Yemek İhalelerinde Kapasite Raporu ve Oda Ayrımı. Esnaf ve Sanatkarlar İhaleye Giremez mi?

Hizmet alım ihalelerinde idareler, yüklenicinin üretim gücünü ölçmek için kapasite raporu isterler. Ancak bazı idareler, teknik şartnamelere "Ticaret Odası onaylı kapasite raporu" şeklinde kısıtlayıcı ifadeler koyarak, Esnaf ve Sanatkarlar Odası'na kayıtlı işletmeleri dışlamaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, ihaleye katılım hakkınızı korumanızı sağlar. Aşağıda Kamu İhale Kurulu'nun 07.05.2025 tarihli ve 2025/UH.I-1092 sayılı kararı analiz edilmiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"...söz konusu İdari Şartname maddesinde istenilen kapasite raporu için esnaf ve sanatkâr odalarına kayıtlı olan yemek üretim tesisleri ile yapılan sözleşmenin kullanılamayacağı anlaşıldığından anılan düzenlemenin rekabeti engelleyici nitelikte olduğu..."

İsteklinin "Oda Ayrımı Yapılıyor" İddiası

Üniversite yemek ihalesinde idare, "Yedek Mutfak" şartı olarak, yüklenicinin acil durumlarda kullanacağı tesisin kapasite raporunun "Ticaret Odası'ndan alınmış" olmasını şart koşmuştur. İstekli, bu ifadenin Esnaf ve Sanatkarlar Odası'na kayıtlı olan yemek firmalarının kapasite raporlarını geçersiz kıldığını, bunun da rekabeti engellediğini ve 4734 sayılı Kanun'a aykırı olduğunu iddia etmiştir.

İdarenin Savunması

İdare, hizmetin büyüklüğü ve niteliği gereği tacir sıfatına haiz firmalarla çalışmak istediğini, bu nedenle Ticaret Odası şartı getirdiğini savunmuştur.

Kamu İhale Kurulu'nun "Her İki Oda da Geçerlidir" Kararı

Kurul, mevzuatı inceleyerek Türkiye'de kapasite raporu düzenleme yetkisinin hem Ticaret/Sanayi Odalarında hem de Esnaf ve Sanatkarlar Odalarında olduğunu belirtmiştir. Bir ihalede sadece "Ticaret Odası" ibaresinin geçmesi, Esnaf ve Sanatkarlar Odası'na kayıtlı, ancak işi yapabilecek kapasitedeki işletmeleri haksız yere eler.

Kurul, "Ticaret Odasından alınmış" ibaresinin rekabeti kısıtladığına ve fırsat eşitliğini bozduğuna hükmetmiştir. Kapasite raporunun hangi odadan alındığının değil, içeriğindeki üretim miktarının (örneğin günlük 1200 porsiyon) önemli olduğu vurgulanmıştır. Bu nedenle ihalenin iptaline karar verilmiştir.

 

Analizin Sonucu

Bu karar, yeterlik kriterlerinin belirlenmesinde şu hususları öne çıkarır:

  • Kapsayıcılık: İdareler, belgeleri tanımlarken belirli bir odayı veya zümreyi işaret etmemeli, eşdeğer yetkiye sahip kurumların belgelerini de kabul etmelidir.
  • Esnaf Odası Raporları: Esnaf ve Sanatkarlar Odası tarafından düzenlenen kapasite raporları, kamu ihalelerinde Ticaret Odası raporları ile eşdeğer kabul edilmelidir.
  • İptal Sebebi: Dokümanda belirli bir odayı zorunlu kılan ifadeler varsa, bu durum ihalenin iptali için geçerli bir sebeptir.