlaması yapmanıza ve ihaleye geçerli bir teklif sunmanıza yardımcı olur.

Kararın İlgili Kısmı

"...yeterlik kriteri olarak düzenlenen TS EN ISO 17020 belgesinin "hizmet verecek firmadan" istendiği, ihale dokümanının mevcut haliyle kesinleştiği ve ihale konusu işin İdari Şartname'nin 18'inci maddesi gereği alt yüklenicilere yaptırılabileceği hususu da göz önünde bulundurulduğunda... alt yüklenici olarak beyan edilen... adına düzenlenen... TS EN ISO 17020 belgesinin İdari Şartnamenin 7.5.4'üncü maddesi düzenlemesine uygun olduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin 1'inci ve 2'nci iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır."

Olayın Arka Planı: Yeterlik Belgesi Alt Yükleniciden Sunuldu

İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü'nün "Metroloji Hizmet Alımı" ihalesinin 2. kısmında, başvuru sahibi (Epsilon Landauer) ikinci en avantajlı teklif sahibi olmuştur. İhale, Uniarch Klinik Müh. A.Ş. üzerinde bırakılmıştır.

Başvuru sahibi, ihale üzerinde bırakılan isteklinin (Uniarch) İdari Şartname'de yeterlik kriteri olarak istenen TS EN ISO 17020 akreditasyon belgesine bizzat sahip olmadığını, bu belgenin alt yükleniciye ait bir belge ile sağlanamayacağını ve bu nedenle teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğini iddia etmiştir.

İdarenin ve KİK'in Analizi: Dokümandaki İfadeye Bakılır

KİK, idarenin kararını yerinde bularak başvuruyu reddetmiştir. Kurul'un dayandığı temel gerekçeler şunlardır:

  1. Alt Yükleniciye İzin Verilmiş: İdari Şartname'nin 18. maddesi, ihale konusu işin alt yüklenicilere yaptırılabileceğine açıkça izin vermiştir.
  2. Yeterlik Kriterindeki İfade: Daha da önemlisi, İdari Şartname'nin 7.5.4 maddesi, yeterlik kriteri olan TS EN ISO 17020 belgesinin kimden istendiğini tanımlarken, "istekli" kelimesi yerine, "...belirtilen cihazlara hizmet verecek firmadan ... akreditasyon belgesini idareye sunacaktır." ifadesini kullanmıştır.
  3. Yorum: KİK, "hizmet verecek firma" ifadesinin, işi bizzat yapacak olan alt yükleniciyi de kapsadığını yorumlamıştır. İhale dokümanı alt yükleniciye izin vermişse ve yeterlik kriterindeki ifade de bu şekilde geniş yorumlanabiliyorsa, alt yüklenicinin belgesiyle yeterliğin sağlanması mevzuata uygundur.

İhale üzerinde bırakılan istekli (Uniarch), alt yüklenicisi (Radkal Müh.) adına düzenlenen ve ihale kapsamındaki tüm cihazları (Ek-1 ve Ek-2 listesi) kapsayan geçerli bir TS EN ISO 17020 belgesini sunduğu için yeterlik şartını sağlamıştır.

KİK'in Re'sen Tespitleri: Sorgulama Hatası ve Düzeltici İşlem

Başvuru sahibinin ana iddiası reddedilmiş olsa da, KİK yaptığı re'sen incelemede iki önemli aykırılık tespit etmiştir:

  1. Usulsüz Aşırı Düşük Sorgulaması: İdare, aşırı düşük teklif sorgulaması yaptığı isteklilere gönderdiği yazıda, Kamu İhale Genel Tebliği'nin 79.2.1 maddesine aykırı olarak, "teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenlere" yer vermemiştir. Bu usulsüz sorgulama nedeniyle ihale işlemleri sakatlanmıştır.
  2. Başvuru Sahibinin Belgesinde Şüphe: Kurul, başvuru sahibinin (Epsilon) kendi belgesini de incelemiş ve C Tipi muayene kuruluşu olduğunu, belgenin ihale kapsamındaki "Dansitometre Sistemleri"ni kapsayıp kapsamadığının belgeden açıkça anlaşılamadığını tespit etmiştir.

Bu iki tespit nedeniyle KİK, ihalenin düzeltici işlemle yeniden değerlendirilmesine (mevzuata uygun yeni bir aşırı düşük sorgulaması yapılması ve Epsilon'un belgesindeki şüphenin idarece araştırılması) karar vermiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, alt yüklenici ve yeterlik belgeleri ilişkisi hakkında önemli bir içtihat sunmaktadır:

  1. Alt Yüklenici Belgesiyle Yeterlik: Bir istekli, kendisinin sahip olmadığı bir teknik yeterlik belgesini (örn: kalite, akreditasyon) alt yüklenicisi aracılığıyla karşılayabilir.
  2. Kritik Şart: Bunun için ihale dokümanının (İdari Şartname Md. 18) alt yükleniciye izin vermesi ve ilgili yeterlik kriterinin (İdari Şartname Md. 7.5) "istekli" yerine "hizmeti verecek firma" gibi alt yükleniciyi de kapsayacak şekilde esnek bir dille yazılmış olması gerekir.