KİK'ten Net Kural: İdari Şartname'nin 7. Maddesinde Sayılmayan Kriterle İstekli Elenemez!

Kamu ihalelerinde, idarelerin isteklilerden talep ettiği belgelerin hangi aşamada (teklif değerlendirme mi, sözleşme aşaması mı) ve hangi dokümana dayanılarak (İdari Şartname mi, Teknik Şartname mi) isteneceği, ihalenin kaderini belirleyen en kritik hukuki ayrımlardan biridir. Bir belgenin Teknik Şartname'de yer alması, o belgenin teklif değerlendirme aşamasında bir yeterlik kriteri olarak kullanılması için yeterli midir? Kamu İhale Kurulu'nun (KİK) 27.03.2025 tarihli ve 2025/UH.I-840 sayılı Kararı, bu soruya net bir "Hayır" cevabı vermektedir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, ihale dokümanlarındaki çelişkileri ve hukuki riskleri önceden tespit ederek hak kaybına uğramanızı engeller.

Kararın İlgili Kısmı

"...idare tarafından ihale dokümanında yeterlik belgesi olarak düzenlenmeyen belgenin sunulmaması veya bu belgenin yeterli bulunmaması hususları gerekçe gösterilerek başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasında mevzuata uyarlık bulunmadığı ve başvuru sahibinin bu yöndeki iddialarının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır."

Olayın Arka Planı: Teknik Şartname Kriteriyle Eleme

Bursa İl Sağlık Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen "Tıbbi Laboratuvar Sonuç Karşılığı Hizmet Alımı" ihalesinde, bir istekli firma (Nbl Özel Sağlık Hiz. Ltd. Şti.) 11. kısma teklif vermiştir.

İdare, isteklinin teklifini, Teknik Şartname'nin 2.15 maddesinde yer alan "Teklif edilen cihaz, uluslararası immünohistokimya kalite kontrol programı NordiQC tarafından en az 30 tane antikor ile çalışarak optimum boyanma protokolüne sahip olduğu kanıtlanmış olmalıdır. Ve bu önerilen protokoller EKAP'a yüklenmelidir." düzenlemesini karşılamadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakmıştır.

Başvuru Sahibinin İddiası: Yeterlik Kriteri Değil!

İstekli firma, bu eleme kararına itiraz etmiştir. Temel savunması şu şekildedir:

  1. "NordiQC belgesi" ve 30 antikor kriteri, İdari Şartname'nin 7. maddesinde (İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri) sayılmamıştır.
  2. İdari Şartname'nin 7.5.5 maddesi, "Bu Şartnamenin 7 nci maddesi dışında ihale dokümanında sayılan diğer belgeler ve/veya düzenlenen diğer yeterlik kriterleri tekliflerin değerlendirilmesinde dikkate alınmaz." hükmünü amirdir.
  3. Dolayısıyla, Teknik Şartname'de yer alan bir husus, İdari Şartname'de bir yeterlik kriteri olarak açıkça düzenlenmediği sürece, teklif değerlendirme aşamasında bir eleme nedeni olarak kullanılamaz.

KİK'in Analizi: Dokümanlar Arasındaki Hiyerarşi

KİK, başvuru sahibini haklı bulmuştur. Kurul'un analizi, ihale hukukunun temel bir prensibine dayanmaktadır:

  • Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 30. maddesi, "sözleşmenin yürütülmesi aşamasındaki mesleki ve teknik yükümlülükler" ile "yeterlik kriterleri" arasında net bir ayrım yapar.
  • Bir belgenin veya şartın, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında (yani yeterlik aşamasında) bir eleme sebebi olabilmesi için, mutlaka İdari Şartname'nin 7. maddesinde "yeterlik kriteri" olarak tanımlanmış ve listelenmiş olması zorunludur.
  • Teknik Şartname'de yer alan ancak İdari Şartname'nin 7. maddesinde sayılmayan şartlar (somut olaydaki NordiQC belgesi gibi), bir yeterlik kriteri değil, sözleşmenin yürütülmesi aşamasında yüklenicinin yerine getirmesi gereken teknik bir yükümlülüktür.
  • İdarenin, yeterlik kriteri olmayan bir teknik şartname maddesini gerekçe göstererek istekliyi elemesi, mevzuata açıkça aykırıdır.

Bu gerekçelerle KİK, eleme kararının iptaline ve başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirmeye alınması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar vermiştir.

Analizin Sonucu

Bu karar, hem idareler hem de istekliler için doküman hiyerarşisi konusunda net bir ders niteliğindedir:

  1. İdareler için: Eğer bir belgenin (kalite belgesi, teknik sertifika vb.) istekliler tarafından teklif aşamasında sunulması ve bir yeterlik kriteri olarak değerlendirilmesi isteniyorsa, bu belgenin mutlaka İdari Şartname'nin 7. maddesine eklenmesi şarttır. Sadece Teknik Şartname'ye yazmak yeterli değildir ve hukuken geçersiz bir elemeye yol açar.
  2. İstekliler için: Bir ihalede, sadece Teknik Şartname'de yer alan ve İdari Şartname'nin 7. maddesinde listelenmeyen bir belgeye sahip olmadığınız gerekçesiyle elenirseniz, bu karar yüksek ihtimalle hukuka aykırıdır. Bu tür belgeler, ihaleyi kazandığınız takdirde sözleşme aşamasında sunmanız gereken belgelerdir.