Sayıştay Uyardı: Artırımlı Fiyat Farkı Hesabında "Fiyat Farkına Fiyat Farkı" Ödemeyin!

4735 sayılı Kanun'a eklenen geçici maddelerle getirilen ek ve artırımlı fiyat farkı düzenlemeleri, özellikle enflasyonist dönemlerde sözleşme yönetiminin en karmaşık parçasını oluşturmaktadır. Formüllerin yanlış yorumlanması, idareleri ciddi kamu zararı riskleriyle karşı karşıya bırakmaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, hakediş ödemelerinizin mevzuata uygunluğunu garanti altına alır. Bu analizimizde, Sayıştay 8. Dairesi'nin 22.05.2025 tarih ve 348 sayılı Kararını inceleyerek, artırımlı fiyat farkı hesabında "An" değerinin nasıl belirlenmesi gerektiğini ve yapılan tipik hatayı ele alacağız.

Kararın İlgili Kısmı

"Ancak, Geçici 6'ncı madde uyarınca 2022 Aralık-2023 Eylül (...) dönemine ilişkin olarak düzenlenen hakedişlerdeki artırımlı fiyat farkı ödemelerinde, An değerine, 2013/5215 sayılı Kararname gereği yükleniciye ödenen asgari ücret fiyat farklarının dahil edilmesi sonucu fiyat farkına fiyat farkı ödenmesi suretiyle mevzuata aykırı davranıldığı anlaşılmıştır."

Olayın Arka Planı: İki Ayrı Fiyat Farkı Ödemesi

Bir üniversite tarafından ihale edilen "36 Aylık Taşımalı Malzemeli Yemek Hizmeti" işinin sözleşmesinde, fiyat farkının yalnızca 2013/5215 sayılı Esaslar'ın 6. maddesine (yani asgari ücret ve işçilik maliyetlerindeki değişiklik) göre hesaplanacağı düzenlenmiştir. İdare, sözleşme boyunca yükleniciye asgari ücret artışlarından kaynaklanan bu farkları ödemiştir.

Daha sonra, 4735 sayılı Kanun'un Geçici 6. maddesi (artırımlı fiyat farkı) yürürlüğe girince, idare bu yeni düzenlemeye dayanarak yükleniciye ayrıca artırımlı fiyat farkı ödemeye karar vermiştir.

İdarenin Hatalı Hesaplama Yöntemi

Sorun, artırımlı fiyat farkının nasıl hesaplandığında ortaya çıkmıştır. İlgili Esaslar'ın 6. maddesindeki artırımlı fiyat farkı formülü ($Fd = An \times D \times (Pn-1)$) "An" değerini (uygulama ayında gerçekleşen iş tutarı) temel alır. İdare, bu "An" değerini hesaplarken, o ay yapılan işin sözleşme birim fiyatı ile bulunan tutara, daha önce ödediği asgari ücret fiyat farkını da eklemiş ve bu toplam tutar üzerinden artırımlı fiyat farkı hesaplamıştır.

Sayıştay Kararı: Mükerrer Ödeme Tespiti

Sayıştay Dairesi, bu yöntemin açıkça mevzuata aykırı olduğunu belirtmiştir. Kararda, bu işlemin "fiyat farkına fiyat farkı ödenmesi" anlamına geldiği vurgulanmıştır. "An" değeri, uygulama ayında gerçekleşen iş kalemlerinin sözleşmedeki orijinal birim fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutar olmalıdır. Zaten ödenmiş olan bir fiyat farkının (asgari ücret farkı), yeni hesaplanacak bir fiyat farkının (artırımlı fark) matrahına dahil edilmesi mükerrer ödemeye ve kamu zararına yol açmıştır.

Sorumluların Savunması ve Reddi

Sorumlular savunmalarında, asgari ücret artışından kaynaklanan farkın "fiyat farkı" olmadığını, "işçilik maliyetindeki değişiklik" olduğunu iddia etmişlerdir. Sayıştay bu savunmayı reddetmiştir. Kararda, asgari ücret artışına bağlı ödemelerin, bizzat "Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar"ın 6. maddesi hükmü kapsamında ödenen fiyat farkları olduğu, bu nedenle "An" değerine dahil edilemeyeceği net bir dille ifade edilmiştir.

Analizin Sonucu

  • "An" Değerinin Tanımı: Artırımlı fiyat farkı hesabındaki (veya genel fiyat farkı hesaplarındaki) "An" değeri (hakediş tutarı), o ay yapılan işin sözleşmedeki orijinal bedelini ifade eder. Bu bedele, başka bir mevzuat (örn: asgari ücret farkı) kapsamında ödenmiş olan herhangi bir fiyat farkı tutarı eklenemez.
  • Mükerrer Ödeme Riski: Sözleşmesinde sadece asgari ücret farkı ödemesi olan (Esaslar Md. 6) hizmet alımlarında, sonradan Geçici 6. madde (artırımlı fark) uygulanırken, "An" matrahına asgari ücret farkı dahil edilirse, asgari ücret artışından kaynaklanan maliyet hem Md. 6 ile hem de Geçici Md. 6 ile iki kez ödenmiş olur.
  • İdarelerin Kontrol Yükümlülüğü: Harcama yetkilileri ve gerçekleştirme görevlileri, artırımlı fiyat farkı hakedişlerini onaylarken, "An" değerinin hangi kalemlerden oluştuğunu detaylıca kontrol etmeli ve matrahta başka bir fiyat farkı ödemesinin bulunmadığından emin olmalıdır.