Poz Tarifindeki O Cümle Gözden Kaçtı: Kırık Parke Bedelini İdare Ödeyince Kamu Zararı Doğdu!

Yapım işlerinde hakediş ödemelerinin temeli, sözleşme ekindeki birim fiyat tarifleridir. Bir iş kaleminin poz tarifinde "birim fiyata dahil olan masraflar" açıkça sayılmışsa, bu masraflar için yükleniciye ayrıca bir ödeme yapılması veya idarenin bu malzemeyi temin etmesi, mükerrer ödeme yaratarak kamu zararına yol açar. Bu tür karmaşık ihale, sözleşme ve hakediş sorunlarınızda, sürecin doğru yönetilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi için Yaka Danışmanlık uzmanlığından destek almak, poz tariflerinin hakedişlere doğru yansıtılmasını ve mükerrer ödeme risklerinin ortadan kaldırılmasını sağlar. Sayıştay 5. Dairesi’nin 11.02.2025 tarihli ve 689 sayılı kararı, poz tarifini dikkatle okumanın önemini vurgulamaktadır.

Kararın İlgili Kısmı

"Birim Fiyata dâhil olan masraflar; ... 5) Kullanılmayacak durumda parçalanmış ve kırılmış olan kaplama malzemelerinin (beton veya doğal taş parke, mermer, granit vb.) yerine yenisinin temin edilerek döşenmesi... 9) ... yüklenici kârı ve genel giderler."

Olayın Arka Planı: Kırık Parkeleri Kim Temin Edecek?

Bir belediyenin "İçme Suyu İnşaatı" yapım işinde, "İNŞ.13. Mevcut kilit parke taş vb sökülmesi ve yeniden döşenmesi" pozu bulunmaktadır. İmalat sırasında, sökülen parkelerin bir kısmı kırılmış ve kullanılamaz hale gelmiştir. İdare, bu kırılan parkeleri kendisi temin ederek (veya bedelini yükleniciye ödeyerek) imalatı tamamlatmıştır.

Hukuki Zemin ve Sayıştay'ın Tespiti

Denetçi, bu imalat için ödeme yapılmasının kamu zararı olduğunu iddia etmiştir. Sayıştay Dairesi, İNŞ.13 pozunun birim fiyat tarifini incelediğinde:

Tarifin 5. ve 6. maddelerinin, "kullanılmayacak durumda parçalanmış ve kırılmış olan kaplama malzemelerinin yerine yenisinin temin edilerek döşenmesi" işini açıkça "Birim Fiyata dâhil olan masraflar" arasında saydığını tespit etmiştir.

Genel Teknik Şartname de bu durumu teyit ederek, "yeni malzeme gerekli ise yeni malzemenin temini teklif fiyatına dahil olup, kaplama için bedeli ilgili pozundan ödenir" demiştir.

Bu durumda, yüklenici İNŞ.13 pozu için teklif verirken, söküm ve yeniden döşeme işine ek olarak, kırılacak parkelerin yerine yeni parke temin etme maliyetini de fiyatına dahil etmek zorundaydı. İdarenin, zaten poz tarifine dahil olan bu yeni parke teminini ayrıca yapması, 5018 sayılı Kanun kapsamında mükerrer ödeme niteliğinde bir kamu zararıdır.

Analizin Sonucu

İdareler İçin: Hakediş ödemesi yapılmadan önce, ilgili pozun birim fiyat tarifinin (özellikle "birim fiyata dahil olan masraflar" bölümünün) dikkatle incelenmesi şarttır. Tarife dahil olan bir malzeme veya işçilik için ayrıca ödeme yapılamaz.

Yükleniciler İçin: Teklif hazırlarken, poz tariflerinde "temin edilerek" gibi ifadeler içeren tüm malzeme maliyetlerinin teklif fiyata yansıtıldığından emin olunmalıdır.

Nihai Karar: Sayıştay, İNŞ.13 pozu kapsamında idare tarafından temin edilen parke bedelinin kamu zararı olduğuna karar vermiştir (diğer pozlar kapsam dışı bırakılmıştır). Ancak, sorumluların savunmalarında bu tutarı (fiyat farkı ve KDV dahil) tahsil ettiklerini belgelemeleri üzerine, "ilişilecek husus kalmadığına" karar verilmiştir.