Formüle Bağlı Sözleşmelerde Fiyat Farkı Karmaşası

Danışmanlık ihalelerinde bazen "Teknik Personel Ücreti (A)" ana kalem, "Genel Giderler (B)" ise A'nın bir yüzdesi (örneğin %138'i) olarak teklif edilir. Peki, asgari ücret zammı nedeniyle A kalemi arttığında, B kalemi de otomatik artar mı? Yoksa B'ye fiyat farkı verilmez mi? Bu karmaşık hesaplamalarda Yaka Danışmanlık uzmanlığı, doğru ödeme yapmanızı sağlar. Bu analiz, Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 23.10.2024 tarihli ve 57308 tutanak sayılı kararı esas alınarak hazırlanmıştır.

Kararın İlgili Kısmı

"B iş kalemi teklif bedelinin sabit bir bedel olmadığı, teknik personel ücretlerine ödenecek toplam bedel üzerinden sabit yüzde teklif oranı (%138) ile hesaplanacak değişken bir bedel olduğu... A iş kaleminin ödenen bedelinde meydana gelen bir artışın B iş kaleminin ödenecek bedelini doğrudan etkileyeceği..."

A'nın Yüzdesi Olarak Belirlenen B Kalemi

Bir mühendislik/danışmanlık ihalesinde, yükleniciye iki kalem üzerinden ödeme yapılmaktadır:

  • A Kalemi: Teknik personel ücretleri (Asgari ücret fiyat farkı ödeniyor).
  • B Kalemi: Genel giderler (Ofis, idari personel vb.). Sözleşmeye göre B, A'nın %138'i kadardır.

İdare, A kalemine asgari ücret fiyat farkı ekleyip A'yı yükseltmiş, sonra B'yi de bu yükselmiş A üzerinden (%138) hesaplayarak ödemiştir.

Sayıştay Dairesinin 'Fiyat Farkı Sadece İşçiyedir' İtirazı

Sayıştay Dairesi, mevzuata göre asgari ücret fiyat farkının sadece "işçilik" (A kalemi) için ödenebileceğini, B kalemi (genel giderler) için fiyat farkı ödenemeyeceğini, dolayısıyla B'nin artırılmasının kamu zararı olduğunu savunmuştur.

Temyiz Kurulu'nun 'Sözleşme Matematiği' Kararı

Sayıştay Temyiz Kurulu, olaya "fiyat farkı" değil "sözleşme birim fiyatı" mantığıyla bakmıştır:

  1. Değişken Fiyat: B kalemi sabit bir rakam değil, bir formüldür (B = A x 1,38).
  2. Otomatik Yansıma: A kalemi (fiyat farkı dahil) ne kadar olursa, B kalemi de onun %138'i olmak zorundadır. Bu "ekstra fiyat farkı" değil, sözleşmedeki B fiyatının hesaplanma şeklidir.
  3. Maliyet İlişkisi: B kalemi, idari personel ve ofis giderlerini kapsar. Asgari ücret artışı teknik personeli (A) etkilediği gibi, idari personeli (B) de etkiler. Formül bu mantıkla kurulmuştur.
  4. Sonuç: B kalemine yapılan ödeme mevzuata uygundur, kamu zararı kararı bozulmuştur.

Analizin Sonucu

  • Sözleşme Formülü: Ödemeler, sözleşmedeki matematiksel formüle göre yapılır. Formül "B, A'nın yüzdesidir" diyorsa, A arttıkça B de artar.
  • Fiyat Farkı Tanımı: Bu artış teknik olarak "B kalemine verilen fiyat farkı" değil, "B kaleminin güncel sözleşme fiyatıdır".
  • İhale Hazırlığı: İdareler, bu tür yüzde usulü tekliflerde artışların çarpan etkisi yaratacağını ihale aşamasında öngörmelidir.