Matematiksel Artış mı, Çifte Ödeme mi?

Hizmet alım ihalelerinde bazı gider kalemleri, ana personel maliyetine bağlı oransal (yüzdesel) olarak belirlenir. Personel ücreti arttığında bu giderlerin de artıp artmayacağı, denetimlerde sıkça sorgulanan bir konudur. Hakediş hesaplamalarındaki bu tür teknik detaylarda Yaka Danışmanlık uzmanlığına başvurmak, hem idarelerin hem de firmaların mali kayıplarını önler. Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 27.12.2023 tarihli ve 56263 tutanak sayılı kararı bu konuyu netleştirmiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"B kalemi, A kaleminin %138'i oranında formüle edildiğinden, bu kalemin, A'ya ödenen toplam bedelin (fiyat farkı dahil) %138 oranında hesaplanıp ödenmesinde şartname, sözleşme ve bunların atıf yaptığı Fiyat Farkı Kararnamesi hükümlerine aykırı bir durum yoktur."

İdarenin Ödeme Yöntemi

Raylı sistem mühendislik hizmeti ihalesinde, ödemeler iki ana kalemde toplanmıştır: A (Teknik Personel Ücretleri) ve B (Genel Giderler/Geri Ödenecek Masraflar). Sözleşmeye göre B kalemi, A kaleminin %138'i olarak formüle edilmiştir (B = A * 1.38). İdare, personel ücretlerine (A) asgari ücret fiyat farkı uyguladıktan sonra, artışlı A tutarı üzerinden %138 oranını uygulayarak B kalemini ödemiştir. Sayıştay dairesi, B kalemi için ayrıca fiyat farkı doğuran bu uygulamanın hatalı olduğunu savunmuştur.

Sayıştay Temyiz Kurulu'nun "Formül İşler" Kararı

Kurul, sözleşmedeki formülün açık olduğunu belirtmiştir. B kalemi bağımsız bir kalem değil, A kalemine endeksli bir kalemdir. Teknik personele ödenen ücretler (fiyat farkı dahil) arttığında, sözleşmedeki formül gereği B kalemi de matematiksel olarak artmaktadır. Bu durum, B kalemi için "ayrıca" bir fiyat farkı verilmesi demek değildir; sözleşmenin ödeme formülünün doğal sonucudur. Dolayısıyla yapılan ödeme mevzuata uygundur ve kamu zararı yoktur.

Analizin Sonucu

  • Sözleşme Formülü Esastır: Eğer genel giderler, personel maliyetinin sabit bir yüzdesi olarak tanımlanmışsa, personel maliyeti fiyat farkıyla arttığında genel gider ödemesi de aynı oranda artar.
  • Çifte Ödeme Değildir: Bu artış, mevzuata aykırı bir "ekstra fiyat farkı" değil, sözleşme matematiğinin gereğidir.
  • İhale Dokümanı Bağlayıcılığı: Teklifler bu formüle göre verildiği için, ödemelerin de bu formüle sadık kalınarak yapılması zorunludur.