Sayıştay Kararı: Yeni Birim Fiyatta Güncel Olmayan (Eski) Kamu Pozunun Kullanılması Kamu Zararıdır

Yeni birim fiyat (YBF) tespitleri, Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ) Madde 22'ye göre yapılırken, idarelerin "kamu idarelerinde mevcut analizleri" (YİGŞ 22/2-b) kullanması yaygın bir yöntemdir. Ancak, kamu idarelerinin (KGM, DSİ, ÇŞB) bu pozları ve analizleri yıllar içinde güncellemesi (özellikle işçilik girdilerini düşürmesi), idarelerin hangi yılın analizini kullanacağı konusunda kritik bir kamu zararı riski yaratmaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, YBF analizlerinin güncel mevzuata ve kamu rayiçlerine uygun olarak hazırlanmasını sağlar. Bu analizde, Sayıştay 4. Dairesinin 17.01.2017 tarih ve 154 sayılı kararını inceliyoruz.

Kararın İlgili Kısmı

"Oysa iş artışına ilişkin imalatlara ait yeni birim fiyatların, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22’nci maddesinde belirtilen sıraya uyularak, imalatın gerçekleştirildiği tarihte geçerli olan ve yürürlükte bulunan analizler kullanılarak belirlenmesi gerekmektedir."

Güncel Olmayan KGM Pozu ile Yeni Birim Fiyat Tespiti

Bir yapım işinde, sözleşme dışı "püskürtme betonu yapılması" imalatı için yeni birim fiyat tespiti gerekmiştir. İdare, YİGŞ Md. 22/2-b uyarınca Karayolları Genel Müdürlüğü'nün (KGM) ilgili KGM.16.581/1 pozunu esas almıştır. Ancak idare, bu pozun eski tarihli analizini kullanmıştır. Oysa KGM, bu pozu 2012 yılında güncellemiş ve analizdeki "işçilik giderlerini" önemli ölçüde azaltarak pozun birim fiyatını düşürmüştür.

Sayıştay Değerlendirmesi: "Fiyat Tespiti, İmalatın Gerçekleştirildiği Tarihteki Güncel Analize Göre Yapılmalıdır"

Sayıştay denetçisi, idarenin güncel ve daha düşük maliyetli analizi kullanmak yerine, eski ve daha yüksek maliyetli analizi kullanarak yeni fiyat tespiti yapmasının kamu zararına yol açtığını tespit etmiştir. Sayıştay 4. Dairesi bu tespiti onaylamıştır. Daire, YİGŞ Md. 22'ye göre yeni birim fiyatın, imalatın gerçekleştirildiği tarihte geçerli olan ve yürürlükte bulunan güncel analizler kullanılarak belirlenmesi gerektiğini vurgulamıştır. Güncel poz varken eski pozun kullanılması mevzuata aykırıdır ve fazla ödeme teşkil etmektedir.

Analizin Sonucu

  • İdareler için ders: Yeni birim fiyat tespiti yapılırken YİGŞ 22/2-b (diğer idarelerde mevcut analizler) kullanılacaksa, o pozun en güncel versiyonunun kullanılması zorunludur. Kamu idarelerinin (KGM, ÇŞB vb.) poz güncellemeleri yakından takip edilmeli, eski tarihli ve daha yüksek maliyetli analizler kullanılmamalıdır.
  • Yükleniciler için ders: YBF tespiti için idareye analiz sunulurken veya idarenin analizini kontrol ederken, kullanılan kamu pozlarının ve rayiçlerin güncel olması gerektiği (ne yüklenici lehine ne de aleyhine) bilinmelidir. Güncel olmayan pozlara dayalı fiyat tespitleri, Sayıştay denetimlerinde iptal edilme ve kamu zararı çıkarılma riski taşır.