Yasak Fiil Tespiti ve Kesin Teminat: Yargıtay'dan "Sözleşme Feshedilmese Bile Teminat Gelir Kaydedilir" Kararı

Kamu ihale süreçlerinde "yasak fiil veya davranışta" (örn: sahte belge sunma) bulunmanın en ağır yaptırımı, teminatın gelir kaydedilmesi ve ihalelerden yasaklanmaktır. Ancak, bu durumun iş tamamlanıp geçici kabul yapıldıktan, yani sözleşme ilişkisi sona erdikten sonra tespit edilmesi halinde kesin teminatın akıbeti ne olacaktır? Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, sözleşme sonrası ortaya çıkan risklere karşı hukuki pozisyonunuzu korumanızı sağlar. Bu analizde, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi'nin 04.11.2015 tarihli ve 2014/30249 E., 2015/31861 K. sayılı kararı incelenmiştir.

Kararın İlgili Kısmı

"Sözleşmenin 28. maddesinde 'yüklenicinin ihale sürecinde 4734 sayılı kanuna göre yasak fiil ve davranışlarda bulunduğunun sözleşme yapıldıktan sonra tespit edilmesi halinde kesin teminat gelir kaydedilir. ... Ancak bu durumda, yüklenici hakkında 4735 sayılı kanunun 26. maddesi hükmüne göre işlem yapılır ve yükleniciden kesin teminat tutarı kadar ceza tahsil edilir.' hükmü bulunmaktadır."

(Not: Kararda hem "gelir kaydedilir" hem de "ceza tahsil edilir" ifadeleri çelişkili gibi dursa da, Yargıtay'ın nihai hükmü işlemin "haklı olduğu" yönündedir.)

Sözleşme Bittikten Sonra Tespit Edilen Sahte İş Deneyim Belgesi

Davacı yüklenici, bir malzemeli temizlik işini sözleşmeye uygun olarak tamamlamış ve 31.06.2009 tarihinde işi teslim etmiştir. Ancak davalı idare, yüklenicinin ihale sürecinde sunduğu iş deneyim belgesinin sahte olduğunun sonradan anlaşıldığı (ve bu durumun KİK kararı ile sabit olduğu) gerekçesiyle, iade etmesi gereken kesin teminatı gelir kaydetmiştir.

Yerel Mahkeme: "Sözleşme Feshedilmediyse Teminat İade Edilir"

Yüklenici, sözleşmenin süresinde bittiğini, herhangi bir fesih işlemi uygulanmadığını, bu nedenle teminatın gelir kaydedilmesinin sözleşmeye aykırı olduğunu iddia ederek dava açmıştır. Yerel mahkeme, işin tamamlanmasından 6 ay sonra yapılan gelir kaydetme işleminin sözleşmeye aykırı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne (teminatın iadesine) karar vermiştir.

Yargıtay: "Yasak Fiil Tespiti İçin Fesih Şart Değildir"

Yargıtay, yerel mahkmenin kararını bozmuştur. Yüksek Mahkeme, taraflar arasındaki sözleşmenin 27. ve 28. maddelerine atıf yapmıştır. Bu maddeler, 4735 sayılı Kanun'un 25. maddesindeki "yasak fiil ve davranışların" tespiti halinde teminatın gelir kaydedileceğini düzenlemektedir. Özellikle Sözleşme Md. 28, "yüklenicinin ihale sürecinde yasak fiil ve davranışlarda bulunduğunun sözleşme yapıldıktan sonra tespit edilmesi halinde kesin teminatın gelir kaydedileceğini" açıkça belirtmektedir. Yargıtay, davacının sahte belge sunmasının "yasak fiil" olduğunu ve bu durumun sözleşme bittikten sonra dahi tespit edilmesinin, idarenin teminatı gelir kaydetme işlemini "haklı" kıldığını belirtmiştir.

Analizin Sonucu

Yargıtay, sözleşmenin feshedilmemiş olmasının veya işin tamamlanmış olmasının, sonradan tespit edilen bir "yasak fiil" (sahte belge) nedeniyle teminatın gelir kaydedilmesine engel olmadığına karar vererek davanın reddedilmesi gerektiğine hükmetmiştir.

  • İdareler için ders: İhale sürecinde sunulan belgelerin (özellikle iş deneyim) sahteliği, sözleşme süreci tamamlanıp iş kabul edildikten yıllar sonra dahi tespit edilse, idarenin 4735 sayılı Kanun kapsamında teminatı gelir kaydetme ve yasaklama işlemi yapma hakkı bulunmaktadır.
  • Yükleniciler için ders: İhale sürecindeki bir yasak fiil (sahte belge), işin sorunsuz tamamlanmasıyla ortadan kalkmaz. Bu durumun sonradan tespiti, hem teminatın yanmasına hem de yasaklama kararına yol açar.