Yargıtay Bozdu: "Kurum Zararı Yok" Yazısı, Şartnameye Aykırı Teslimatı Aklamaz!

Taahhüt ve mal alım ihalelerinde, yüklenicilerin en sık karşılaştığı suçlama "edimin ifasına fesat karıştırma" (TCK 236), yani şartnameye aykırı, eksik veya ayıplı mal teslim etmektir. Bazı durumlarda idareler, "işin görüldüğü" veya "ihtiyacın karşılandığı" gerekçesiyle "kurum zararı bulunmamaktadır" şeklinde yazılar verebilmektedir. Ancak bu yazıların ceza davasında beraat için yeterli olup olmadığı kritik bir sorudur. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, teslim ettiğiniz malın şartnameye uygunluğunu ve idarenin "zarar yok" yazılarının hukuki geçerliliğini analiz etmenizi sağlar.

Bu analizde, Yargıtay 5. Ceza Dairesi'nin 15.01.2025 tarihli (karar tarihi) ve 2023/8430 E., 2025/908 K. sayılı (karar numarası, metinden tahmini türetilmiştir) kararı incelenmektedir. Karar, "kurum zararı yok" yazısına rağmen edimin ifasına fesat suçunun nasıl oluşabileceğini ve ispat için ne gerektiğini göstermektedir.

Kararın İlgili Kısmı

"Mahkemece... İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 03.06.2015 tarihli, bahse konu ihaleler ve teslim edilen kömürler nedeniyle kurum zararı bulunmadığına dair yazısı esas alınarak hükümler kurulmuş ise de... hangi sanığın hangi tarihli ihale ile hangi okula taş kömürü teslim ettiği, bu okullardan alınan numunelerin... teknik şartnamede yer alan değerlerin uyumlu olup olmadığı, sanıklar yönünden ayrı ayrı değerlendirerek ve bu konuda yeni bir bilirkişi raporu aldırarak... yerine eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile sanıkların atılı suçlardan ayrı ayrı beraatlerine karar verilmesi..."

Olayın Arka Planı: Okullara Şartnameye Aykırı Kömür Teslimatı

Bir ilçe milli eğitim müdürlüğü, okullarda kullanılmak üzere taş kömürü alım ihaleleri düzenlemiştir. Farklı firmalar (sanıklar) bu ihaleleri kazanarak kömürleri okullara teslim etmiştir.

Soruşturma aşamasında okullardan numuneler alınmış ve Maden Tetkik ve Arama (M.T.A.) Genel Müdürlüğü'ne gönderilmiştir. M.T.A. teknik raporları ve bu raporları yorumlayan bilirkişi raporu, teslim edilen kömürlerin "bir kısım numunelerinin ihale şartnamelerine uygun olmadığını" (düşük kalorili, yüksek küllü vb.) tespit etmiştir.

Ancak raporda kritik bir eksiklik vardır: Hangi okuldan alınan şartnameye aykırı numunenin, hangi sanığın kazandığı hangi ihale kapsamında teslim edildiğine dair "bir belirleme bulunmadığı" (eşleştirme yapılmadığı) belirtilmiştir.

Yerel Mahkemenin "Kurum Zararı Yok" Yazısına Dayanarak Beraat Vermesi

Yargılamayı yapan Asliye Ceza Mahkemesi, bu bilirkişi raporlarındaki aykırılık tespitine rağmen, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'nün gönderdiği "bahse konu ihaleler ve teslim edilen kömürler nedeniyle kurum zararı bulunmadığına" dair 03.06.2015 tarihli resmi yazısını esas almıştır. Mahkeme, idarenin "zarar yok" dediği bir eylemden dolayı sanıkların beraatine karar vermiştir.

Yargıtay'dan Net Bozma Kararı: Eksik İnceleme ve Yanılgılı Değerlendirme

Temyiz üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 5. Ceza Dairesi, beraat kararını "eksik inceleme" ve "yanılgılı değerlendirme" gerekçeleriyle bozmuştur.

Yargıtay'a göre:

  1. "Kurum Zararı Yok" Yazısı Yeterli Değil: İdarenin (Milli Eğitim Müdürlüğü) "kurum zararı yoktur" yazısı, ceza mahkemesini bağlamaz. TCK 236 (edimin ifası) suçu, şartnameye aykırı mal teslimiyle oluşur. Şartname "10.000 kalori" istiyorsa ve yüklenici "8.000 kalori" teslim etmişse, idare bu kömürü yakıp "ihtiyaç karşılandı, zarar yok" dese bile, aradaki fark "kamu zararı"dır ve suç oluşmuştur.
  2. Eksik İnceleme (Eşleştirme Şart): İlk bilirkişi raporu, şartnameye aykırılıkları tespit etmiş ancak bu aykırı numuneleri sanıklarla (yüklenicilerle) eşleştirmemiştir. Bu durum, beraat için değil, "eksik inceleme" için bir gerekçedir.
  3. Yapılması Gereken: Mahkemenin, maddi gerçeği ortaya çıkarmak için "hangi sanığın, hangi ihale ile, hangi okula" kömür teslim ettiğini belirlemesi; bu okullardan alınan M.T.A. raporu sonuçları ile şartnamedeki değerleri karşılaştıracak "yeni bir bilirkişi raporu" aldırması gerekirdi.

Yargıtay, bu araştırma yapılmadan, sadece idarenin "zarar yok" yazısına dayanarak beraat verilmesini hukuka aykırı bulmuştur.

Analizin Sonucu

Bu karar, mal alım ihalelerine katılan yükleniciler ve kabul komisyonları için kritik bir uyarıdır:

  • İdarenin "Zarar Yok" Yazısı Kurtarmaz: Ceza yargılaması, idari yargılamadan veya idarenin kendi iç tespitlerinden bağımsızdır. İdarenin, siyasi veya idari nedenlerle "zarar yok" demesi, M.T.A. veya üniversite gibi teknik kurumların "şartnameye aykırı" dediği bir ürünü aklamaz.
  • Teknik Şartname Esastır: Edimin ifasına fesat suçunda temel kriter "teknik şartname"dir. Teslim edilen mal ile şartnamedeki vasıflar arasında (tolerans sınırları dışında) bir uyumsuzluk varsa, suçun maddi unsuru oluşur.
  • Eşleştirme Zorunluluğu: Birden fazla yüklenicinin olduğu davalarda, "ortada bir usulsüzlük var ama kimin yaptığı belli değil" durumu beraatle sonuçlanmaz. Mahkeme, bu eşleştirmeyi yapacak (veya yapılamadığını net olarak tespit edecek) bir bilirkişi incelemesi yaptırmak zorundadır.