Analiz mi Bağlayıcı, Birim Fiyat mı?

Teklif birim fiyatlı ihalelerde, asıl olan "birim fiyat cetvelindeki" rakamdır. Ancak bazı özel veya kapsamlı işlerde idareler analiz de ister. Analizdeki bir çarpım hatasının (örneğin 2x2=5 yazılması) toplam fiyatı şişirdiği fark edilirse ne yapılmalı? Bu teknik ve hukuki detayı yönetmek için Yaka Danışmanlık tecrübesine güvenebilirsiniz. Bu analiz, Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 22.05.2024 tarihli ve 56898 tutanak sayılı kararı esas alınarak hazırlanmıştır.

Kararın İlgili Kısmı

"Fiyat analizinde ortaya çıkan çarpım hatası... sözleşmenin esaslı unsurlarından olan teklif fiyatların yanlış oluşmasına sebebiyet vermektedir... 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesi kapsamında kamu zararına sebebiyet verilmesi durumu söz konusudur."

Tünel Kazısında Analiz Hatası

Bir baraj inşaatında, "Derivasyon Tüneli Kazısı" iş kalemi için yüklenicinin sunduğu analizde, makine saati ile birim fiyatın çarpımında aritmetik hata yapıldığı ve tutarın olduğundan yüksek yazıldığı, bu yüksek tutarın da birim fiyata aynen yansıtıldığı yıllar sonra tespit edilmiştir.

Sorumluların 'Teklif Esastır' Savunması

Sorumlular, ihalenin "teklif birim fiyat" üzerinden yapıldığını, idarenin analizleri kontrol etme yükümlülüğü olmadığını, sözleşmenin analiz üzerinden değil birim fiyat üzerinden kurulduğunu, dolayısıyla analizdeki hatanın sözleşme fiyatını değiştiremeyeceğini savunmuşlardır. "Yüklenici o fiyata razı olmuştur, analizi yanlış da olsa fiyat bağlayıcıdır" demişlerdir.

Sayıştay Temyiz Kurulu'nun Kararı: Basit Hesap Hatası Düzeltilir

Sayıştay, Borçlar Kanunu'nun "basit hesap yanlışlıkları sözleşmenin geçerliliğini etkilemez, düzeltilir" ilkesine dayanmıştır.

  1. Sözleşme Eki: Sözleşmede "Birim Fiyat Analizleri" sözleşmenin ayrılmaz parçası ve eki olarak sayılmıştır.
  2. Hatanın Etkisi: Analizdeki çarpım hatası, birim fiyatın fahiş/hatalı oluşmasına neden olmuştur. Bu bir "stratejik fiyatlandırma" değil, açıkça matematiksel bir hatadır.
  3. Kamu Zararı: İdare, bu hatayı fark edip düzeltmeliydi. Düzeltmeden, hatalı (yüksek) fiyat üzerinden ödeme yapmak kamu kaynağında eksilmeye yol açar.

Analizin Sonucu

  • Matematiksel Kontrol: İhale komisyonları ve kontrol teşkilatları, sunulan analizlerdeki çarpım/toplam hatalarını mutlaka kontrol etmelidir.
  • Düzeltme: Açık bir hesap hatası varsa, bu hata yüklenici aleyhine de olsa lehine de olsa düzeltilmeli ve ödemeler doğru tutar üzerinden yapılmalıdır.
  • Sözleşme Bütünlüğü: Analizler "süs" değildir; sözleşmenin eki sayıldığı sürece bağlayıcılığı vardır.