Yüksek Fen Kurulu'ndan (YFK) Yetki Sınırı Kararı: Sayıştay'ın "Kamu Zararı" Dediği Konu YFK'ya Götürülemez

Kamu yapım işlerinde sözleşme anlaşmazlıklarının çözümü için Yüksek Fen Kurulu'na (YFK) başvuru hakkı, 4735 sayılı Kanun ile idarelere ve yüklenicilere tanınan önemli bir mekanizmadır. Ancak bu mekanizmanın sınırları, özellikle devam eden bir Sayıştay denetimi veya yargı süreci ile çakıştığında önem kazanmaktadır. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, hangi hukuki yolun (YFK, Sayıştay, Mahkeme) ne zaman kullanılacağını doğru belirlemenizi sağlar. Bu analizde, Yüksek Fen Kurulu'nun 02.03.2022 tarihli ve 2022/65 sayılı kararını inceliyoruz.

Kararın İlgili Kısmı

"4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun Ek 2 nci maddesinin 1 inci fıkrasında; 'Yüklenici veya idareler, sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan anlaşmazlıklar nedeniyle yargılama veya Sayıştay incelemesine konu edilmemiş olmak şartıyla anlaşmazlığın çözümü için Yüksek Fen Kuruluna başvurabilirler.' ... Yürürlükteki Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu’nun Çalışma Usûl ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin... 13 üncü maddesinin 3 üncü fıkrasında, 'Yargı mercilerine intikal etmiş veya Sayıştay incelemesine konu olmuş anlaşmazlıklar hakkında idarelerce müracaatta bulunulmaz, bulunulmuş ise Kurul tarafından görüş ve karar verilmez.' ... Bu hükümlere göre, Sayıştay incelemesine konu olan anlaşmazlığa ilişkin Kurulumuzca bir karar oluşturulamayacağı..."

Olayın Arka Planı: Sayıştay Tespiti Sonrası YFK'ya Başvuru

Bir şebeke hattı yapım işinde, idare ve yüklenici sözleşmede olmayan bazı işler için yeni birim fiyatlar (YBF-1, YBF-2) tespit etmiş ve bu fiyatlar üzerinden yükleniciye 3. hakedişten 10. hakedişe kadar ödeme yapılmıştır. Ancak, Sayıştay denetçileri yaptıkları incelemede, bu iş kalemlerinin aslında birim fiyat tarifleri içinde yer aldığını, yeni birim fiyat tespiti yapılamayacağını ve yapılan ödemelerin "kamu zararı" oluşturduğunu idareye bildirmiştir.

İdarenin Pozisyonu ve Anlaşmazlığın Doğuşu

Bu tespit üzerine idare, 11. hakedişte bu iş kalemlerine ödeme yapmamış ve 12. hakedişte de daha önce yapılan ödemelerin kesileceğini yükleniciye bildirmiştir. Yüklenici bu duruma itiraz etmiş ve oluşan anlaşmazlığın çözümü için YFK'ya başvurulmasını talep etmiştir.

YFK Değerlendirmesi: "Yargı veya Sayıştay İncelemesindeyse Karar Veremeyiz"

Yüksek Fen Kurulu, başvuruyu esastan incelemeye almadan, usul yönünden değerlendirmiştir. Kurul, hem 4735 sayılı Kanun'un Ek 2. maddesinin hem de kendi çalışma yönetmeliğinin 13. maddesinin çok açık olduğunu belirtmiştir. Bu maddeler, bir anlaşmazlığın "yargılama" veya "Sayıştay incelemesine" konu edilmiş olması şartıyla YFK'ya başvurulamayacağını amirdir. Somut olayda, anlaşmazlığın temelini Sayıştay denetçilerinin tespiti ve kamu zararı bildirimi oluşturduğundan, konu zaten "Sayıştay incelemesine konu olmuş" statüsündedir.

Analizin Sonucu

Yüksek Fen Kurulu, Sayıştay incelemesine konu olan bu anlaşmazlık hakkında Kurul'ca bir karar oluşturulamayacağına (yetkisizlik) oy birliği ile karar vermiştir.

  • İdareler için ders: Sayıştay denetimi devam ederken veya bir kamu zararı tespiti yapılmışken, aynı konuyu YFK'ya taşıyarak farklı bir karar alma yolu kapalıdır. YFK'ya başvuru, ancak yargı veya Sayıştay süreci başlamamış anlaşmazlıklar için geçerli bir yoldur.
  • Yükleniciler için ders: İdare ile yaşanan bir anlaşmazlık Sayıştay raporlarına yansımışsa, bu konunun çözümü için YFK'ya başvurmak zaman kaybı olacaktır. Bu durumda, yüklenicinin (eğer ödemesi kesildiyse) doğrudan adli yargıda alacak davası açması veya Sayıştay yargılaması sürecini takip etmesi gerekmektedir.