Kamu ihalelerinde geçici teminat, isteklilerin tekliflerinin ciddiyetini göstermek ve ihale sonuçlandıktan sonra sözleşme imzalamaktan kaçınmalarını önlemek amacıyla alınan bir güvencedir. Teminatın, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda ve ihale dokümanında belirtilen usul ve esaslara uygun olarak sunulması, teklifin geçerliliği için bir ön koşuldur. Özellikle nakit teminatların banka aracılığıyla yatırılması sürecinde, parayı yatıran kişi ile ihaleye teklif veren isteklinin aynı kişi olup olmaması gerektiği, zaman zaman tereddütlere yol açabilen bir konudur. Bu tür şekli unsurlara ilişkin uyuşmazlıklar, ihale sürecinin seyrini etkileyebilmektedir. İhale hazırlık sürecinde, teminatın sunulması gibi kritik aşamalarda hata yapmamak için Yaka Danışmanlık gibi uzman kuruluşlardan destek almak, olası hak kayıplarının önüne geçebilir. Kamu İhale Kurulunun 06.08.2025 tarihli ve 2025/UH.I-1672 sayılı kararı, bu konuya açıklık getirerek önemli bir içtihat oluşturmaktadır.

Başvuru Sahibinin İddiası: "Teminat Başkası Tarafından Yatırıldı"

Karara konu olan ve kısımlara ayrılmış bir yemek hizmeti alımı ihalesinin 3'üncü kısmına ilişkin olarak yapılan itirazen şikâyet başvurusunda, başvuru sahibi, sınır değer hesabının hatalı yapıldığını iddia etmiştir. Bu iddianın temel dayanağı, sınır değer hesabına dahil edilen bir isteklinin (gerçek kişi) geçici teminatının usulüne uygun olmadığıydı. Başvuru sahibine göre, bu isteklinin nakit geçici teminatı, kendisi tarafından değil, oğlu tarafından yatırılmıştı ve bu durum teminatı geçersiz kılıyordu. Eğer bu isteklinin teklifi geçersiz sayılsaydı, sınır değer değişecek ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi de sınır değerin altında kalarak aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerekecekti.

Kurulun Değerlendirmesi: Önemli Olan Teminatın Kimin Adına Yatırıldığıdır

Kamu İhale Kurulu, yaptığı incelemede başvuru sahibinin bu iddiasını yerinde bulmamıştır. Kurul'un kararının temelinde, nakit teminatın yatırılması işlemindeki asıl amacın ve belirleyici unsurun ne olduğu yatmaktadır.

Kurul, şikâyete konu isteklinin sunduğu yeterlik bilgileri tablosunda, nakit teminat yatırıldığına dair banka dekontunun EKAP'a yüklendiğini tespit etmiştir. Yüklenen dekont incelendiğinde, havale işleminin gerçekten de isteklinin oğlu olan farklı bir şahsın hesabından yapıldığı görülmüştür. Ancak Kurul, dekontun "açıklama" kısmına odaklanmıştır. Dekontun açıklama bölümünde, ihaleye teklif veren isteklinin adı, T.C. kimlik numarası, ihalenin kayıt numarası (İKN) ve "geçici teminat" olduğu açık ve net bir şekilde belirtilmekteydi.

Bu tespitler ışığında Kurul, aşağıdaki değerlendirmeyi yapmıştır:

  • Mevzuatta, nakit geçici teminatın bizzat isteklinin kendi banka hesabı üzerinden yatırılmasını zorunlu kılan bir hüküm bulunmamaktadır.
  • Esas olan, yatırılan paranın hangi ihaleye ve hangi istekliye ait olduğunun şüpheye yer bırakmayacak şekilde belirtilmesidir.
  • İncelenen olayda, banka dekontunun açıklama kısmında yer alan bilgiler (isteklinin adı, T.C. kimlik numarası, İKN), teminatın şikâyete konu istekli adına ve ilgili ihale için yatırıldığını açıkça göstermektedir.
  • Parayı fiziken veya kendi hesabından yatıran kişinin kim olduğunun, bu açıklık karşısında bir önemi yoktur.

Bu gerekçelerle Kurul, söz konusu isteklinin geçici teminatının usulüne uygun olduğuna ve teklifinin geçerli kabul edilmesinde bir hata bulunmadığına karar vermiştir. Dolayısıyla, idarenin sınır değer hesabında da bir yanlışlık olmadığı sonucuna varılmıştır.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, kamu ihale hukukunda şekilciliğin, amacını aşan bir katılıkta yorumlanmaması gerektiğini gösteren önemli bir örnektir.

  • İdareler Açısından: İdareler, nakit teminat dekontlarını incelerken, parayı yatıran hesaptan ziyade, dekontun açıklama kısmında yer alan bilgilere odaklanmalıdır. Eğer açıklama kısmında, paranın hangi istekli adına ve hangi ihale için yatırıldığı net bir şekilde belirtilmişse, bu teminatı geçerli kabul etmelidirler. Aksi bir tutum, aşırı şekilcilik olarak değerlendirilebilir ve Kurul tarafından hukuka aykırı bulunabilir.
  • İstekliler Açısından: İstekliler, nakit teminat yatırırken, banka dekontunun açıklama kısmına kendi adlarını/unvanlarını, vergi/T.C. kimlik numaralarını ve ihalenin kayıt numarasını eksiksiz ve doğru bir şekilde yazdırmalıdır. Bu bilgilerin varlığı, parayı kimin yatırdığından bağımsız olarak teminatın geçerliliği için yeterlidir. Ancak olası tereddütleri ve şikâyetleri en baştan önlemek adına, mümkünse teminatın isteklinin kendi hesabından yatırılması tavsiye edilebilir.

Sonuç olarak Kurul, üçüncü bir kişi tarafından yatırılan ancak kime ve hangi işe ait olduğu açıkça belirtilen nakit teminatın geçerli olduğuna hükmederek, başvuruyu reddetmiştir.