Genel Teknik Şartname ile Proje Çelişirse Yükleniciye Yeni Birim Fiyat Ödenir mi?

Yapım işi ihalelerinde, istekliler tekliflerini ihale dokümanlarına göre hazırlar. Ancak bu dokümanlar (proje, şartname, mahal listesi) arasında çelişki olması, sözleşme aşamasında ciddi anlaşmazlıklara yol açar. Özellikle güncel olmayan bir projeye karşılık, dosyaya güncel bir genel teknik şartnamenin konulması, hangi dokümanın esas alınacağı ve fiyatlandırmanın nasıl yapılacağı sorularını gündeme getirir. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, ihale dokümanları hiyerarşisinin doğru yorumlanmasını ve YBF anlaşmazlıklarının çözülmesini sağlar. Sayıştay Temyiz Kurulu'nun 06.04.2022 tarihli ve 51582 sayılı Kararı, bu klasik çelişkiyi net bir şekilde aydınlatmaktadır.

Kararın İlgili Kısmı

"Bu duruma göre, sorumlular işin projesinin eski teknik şartnameye göre hazırlandığını iddia etmişlerse de; ihale dokümanlarının öncelik sıralamasına göre, Cam Takviyeli Plastik (CTP) Borular Genel Teknik Şartnamesi, diğer bir doküman olan projeye göre daha öncelikli olduğu için, isteklilerin teklif fiyatlarının da yeni CTP Borular (SN:5000 N/nr) dikkate alınarak yapıldığının değerlendirildiği..."

Olayın Arka Planı: Proje Eski, Genel Şartname Yeni

Bir DSİ sulama işi ihalesinde, dokümanlar arasında kritik bir çelişki bulunmaktadır:

  1. Uygulama Projeleri: İhaleden 4-5 ay önce, Nisan 2014'te onaylanmıştır. Bu projeler, o tarihte yürürlükte olan eski CTP boru şartnamesine (örn: SN: 2500 rijitlik sınıfı) göre hazırlanmıştır.
  2. Genel Teknik Şartname (GTŞ): İhale dokümanı ekine, ihaleden hemen önce Eylül 2014'te yayınlanan yeni "CTP Borular Genel Teknik Şartnamesi" konulmuştur. Bu yeni GTŞ ise daha yüksek bir standart (örn: SN: 5000 rijitlik sınıfı) zorunlu kılmaktadır.

İdare, işin devamında yükleniciden yeni GTŞ'ye (SN: 5000) uygun boru istemiş ve bu borular için yeni birim fiyat (YBF) oluşturarak ödeme yapmıştır.

İdarenin Savunması ve Azınlık Görüşü: "Esas Olan Proje ve Yaklaşık Maliyettir"

Sorumlular, ihalenin esasının proje ve yaklaşık maliyet olduğunu savunmuştur. Yaklaşık maliyet de eski projeye (SN: 2500) göre hesaplandığı için, yüklenicinin teklifinin de bu standardı baz aldığını iddia etmişlerdir.

Bu nedenle, sonradan yeni standarda (SN: 5000) uygun boru talep edilmesinin, sözleşmede olmayan yeni bir iş olduğunu ve YBF yapılmasının zorunlu olduğunu belirtmişlerdir. Temyiz Kurulu'ndaki azınlık görüşü de bu yorumu destekleyerek, GTŞ'nin sadece "kılavuz" niteliğinde olduğunu, asıl olanın proje olduğunu savunmuştur.

Temyiz Kurulu (Çoğunluk) Analizi: "Doküman Hiyerarşisi Projeden Önce Gelir"

Sayıştay Temyiz Kurulu'nun çoğunluk görüşü, bu savunmayı reddederek Dairenin verdiği tazmin hükmünü (TASDİK) onamıştır.

Kurul'un kararı, sözleşmenin 8. maddesinde açıkça belirtilen ihale dokümanları hiyerarşisi kuralına dayanmaktadır. Bu işe ait sözleşmedeki sıralamaya göre:

  •  Genel Teknik Şartname
  •  Ön/Kesin Projeler

    Bu hiyerarşiye göre, "Genel Teknik Şartname" (yeni standardı içeren) "Projeler"den (eski standardı içeren) daha öncelikli ve üstündür.

    Bir çelişki durumunda, yüklenici teklifini hazırlarken üstün olan dokümanı, yani yeni Genel Teknik Şartnameyi (SN: 5000) dikkate almak zorundaydı. Yüklenici, ihale dokümanını bir bütün olarak okuyup kabul ettiğini beyan etmiştir.

    Bu durumda, SN: 5000 boru zaten sözleşme kapsamında olan bir imalattı. Sözleşmede zaten var olan bir imalat için sonradan "Genel Teknik Şartname değişti" gerekçesiyle yeni birim fiyat (YBF) yapılması hukuka aykırıdır ve kamu zararıdır.

    Analizin Sonucu

    • Bu karar, ihale dokümanları arasındaki hiyerarşinin katı bir şekilde uygulanması gerektiğini ve "proje esastır" genel kabulünün her zaman doğru olmadığını göstermektedir.
    • Yükleniciler için: Teklif hazırlarken, dokümanlar arasında (özellikle proje ve şartnameler) bir çelişki fark ederseniz, mutlaka sözleşme tasarısındaki "doküman hiyerarşisi" maddesini (genellikle Md. 8) kontrol edin. Teklifinizi, hiyerarşide üstün olan dokümana göre vermelisiniz. Aksi takdirde, düşük fiyata daha yüksek standartlı bir imalatı yapmak zorunda kalabilirsiniz.

    İdareler için: İhale dosyası hazırlarken, proje, mahal listesi ve teknik şartnamelerin birbiriyle tutarlı ve güncel olduğundan emin olun. Eski bir projeyi, yeni bir genel şartname ile ihale etmek, bu tür hukuki anlaşmazlıklara ve kamu zararı iddialarına davetiye çıkarır.