Elektronik ihale (e-ihale) süreçleri, kamu alımlarında hızı ve şeffaflığı artırırken, istekliler için de yeni sorumluluklar getirmektedir. Tekliflerin elektronik ortamda hazırlanması ve sunulması sırasında yapılan basit bir yazım hatası (typo) dahi, geri dönülemez sonuçlar doğurabilir. İhale süreçlerinin bu hassas doğası, profesyonel destek almanın önemini artırmaktadır. Yaka Danışmanlık, ihale dokümanının hazırlanmasından teklifin sunulmasına, sözleşme yönetiminden hakediş takibine kadar tüm aşamalarda yaşanabilecek sorunlara karşı stratejik çözümler sunmaktadır. Kamu İhale Kurulunun 23.07.2025 tarihli ve 2025/UH.I-1549 sayılı kararı, teklif sunulduktan sonra "bariz maddi hata" iddiasıyla teklifin geçersiz sayılmasını talep eden bir isteklinin başvurusunu ele alarak, tekliflerin hukuki niteliği ve bağlayıcılığı konusunda önemli bir içtihat oluşturmaktadır.

Binde Birlik Fiyatın Arkasındaki İddia: Sehven Yapılan Hata

Bir kamu kurumunun şoför dahil araç kiralama hizmeti alımı ihalesinde, bir istekli son fiyat teklifini sunarken birim fiyat teklif cetvelinde yer alan "Minibüs Kiralama Bedeli" kalemi için, piyasa değerinin çok altında, sembolik bir rakam olan 420,00 TL birim fiyat teklif etmiştir. İhalenin kendi üzerinde kalmasının ardından bu durumu fark eden istekli, idareye ve ardından Kuruma başvurarak, bu rakamın aslında 420.000,00 TL olması gerektiğini, yapılan hatanın açık ve bariz bir maddi hata olduğunu, bu durumun teklif iradesini sakatladığını ve Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre teklifinin geçersiz sayılması gerektiğini iddia etmiştir. Kısacası, kendi teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasını talep etmiştir.

Kurulun Kararı: Teklif Sunulduktan Sonra Geri Dönüş Yoktur

Kamu İhale Kurulu, yaptığı incelemede temel bir ilkeye odaklanmıştır: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 30. maddesinde yer alan "Verilen teklifler, zeyilname düzenlenmesi hali hariç, herhangi bir sebeple geri alınamaz ve değiştirilemez" hükmü. Bu hüküm, ihale sürecinin temelini oluşturan güvenirlik ve tekliflerin bağlayıcılığı ilkelerinin bir yansımasıdır.

Kurul, isteklinin kendi iddiasının aksine, birim fiyat teklif cetvelinde herhangi bir "aritmetik hata" (çarpma veya toplama hatası) bulunmadığını tespit etmiştir. Sorun, birim fiyatın kendisinin hatalı yazılmasından kaynaklanmaktadır. Kurul, teklif mektubunu ve ekindeki cetveli imzalayarak sunan isteklinin, dokümandaki tüm koşulları kabul ettiğini ve teklif ettiği fiyatlarla işi yapmayı taahhüt ettiğini belirtmiştir. İsteklilerin, sonradan "hata yaptım" diyerek teklifleriyle bağlı kalmamalarının kabul edilmesinin, 4734 sayılı Kanun'un ruhuna ve güvenirlik ilkesine temelden aykırı olacağını vurgulamıştır.

Ayrıca Kurul, bir teklifin işin maliyetini karşılayıp karşılamadığının denetim mekanizmasının, isteklinin kendi beyanına dayalı bir iptal talebi değil, idare tarafından yürütülen "aşırı düşük teklif sorgulaması" süreci olduğunu hatırlatmıştır. Somut olayda, isteklinin toplam teklifi, idarece belirlenen aşırı düşük teklif sınır değerinin üzerinde kaldığı için böyle bir sorgulama da yapılmamıştır.

Analizin Sonucu ve Taraflar İçin Çıkarımlar

Bu karar, istekliler için son derece önemli bir uyarı niteliği taşımaktadır. Elektronik ortamda veya fiziki olarak sunulan teklifler, sunulduğu andan itibaren hukuki bir bağlayıcılık kazanır ve sonradan değiştirilemez.

İstekliler için en temel çıkarım, birim fiyat teklif cetvellerini ve toplam teklif bedellerini, EKAP üzerinden onaylamadan veya zarfı kapatmadan önce defalarca kontrol etme zorunluluğudur. Özellikle sıfırların veya virgüllerin yanlış yerleştirilmesi gibi basit görünen hatalar, şirketi milyonlarca liralık bir taahhüdün altına sokabilir. Bir hata yapıldığının fark edilmesi durumunda, ihalenin kendi üzerlerinde kalması halinde, bu hataya rağmen sözleşmeyi imzalamak veya geçici teminatın irat kaydedilmesi riskini göze almak arasında zor bir seçimle karşı karşıya kalabilirler.

İdareler açısından ise bu karar, isteklilerin kendi hatalarına dayanarak ihale sürecinden çekilme taleplerine karşı net bir duruş sergilenmesi gerektiğini göstermektedir. Teklifte aritmetik bir hata olmadığı sürece, birim fiyatın piyasa koşullarına uygun olup olmadığı, idarenin değil, isteklinin sorumluluğundadır. İdarenin görevi, mevzuata uygun olarak teklifleri değerlendirmek ve aşırı düşük sınır değerinin altındaki teklifler için yasal süreci işletmektir.