Sözleşme mi Teknik Şartname mi? Yargıtay'dan Ezber Bozan "Öncelik Sırası" Kararı

İhale dokümanları (idari şartname, sözleşme tasarısı, teknik şartname, projeler) arasındaki çelişkiler, kamu ihalelerinde en sık rastlanan ve maliyeti en yüksek anlaşmazlıklardandır. Genellikle "sözleşme hükümlerinin teknik şartnameye aykırı olamayacağı" düşünülse de, Yargıtay'ın bu kararı, asıl belirleyici olanın dokümanların kendi içinde belirlediği "hiyerarşi" (öncelik sırası) olduğunu göstermektedir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, dokümanlar arası çelişkilerde hukuki pozisyonunuzu güçlendirmenizi sağlar. Bu analizde, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi'nin 24.05.2021 tarihli ve 2021/838 E., 2021/2106 K. sayılı kararına odaklanıyoruz.

Kararın İlgili Kısmı

"Somut olayda uyuşmazlık, hizmet alım sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, taraflar arasındaki 15.08.2014 tarihli sözleşmenin 8. maddesinde, ihale dökümanı ile sözleşme hükümleri arasında çelişki bulunması halinde, ihale dökümanında yer alan hükümlerin esas alınacağı belirtilmiştir. Yine aynı maddenin 8.2. bendinde ihale dökümanı sıralaması yapılmış olup, sıralamanın 3.maddesinde, sözleşme tasarısı 6.maddesinde teknik şartname yer almaktadır. Bu husus dikkate alındığında öncelikle sözleşme tasarısındaki hükmün esas alınması gerekmektedir."

Çelişkinin Kaynağı: "Su Gideri Yüklenicide" (Sözleşme) vs "Su Gideri İdarede" (Teknik Şartname)

Bir yemek pişirme ve dağıtım hizmet alımı işinde, davacı yüklenici ile davalı idare arasında mali bir anlaşmazlık çıkmıştır. Sorunun kaynağı şudur:

  • Sözleşme Metni (Md. 7): "İhale konusu işte kullanılacak olan elektrik, su, tüp, doğalgaz giderleri yüklenici tarafından karşılanacaktır."
  • Teknik Şartname (Md. 7.3.39): "Elektrik ve su giderleri idareye aittir."

İdare, sözleşme metnine dayanarak yükleniciden su ve elektrik bedellerini talep etmiş, yüklenici ise teknik şartnameye dayanarak borçlu olmadığının tespiti (menfi tespit) için dava açmıştır.

İlk Derece Mahkemesi: "Sözleşme Şartnameye Aykırı Olamaz"

İlk derece mahkemesi, 4734 ve 4735 sayılı Kanunlara göre sözleşmelerin şartnamelere aykırı olamayacağı gerekçesiyle teknik şartname hükmünü esas almış ve davacının (yüklenicinin) borçlu olmadığına karar vermiştir. Bölge Adliye Mahkemesi de bu kararı onamıştır.

Yargıtay: "Öncelik Sıralamasına Bakılır, Sözleşme Tasarısı Üstündür"

Yargıtay, bu kararı bozmuştur. Yüksek Mahkeme, genel yorumlar yerine sözleşmenin somut hükmüne odaklanmıştır. Taraflar arasındaki sözleşmenin 8. maddesi, "ihale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralaması"nı net bir şekilde listelemiştir. Bu listeye göre:

  •  3. Sırada: Sözleşme Tasarısı
    •  6. Sırada: Teknik Şartname

      Sözleşmenin 8. maddesi, çelişki halinde bu sıralamadaki üstte yer alan belgenin esas alınacağını amirdir. Bu hiyerarşiye göre, 3. sıradaki "Sözleşme Tasarısı", 6. sıradaki "Teknik Şartname"den üstündür ve ona göre önceliklidir. Bu nedenle, giderlerin yükleniciye ait olduğunu belirten sözleşme hükmü geçerlidir.

      Analizin Sonucu

      Yargıtay, ilk derece mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi kararlarını bozarak davanın (menfi tespit davasının) reddedilmesi gerektiğine (yani yüklenicinin borçlu olduğuna) karar vermiştir.

      • İdareler için ders: İhale dokümanları hazırlanırken, belgeler (sözleşme, idari şartname, teknik şartname) arasındaki tutarlılık mutlaka sağlanmalıdır. Bir çelişki varsa, idare, sözleşmedeki öncelik sırasına göre hangi hükmün uygulanacağını bilmelidir.
      • Yükleniciler için ders: Teklif hazırlarken sadece teknik şartnameye veya sadece sözleşme tasarısına bakmak ölümcül bir hata olabilir. Dokümanlar arasında bir çelişki fark edildiğinde, mutlaka sözleşme tasarısının veya idari şartnamenin "dokümanların öncelik sırası" başlıklı maddesi incelenmeli ve maliyet hesabı üstün olan belgeye göre yapılmalıdır.