Fiyat Farkı Hesabındaki Gizli Detay: Yemek Primi İstisnası Artışı Kamu Zararına Yol Açtı!

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında, asgari ücret artışlarına bağlı olarak ödenen fiyat farkının (Fiyat Farkı Esasları Md. 6) hesabı, sadece artan maliyetleri değil, aynı zamanda artıştan kaynaklanan azalışları da içermelidir. İşveren Uygulama Tebliği'ne göre, asgari ücret arttıkça, prime esas kazançtan istisna tutulan günlük yemek bedeli tutarı da artmakta, bu da işverenin SGK prim yükünü azaltmaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, fiyat farkı hesaplamalarınızın SGK istisnalarını doğru yansıtmasını ve kamu zararı riskini ortadan kaldırmasını sağlar. Sayıştay 5. Dairesi’nin 29.04.2025 tarihli ve 698 sayılı kararı (A fıkrası), bu teknik detayın önemini vurgulamaktadır.

Kararın İlgili Kısmı

"Uygulama ayına ilişkin aylık ücret bordrosunda belirtilen kısa vadeli sigorta kolları prim oranı ile idari şartnamede idarece öngörülen kısa vadeli sigorta kolları prim oranı arasında farklılık olması halinde, bu değişiklik fiyat farkı hesabında dikkate alınır." (Fiyat Farkı Esasları Md. 6/3 alıntısı)

"...brüt ücretlerdeki artış dolayısıyla yemek prim istisna tutarının artması nedeniyle yemek ücreti üzerinden ödenen prim tutarında meydana gelen düşüşlerin fiyat farkı hesabında dahil edilmesi gerekmekte iken... yükleniciye fiyat farkı ödemesi yapılarak kamu zararına neden olunduğu anlaşılmaktadır."

Olayın Arka Planı: Fiyat Farkı Hesabında Gözden Kaçan Azalış

Bir belediyenin hizmet alım işinde, yükleniciye asgari ücret artışlarına bağlı olarak işçilik fiyat farkı ödenmiştir. İdare, fiyat farkını hesaplarken sadece artan brüt ücret maliyetlerini dikkate almıştır.

Hukuki Zemin ve Sayıştay'ın Tespiti

Yemek Primi İstisnası: İşveren Uygulama Tebliği'ne göre, sigortalılara ödenen yemek parasının, günlük asgari ücretin %6'sı kadar olan kısmı SGK prime esas kazancından istisnadır.

Asgari Ücret Artışının Etkisi: Asgari ücret arttığında, bu %6'lık istisna tutarı da matematiksel olarak artar.

Sonuç (Prim Azalışı): İstisna tutarının artması, işverenin yemek bedeli üzerinden ödediği SGK priminin (işveren hissesi) azalması anlamına gelir.

Hata: İdare, Fiyat Farkı Esasları Md. 6'ya göre "işçinin brüt maliyeti ile uygulama ayındaki brüt maliyeti arasındaki farkı" hesaplarken, sadece artışları hesaba katmış, prim yükündeki bu azalışı hesaptan düşmemiştir.

Sayıştay, Fiyat Farkı Esasları Md. 6/3'e (prim oranlarındaki değişikliğin dikkate alınması) ve Md. 6/1'e (maliyetler arasındaki fark) dayanarak, bu azalışın mutlaka hesaba katılması gerektiğini, aksi takdirde yükleniciye fazla ödeme yapılarak kamu zararına neden olunduğunu tespit etmiştir.

Analizin Sonucu

İdareler İçin: Asgari ücret fiyat farkı hesaplanırken, sadece artan maliyetlere değil, aynı zamanda asgari ücret artışına bağlı olarak SGK prim yükünü azaltan faktörlere (özellikle yemek primi istisnası artışı) da dikkat edilmelidir. Net fark (artışlar eksi azalışlar) ödenmelidir.

Yükleniciler İçin: Hakedişlerde bu detayın atlanması, sonradan denetimlerde kamu zararı tespiti ve faiziyle birlikte geri ödeme riski doğurur.

Nihai Karar: Daire, kamu zararı tespitinin doğru olduğuna karar vermiştir. Ancak, sorumluların temyiz aşamasında sunduğu belgelerle, Daire'nin ilk tazmin hükmü kararından sonra söz konusu tutarın yükleniciden tahsil edildiği anlaşılmıştır. Bu tahsilat, "ilamın infazı" (yerine getirilmesi) mahiyetinde olduğundan, Daire "söz konusu tutarla ilgili olarak yapılacak işlem olmadığına" karar vermiştir.